8-19 сентябрьыште Йошкар-Олаште землякна, кумдан палыме композитор, СССР-ын калык артистше Андрей Эшпай лӱмеш опер искусство фестиваль кая.
Тудын кузе эртаралтмыже, могай театр гыч артист-влак тӱҥ рольым модаш тӱҥалыт да моло нерген икымше кечын пресс-конференцийыште журналист да опер искусствым йӧратыше-влаклан радамын каласкалышт.
– Галина Уланова лӱмеш балет фестиваль годым Марий Эл вуйлатыше кажне спектакльыште лийын да тыгаяк кӱкшытан опер фестивальым эртараш темлымашым ыштен. Тиддеч вара ты мерпрятийын продюсерже, Российын сулло артистше Айдар Шайдуллин денат мутланымаш лийын да шонымашым илышыш шыҥдараш пижынна. Опер искусство фестиваль жапыште чапланыше руш классике гыч тӱҥалын марий опер марте ончыкташ шоненна, – палемден Константин Анатольевич. – Андрей Эшпай – мемнан землякна, кугешнымашна. Тудо курымешлан мемнан шӱмыштӧ. Марий искусствым вияҥдымаште Андрей Яковлевичын надырже моткоч кугу. Тудын лӱмжӧ мемнан республикыште гына огыл, Российыште да элна деч ӧрыжтат палыме, произведенийже-влакым изиракшыланат, кугуракшыланат лишыл.
– Опер искусствылан пӧлеклалтше икымше фестиваль Марий Элыште ик эн волгыдо событий семын шарналт кодеш да тудын ӱмыржӧ кужу лиеш манын ӱшаныме шуэш, – палемден Айдар Мирсаетович да театрын оркестржын тӱҥ дирижёржо Григорий Архиповлан семӱзгарым уэмдаш шӱдӧ тӱжем теҥгеаш сертификатым кучыктен.
Фестиваль «Евгений Онегин» опер (А.Пушкинын произведенийжылан П.Чайковский музыкым возен) дене почылтын. Тӱҥ рольышто уна, Мариинский театрын (Санкт-Петербург) солистше-влак Владимир Мороз ден Сергей Семишкур лийыныт, Онегинын да Ленскийын партийыштым муреныт.
– Икымше фестивальым почмо кечын ончыкталтше оперыште мураш – кугу чап. Шочмо элем моткоч йӧратем да Российым вияҥдымашке надырым пышташ уло вийым, моштымашым пыштен пашам ыштем. Фестиваль амал дене Марий Элысе артист-влак дене пашам ышташ йӧн пуалтын, а тидыже моткочак сай, – чонжым почын В.Мороз. – «Евгений Онегин» оперыште ик эн йӧратыме партийым ты гана латикымше гана муренам. Кажне гана сценыш куанен лектам да тидым пиаллан шотлем.
– Тек фестиваль кажне ийын эртаралтеш да вияҥеш. Тидлан Сапаев лӱмеш театрын чыла йӧнжӧ уло: виян оркестр, талантан артист-влак… – каласен С.Семишкур.
Фестиваль жапыште Якутий (Саха) Республикын опер да балет театржым ужаш куанле ыле. Тидлан «Большие гастроли» кугыжаныш программе йӧным ыштен. Ты коллектив «Калейдоскоп иллюзий» мюзикл ден «12 стульев» балетым ончыктен. Кок постановкыжымат калык шокшын вашлийын.
Фестиваль жапыште Йошкар-Олаште илыше да тышке унала толшо-влак «Риголетто», «Травиата», «Аида» опер-влакым ужын кертыт. Тушто Моско гыч «Новая опера», тыгак К.С.Станиславский ден В.И.Немирович-Данченко лӱмеш музыкальный, Кугу, Санкт-Петербург гыч Михайловский театр-влакын солистышт тӱҥ партийыште улыт.
Фестивальым марий композитор Э.Архипован шукерте огыл возымо произведенийже негызеш шындыме «Чумбылат могучий» симфонический, вокально-хоровой, пластический действо мучашла. Марий калыкын тале геройжо, Чумбылат, нерген постановко шочмо кундем да калык нерген эшеат чот шонаш тарата.
Чапланыше композитор Андрей Эшпайым Марий кундемыштына порын шарнена. Тудын лӱмжым И.Палантай лӱмеш тӱвыра да сымыктыш колледжын кугу концерт заллан, Йошкар-Олаште чоҥалтше аэропортлан пуымо. Республикын культур министржын ойлымыж почеш, толшаш ийын И.С.Палантай лӱмеш колледжын академический факультетшын полатше воктене Андрей Яковлевичын памятникшым вераҥдат. Э.Сапаев лӱмеш театрыште эртараш тӱҥалме фестивалят поро йӱлаш пура да ий гыч ийыш у еҥым уша манын ӱшаныме шуэш, вет тыгай мероприятий мемнан артист-влаклан Россий кӱкшытан коллегышт дене пырля ик сценыште пашам ышташ да мастарлыкым нӧлташ полша.
А.БАЙКОВА.
Е.Никифоровын фотожо.
