Пытартыш ийлаште спорт туризм, ориентирований дене тӱрлӧ кӱкшытан ятыр таҥасымаш эрта. Ты вид дене республикнан сборныйжо Российыштат сай результатым ончыкта.
Спорт туризм Кужэҥер районышто сайын вияҥеш. Куандара: ты кундем гыч кок-кум еҥ регион, Россий кӱкшытан таҥасымашлаште сеҥышыш лектеш, призёр радамыш логалеш. А вияҥашыже амалжат уло: районысо Йоча да творчестве рӱдерыште тыршыше, турист да краеведений шотышто методист, спорт туризм дене тренер, туныктышо-энтузиаст Зоя Николаевна Пайдыганова кыртмен пашам ышта.
– Тиде паша чонемлан лишыл. Мыланем моткоч келша, – манеш шкеже. – А келшыше пашан лектышыже сай лийшаш, куандарышаш. Такшым спорт туризмыш вучыдымын логалынам, эргым темлен.
Кугурак эргым туризм дене пеҥгыде кылым кучен. Тудын коштмо кружокым вуйлатыше вес вере каен. Тетла иктат толын огыл. Андрей мыланем Йоча да творчестве рӱдерыш куснаш йодын. Мыйжат тореш лийын омыл. Тӱҥалтыште нелырак ыле. Шукыжым шкеак ӱдыр-рвезе-влак деч тунемынам. Специальностем дене филолог улам, коло ий утла районысо книгагудышто пашам ыштенам. Жапше годым эше пушкыдо модышым ургенам. Эргым-влак ындыжым тораште улыт гынат, кылым кучат. Толмекышт, походыш пырля лектыт, судья сомылымат шуктат, кушто мо кӱлешым ышташ полшат.
Теве тыге Зоя Николаевна у пашалан кумылаҥын. Йоча-влаклан палаткым кузе шындаш, тулым ылыжташ, илышын тӱрлӧ чаракшым сеҥен лекташ, икте-весылан полшаш… туныкта. Тыге икшыве-влак дене пырля километр почеш километрым шеҥгелан коденыт да кодат.
Ны йӱр, ны поран, ны лӱп шокшо кеҥеж…
Спортсмен-влак кеч-могай игечыштат таҥасымашке, икмыняр кечаш походыш лектыт. Тиде верысе йоча-влакым ок лӱдыктӧ, чыташ туныкта. Нуно ӱшанлын стартыш лектыт. Тыге ончыклык илышыштлан пеҥгыде корным таптат.
Адакшым путешествий – оҥай паша, шкешотан романтике. Ӱдыр-рвезе-влаклан – поснак. Тул, моторлыкшо дене ойыртемалтше тӱрлӧ сынан вер-шӧр, йолташ-влак…
– Кажне кеҥжым походыш коштына, республикнан эҥер ден ерлаже воктене лийына. Пошкудо кундемышкат, мутлан, Киров областьыш, лектына. Пӱртӱсыштӧ лияш чылаштлан келша, чыла ойгым монден, тул воктене икте-весылан оҥайым, мом ужмым, шижмашым каласкалат, ончыкылыклан планым ыштат. Емыж-саскам палаш, шӱкшудым, пайдале кушкылым ойыраш тунемыт. Тыге нуно икте-весылан полшаш, шӱм-чоныш порылыкым шыҥдараш тунемыт, – ойла Зоя Николаевна.
Такшым шуко еҥ путешествийыш лекташ йӧрата. «Эко-тур» кружокыш коштшо-шамычын тидын шотышто проблеме уке. Физически пеҥгыдемыт, чытышлан тунемыт. Зоя Пайдыгановам ешыже умыла: пелашыже Александр Васильевичымат ӱшанле полышкалышыже семын палемдыман. Воспитанникше-влакат пеҥгыде койыш-шоктышышт дене ойыртемалтыт. Спорт мастер нормативым шуктышат улыт. Шукышт военный вузыш тунемаш пурат. Таче кечылан Анна Волковам, Саша Рыбаковым палемдаш лиеш. Анна тренировко годым (2016 ий) чот сусырген. Идалык жапыште эмлалтын, уэш спортсмен-влак радамыш шогалын.
– Спорт туризм – шкешотан, оҥай, тыгодымак лӱдыкшӧ вид. Кеч-могай ситуацийыште йӧным муын, илен лекташ полша. Ӱдыр-рвезе-влаклан ончыкылык корныштышт пеҥгыдын шогалаш ик сай ошкыл семынат палемдыман. Тунемаш пурымаштыштат полша, – манеш З.Пайдыганова. – Проблемыжат уло, но тудым решатлаш тыршена. Тидыже материальный базе, снаряжений дене кылдалтын.
Кумданрак — «Марий Эл» газетын
2018 ий 2 мартыште лекше номерыштыже лудын кертыда.
Е.Эшкинина.
