Мемнан унана
«Йоча годсо гармонь сем тачат пашам ышташ тарата»
«Марий кундем» семӱзгар оркестрын мастарлыкшым республикыштына илыше калык веле огыл, Российыштат сайынак палат. Тудым 11 ий Марий Эл Республикын калык артистше Алексей Волков вуйлата.
Алексей Васильевичын шочмо верже — Оршанке районысо Тошто Крешын ял.
Марий калыкнан уста эргыжын музыклан шӱмаҥмыже, оркестрыш логалмыже да еш илышыж нерген тачысе интервьюштына пален налаш лиеш.
— Алексей Васильевич музыклан кунам шӱмаҥында?
— Изиэм годсек гармоньым шоктненам. Авамын ойлымыж почеш, ныл ияш улмем годым мыйым сценыш луктыныт. Такшым сарыште лийше кочамын гармоньым шокташ йӧратымыж нергенат авам каласкален, ачамат кидышкыже чӱчкыдынак баяным налын. Йоча годым ялыште кажне пайремлан гармонь сем йоҥген, сандене ушеш лакемалт кодын манаш лиеш. Тунамак ик кундемысе семын весе деч ойыртемалтмыжым шижынам, ойырен моштенам.
— Сандене умбакыжат илышдам музык дене кылдаш шонен пыштенда…
— Ончыч Талантан икшыве-влаклан 1-ше номеран интернат-школ гыч туныктышо-влак яллашке лектын, уста икшыве-влакым тунемаш пураш кумылаҥденыт. Мемнан декат Лидия Елизаровна Смирнован мийымыжым шарнем. Тыге 1-ше классыш мый ты школыш толынам. Эн ончыч фортепьяно классыште шуаралтынам, а вара баян классыш вонченам. Ты семӱзгар мылам лишылракла чучын. Туныктышем Лидия Елизаровна лийын, лач тудо баян дене шоктымаште тӱҥалтыш шинчамашым пуэн.
Индеш классым пытарымеке, Палантай лӱмеш музыкальный училищыш пуренам. Калык семӱзгар отделенийым Станислав Михайлович Элембаев вуйлатен. Икымше курсыштак тудо мыйым «Марий кундем» оркестрыш ӱжын.
— Тыланда, тунамсе самырык еҥлан, коллективыш ушнаш неле лийын огыл?
— Тыгай ой дене вик келшенам. Коллектив моткоч порын вашлийын. Эн ончычак ударный семӱзгар-влакым шоктенам, 15 ий. А вара, Станислав Михайловичын илыш гыч кайымекыже, 2005 ийыште, ты сомылым мылам ӱшаненыт. Лу еҥан коллективым вуйлатыме паша тӱҥалтыште нелын чучын, а вара, мутат уке, тудо шке корныш дене каен.
— Коллектив дене могай кундемлаште лийында?
— Москва, Санкт-Петербург, Анапа, Владимир олалашке, Ростов областьышке ятыр гана лектынна. Тиддеч посна коллектив Францийыште, Венгрийыште лийын. Ончыкыжым Финляндийыш миен толаш шонымаш уло. 2014 ийыште Сочиште Олимпийский модмашын культур программышкыже пуртеныт, марий семым шоктенна. Чылаже 6 концертым пуэнна. Спортсмен-влак дене пырля Россий гимным мурымо поснак кугешныме кумылым шочыкта.
— Оркестрыш кӱслем пурташ шонымаш нерген колынам ыле…
— Шонымаш уло, но кызытеш тидым кузе ышташ лиймым рашемдена.
— Тендан коллектив кушкын толшо тукымым калык семӱзгарлан шӱмаҥдыме пашамат шукта?
— Ме районласе веле огыл, оласе школлаштат йоча-влак дене вашлиймашым эртарена, марий калыкын семӱзгарже-влакым ончыктена, нунын нерген каласкалена. Икшыве-влакланат тыгай вашлиймаш оҥай: баяным, кӱслем (школлашке кӱслем намият – авт.), домрым нунат шокташ тӧчат.
— Мӧҥгыштыда иктаж семӱзгарым шоктеда мо?
— Чӱчкыдынак гармоньым шоктем. Мылам шкенан вел (Оршанке, Медведево, Советский) сем моткоч келша. Ятыр обработкым ямдыленам. Нуным оркестр денат шоктена.
— Мый палем, Тыланда лач музык пелашым муаш полшен?
— Туге. Леночка дене латвич ий ончыч оркестрыште палыме лийынна. Тудын поро улмыжо, ныжылге йӱкшӧ, умылен моштымыжо кумылем савырен. Вара ешым чумырышна. Кызыт Леночка – мастар музыкант, умылышо йолташ, ответственный айдеме, йӧратыме да пагалыме пелаш.
— Ешыштыда ӱдырамаш але пӧръеҥ пашам пайледа мо?
— Уке, чылажымат Леночка дене иквереш ыштена: пачерымат пырля эрыктена, кочкашат пырля шолтена. Лишыл жапыште, отпускыш лекмеке, Шем теҥыз воктеке каналташ миен толаш шонена.
Алевтина Байкова мутланен.
(Фотом еш альбом гыч налме.)
