Рушарнян, 31 майыште, элыштына Ийготыш шудымо-влакын пашашт шотышто подразделенийым ыштыме кече палемдалтеш. Тидлан тений 85 ий темеш.
Вес семын каласаш гын, ты кечын тушто тыршыше-влакын, ийготыш шудымо-влакын пашашт шотышто инспектор-шамычын, профессионал пайремышт лийын.
Шоналташ гын, нине еҥ-влак моткочак кӱлешан сомылым шуктат, вет тӱҥ пашашт – икшыве-влак коклаште правам пудыртымым шижтарымаш да профилактике. Сандене нунын тыгай йоча-шамычым умылаш тыршымышт, жапыштыже моткочак кӱлешан мутым муын моштымышт дене ийготыш шудымо-влакын илышышт, ончыкылыкышт, пӱрымашышт кылдалтеш! Адакшым йоча-шамычын веле огыл, ешыштынат, тыгак уда койыш-шоктышан ача-ава-влакынат. Вет йоҥылыш лиймыштым, удам ыштымыштым инспектор-шамыч жапыштыже умылтарен, ушышкышт веле огыл, чонышкыштак шыҥдарен кертыт гын, нуно тӧр корныш шогалыт да илышыштат ворана.
А кызытеш, Марий Элысе МВД-н ийготыш шудымо-влакын пашашт шотышто подразделенийжын старший инспекторжо Наталья Егорован палдарымыж почеш, тений 1 майлан налмаште 18 ияш марте 665 икшыве учётышто шога, 883 еш шке шочшыжым кӱлмӧ семын огыл ончен-кушта да благополучный огыл ешлан шотлалтеш. Ӱмашсе тыгаяк жап дене таҥастарен ончалаш гын, тунам 723 подростко учётышто шоген, удалан 721 еш шотлалтын. Преступленийым ыштыме нерген ойлаш гын, теният, ӱмаштат ийготыш шудымо-влак утларакше, тӱҥ шотышто 16-18 ияш марте ийготан-влак, вес еҥын погыжым шолыштыныт. Но южышт поснак шучко преступленийым ыштат, эсогыл вес еҥын илышыжым кӱрлмешке шуыт. Теният, ӱмаштат тыгай осал паша ик гана гыч ышталтын, палдарыш старший инспектор Наталья Егорова.
Тыгай подростко-шамыч моло сынан удамат шагал огыл ыштат. Шарнем, журналистлан ышташ тӱҥалмекем икмыняр жап гыч ийготыш шудымо-влакын пашашт шотышто комиссийын заседанийышкыже миенам ыле. Ик заседаний жапыште гына мыняр еҥ ойго нерген пален налынам?! Икшыве-шамыч тӱняште эн шерге айдемышт – нуным ыштыше авашт дене – шкеныштым тынар чот удан кучен кертыт манын паленат омыл. Ик ава тунам, шарнем, чон йӧсыж дене тыге ойлыш: «Илен шуынам – шочшем деч лӱдам». Вараже тиде ойсавыртышыжым эсогыл вуймутыш луктынам ыле. Кызытат тиде ойган ӱдырамашын пеле йӱкын пелештымыже пылышыштем солна да чоным корштара…
А инспектор-шамыч тыгайжым, очыни, кече еда манме гаяк колыт. Мутлан, Лариса Ильина (снимкыште) – Эл кӧргӧ паша министерствын «Советский» межмуниципальный отделжын ийготыш шудымо-влакын старший инспекторжо, полицийын майоржо. МВД-шке пашаш 2001 ийыштак пурен. Тышеч ынде 16-шо ийже тиде службышто тырша. Ты жапыште «За укрепление правопорядка», «За отличие в службе» медаль-влак дене палемдалтын, Марий Элысе МВД-н Чап оҥаштыжат фотографийже вераҥдалтын.
Лариса Ивановнан ойлымыж почеш, тиде службышто ыштымыж годым тӱрлӧ койыш-шоктышан, шкеныштым тӱрлӧ семын кучышо икшыве ден ача-ава-шамычым ужашыже логалын.
— Кунам нунын дене мутланымеке, кӱлеш пашам эртарымеке, лектышым ужат да сай велыш вашталтмышт шижалтеш да коеш, тиде моткочак куандара. Тугеже арам тыршен отыл, тыршымет арам лийын огыл, шонет. Но, мом ойлаш, чыланыштым вашталташ огеш лий. Кутырет, умылтарет, ӱшандарет – южыштлан нимо ок полшо. Тыгай годым кокланже ача-ава-шамычым тиде правашт деч посна кодаш йодмашан материалым судышко, ийготыш шудымо-шамычым гын петырыме типан специализироватлыме тунемме заведенийышке, приютышко колташат логалын. Но тунамат южо икшывыже ойленыт: «Те мемнам авана деч поген ида нал, уке гын тудо мемнан деч посна «йомеш»…
Уда койыш шагалрак палдырныже, преступлений шагалрак ышталтше манын, инспектор-шамыч профилактике сынан тӱрлӧ мероприятийым, акцийым, рейдым, вашлиймаш ден мутланымашым эртарат, тематический лекцийым лудыт. Тидланже тунемме заведенийла вуйлатыше, тушто тыршыше-шамыч дене пеҥгыде кылымат ыштат. Вес семын каласаш гын, нуно еҥ-влак сай велыш вашталтышт манын, чотак тыршат. Ийготыш шудымо-шамыч ден ача-авашт гына тидыжым аклышт да «яклака» гыч вияш илыш корныш лекташ шкештат утларак тыршышт ыле…
Любовь КАМАЛЕТДИНОВА
