25 июль (изарня) – Катлыше тылзе – Презыште. Тиде саска сайын кушмо (вож кече). Пакчаш (кокымшо гана) редисым, дайконым, кочушменым ӱдаш келшыше кече. Вожсаскам чумырышо кушкыллан органический ӱяҥдышым шавен, вий-куатым ешарман. Йыраҥыште шӱкшудым кӱрман, компост, терыс орам оптыман.
Пеледышым ончышылан шукияш кушкыл укшым шеледаш, вож да шоган дене шукемше пеледышым кусарен шындаш тӱҥалаш келшыше кече.
Таче кушкылыш вӱдым шаваш, вож турасе мландым пушкыдемдаш келшыдыме кече. Газоным тӱредаш, вожым колтышо кугымӧр ӧрышым йыраҥыш кусарен шындаш лиеш. Водер ден пушеҥгым кӱчыкемден пӱчкедаш, кошкышо, пуаҥше да уто укш-шамычым шуэмдаш да шукш-копшаҥге деч аярым шыжыкташ келшыше кече.
Емыж ден пакчасаскам консервироватлыме, кылмыктыме да эмлык шудо вожым погымо жап.
Калыкыште ты кече теле велыш савырныше Петрон, куатле лупсым шарыше Проклын кечыже семынат палыме. Тылеч вара кече эркын-эркын шыже велыш тайна, лупс ончычсо деч куатлынрак возаш тӱҥалеш, йӱдым юалге лиеш. Таче вочшо лупсым поснак кугу юзо виян маныт да ожно тудым тӱрлӧ черым, шинча вочмым, локтымым шӧраш погеныт. Шудышто чарайолын коштын, йол-кид йыжыҥ корштымо черым эмленыт. Тудын дене мушкылтыныт, чывылгеныт.
Тиде кече ден кылдалтше моло пале ден йӱла-влак:
- Тачысе кечым ончен, олыкыш шудым солаш каяш лиеш-укем эскереныт. Эрдене ояр гын, шудым коштен налмылан ӱшаненыт. Йӱр пура гын, арня мучко шудым овартен кошташ йӧршӧ кече ок лий маныныт.
- Йӱдым чот лупсан да тӱтыра мландыш вола – лишыл кечылаште ояр игече шогаш тӱҥалеш.
- Вараксим ден чезек кӱшнӧ чоҥештылыт – йӱр ок тол, ӱлыкӧ волат – йӱрым кондат.
- Купышто чарлаҥге (цапля) кукшо верым кычалеш, кужу лавыртыш толеш.
- Каваште пыл ошалгын коеш – шолеман йӱрым мужедеш.
- Чодыраште ур ик пушеҥге гыч весыш куснылын тӧрштылеш – кугу йӱр деч шылаш верым кычалеш.
- Таче леве да ояр – шыже тыгаяк шогаш тӱҥалеш. Мардежан да йӱр пура – шыжым лум эр возеш да поранан лиеш. Чодыра ӱмбалне тӱтыра лопкан шарла гын, эрлашым йӱран кече лиеш.
- Кӱдырчӧ рашкан рашкалта – кугу йӱр лиеш. Пичын шокта – шыма леве йӱр писын эртен кая.
- Кӱдырчӧ кужун кӱдырта – арня наре лавыртыш шогаш тӱҥалеш.
- Кӧгӧрчен кӧгӧклен вычыматат гын, ояр игече лиеш.
- Шемгорак кашакыш погынен, кӱшнӧ чоҥештылыт да, шулдырым кап пелен ишен, пикшумдо семын мландыш волат – йӱрым сӧрат.
- Шем-чевер ӱжара гын, эрлашын игече мардежан лиеш.
- Турий кужун чогия – икмыняр кече ояр игече шогаш тӱҥалеш.
- Мӱйшудо лышташыжым чакемда – йӱрым, лавыртышым мужедеш.
- Таче кечывал деч вара пурышо йӱр сутка мучо шуйна.
Р.Чепакова
