М.Шкетан лӱмеш Марий национальный драме театрыште кызыт иканаште кум спектакльым сценыш лукташ ямдылат. Нунын кокла гыч иктыже — С.Чавайнын произведенийже-влак негызеш возымо «Окса тул» комедий. Тудын режиссёржо – Марий Эл искусствын сулло деятельже Василий Пектеев.
Спектакльым сценыш лукташ мо таратен да тушто кӧмыт модыт? Нине да моло нерген Василий Александрович дене мутланышна.
— «Окса тул» спектакль театрыште 1990 ийлаште ончыкталтын. Тудым уэш сценыш лукташ мо таратен?
— Ме комедийым эреак кычалына. Но пытартыш жапыште сай пьесым возышыжо шагалрак. Сергей Чавайнын «Окса тул» комедийыштыже ял илыш, йӧратымаш, колхозым ышташ тӱҥалме пагыт ончыкталтеш. Тиде пьесым театрыште эртыше курымын 30-шо ийлаштыже шынденыт да ялла мучко ончыктен коштыныт. Калык сайын вашлийын. Вара меат куандарыше, ӧрыктарыше кок шагаташ постановкым ямдылаш шонен пыштенна. Но Чавайнын пьесыштыже спектакльлан материал шагалрак лийын, сандене Юрий Байгуза дене у пьесым возаш келшышна. Тудым марий театрын историйже дене кылдаш шонымаш шочо. 1919 ийыште икымше передвижной марий театр чумырген. Тудо яллашке лектын коштын. Сарра Степановна Кириллован ойлымыжым шарнем: «Изи йоча-шамыч (туштак Василий Якшовын Джеррия ӱдыржӧ лийын) концерт дене коштмышт годым тӱрлӧ спектакль гыч ужаш-влакым модын ончыктеныт, муреныт, куштеныт, шӱвыр денат шоктеныт, йоча-влакым испанла кушташат туныктеныт. Кусныл коштшо театрын тусо жапшым шарналтен, Сергей Чавайнын пьесыжым кылден, Юрий Байгуза дене коктын кугу пьесым ыштышна, а «Окса тул» лӱмжым тидымак коденна. Спектакльым 1992 ийыште сценыш лукна.
— А 1994 ийыште тудым Финляндийыште «Майатул» фестивальыште ончыктенда?
— Чын. Тушто финн-угор театр-влак коклаште мемнан пашанам ик эн виянлан шотленыт: спектакльыште калык йӱлам моштен ончыктымо, тачысе кечылан келшен толеш манын акленыт. Тиде спектакльым театрыштат ончышо-влак порын вашлийыныт. Шарнем, Марий телевиденийын тӱҥ режиссёржо Андрей Андреевич Кудрявцев постановко шотышто тыгерак каласен: «Чавайнын материалже, «Окса тул» спектакль «Салика» семынак эреак репертуарыште лийын кертеш». Чынжымак, тиде спектакльыште йӧратымаш нерген мыскара сынан ужашат уло, марий чоныш миен шушо ялысе илышымат оҥайын ончыктымо. Шкетанын манмыжла, тиде воштончышыш толын ончалаш шуко еҥлан пайдале лиеш ыле.
— Спектакль мурылан, модышлан поян, маныт…
— Сылне сем, калык муро, модмаш-шамычым кучылтмо. Мутлан, «Вувер тылзым кочкеш» модыш нерген шукынжо огытат пале, очыни? Спектакльыш мондалтше калык муро-влакым, Чавайн годсым, пӧртылтымӧ. «Илыше вӱд», «Мӱкш отар», «Элнет» пьесылаште возен кодымо калык муро моткоч шуко. Чылажат аралалт кодын. А Чавайн шӱлышан спектакльым угыч шындаш тӱҥалмым сай пашалан шотлем.
— Тунамсе спектакльыште тӱҥ рольым кӧмыт модыныт да кызыт кӧмыт лийыт?
— Тунамсе спектакльыште — Иван Смирнов, Олег Кузьминых, Маргарита Медикова, Галина Иванова-Ямаева, Геннадий Васильев, Светлана Гладышева, Владимир Актанаев, Ольга Харитонова, Раисия Макарова, Юрий Иванов да молат… Мый шкеат Миллер кугызан рольышто лийынам, кусныл коштшо артист-влак труппым вуйлатенам. А кызытсе постановкышто Олег Кузьминых, Иван Смирнов, Эдуард Яковлев, Светлана Сандакова, Марина Почтенева, Марина Воронцова, Иван Соловьев, Сергей Данилов, тыгак Светлана Филиппова, Владислав Виногоров, Алексей Сандаков, Павел Ефимов, Светлана Александрова, Алина Егошина да молат модаш тӱҥалыт.
— Семмастарын, сценографын пашаштым кӧ шукта?
— Калык муро негызеш семым Виталий Алексеев келыштарен, а сценографийым Сергей Таныгин дене пырля мутланен, каҥашен ямдылена. Спектакльыште действий Семык вашеш, шудым ямдылыме тургым тӱҥалме деч ончыч кая. Сценыште акрет годсо, мондалтше арвер-влакым кучылтына: шуарвондым, ӧранвочкым… Костюмымат уым ургена. Спектакльыште Овда, Таргылтыш, Киямат тӧраза, Вӱдӱдыр-шамычат лийыт. Икманаш, спектакль моткоч оҥай, сандене тудым ончашак толман. Премьер 29 февральыште лиеш.
А.БАЙКОВА
