Россий Федераций Госсоветын заседанийыштыже ялозанлыкым вияҥдыме йодышым каҥашыме.
Агробизнеслан финанс полышым пуымо, фермер озанлык-влакым почмо да пеҥгыдемдыме, аграрный туризмым кумданрак вияҥдыме да моло йодышым Россий правительстве эреак шинча ончылно куча. Эртыше видеоконференцийыште ялозанлык направлений дене Россий Федераций Госсоветын комиссийжын заседанийыштыже нуным илышыш шыҥдарыме шотышто кӱлеш мерым палемдыме.
Раш полыш пуалтеш
Изи бизнесын ужашыже элнан аграрный секторыштыжо утларак палдырнаш тӱҥалын. Россий Ялозанлык министерствын увертарымыж почеш, тудо 15 процент ялозанлык продукцийым ыштен налеш, тӱҥ ужаш пареҥгым, тыглай йыраҥыште пакчасаскам ончен кушта. Тыштыже изи бизнеслан кугыжаныш полышым пуымат кугу верым айла. Тидын нерген Госсовет комиссийын членже-влаклан Ялозанлык министерствын ял кундем-влакым вияҥдыме департамент директорын алмаштышыже Рената Бибарисова увертарен. Мутшо почеш, кодшо ийын тыгай кӱлешлыклан 15 миллиард теҥгем колтымо, теният тыгай кугытак ойыралтеш.
– Кызыт фермер ден кооператив-влаклан «Агростартап» гыч тӱҥалын, туризмлан полышым пуымо марте шым тӱрлӧ грант уло, – каласен Рената Бибарисова. – Тидыже изи бизнеслан умбакыже вияҥаш сай тӱҥалтышым ыштышаш.
«Агростартап» проектым арам огыл ушештарыме. Тудлан кӧра Российыште пытартыш вич ийыште индеш тӱжем наре у фермер озанлыкым, кум тӱжем кооперативым почмо. Тыге ялыште 15,5 тӱжем утла паша верым ыштыме. Тений тиде проектлан 4,2 миллиард теҥгем ойыраш палемдыме. Тудым 1,1 тӱжем утла озанлык налын кертеш. Тидын деч посна ялозанлык кооперативысе 675 предприятийлан 2,3 миллиард теҥге ойыралтеш.
Кумылаҥдыме у йӧн
Специальный военный операцийын участникше-влаклан фермер озанлыкым почмо годым полышым пуымо проект утларак вияҥаш полшышаш. Проект «Агромотиватор» маналтеш да Российысе латиндеш субъектыште пилотный режимыште пашам ышташ тӱҥалеш. Ты шотышто элнан кечывалвел регионжо-влак – Чечня, Калмыкий да Дагестан – утларак чулым улыт. Нине кум республиклаште программын эн шуко участникшым регистрироватлыме.
2025 ийыште «Агромотиватор» программе кышкарыште нылле ныл проектлан полышым пуаш лийме. Нуным илышыш шыҥдараш 200 миллион теҥге ойыралтеш. Грантын кугытшо – шым миллион теҥге. «Элым аралыше-влак» фонд да Калык фермер-влакын ассоциацийышт дене пырля кызыт тиде мероприятий-влак утларак пайдале лийышт манын рашемдалтеш.
У проектын чыла механизмжым шотыш кондымек, тудын географийже кумдаҥшаш. Тыгай формат СВО-н ветеранже-влакым ялыште шке пашам почаш кумылаҥдышаш.
Ялыш, пич верыш – эн свежалан
Кугу мегаполис деч тораште лачак эн яндар юж дене веле огыл шӱлалташ лиеш, верысе фермер-влакын ямдылыме чапле качестван кочкыш продуктыштымат тамлен ончаш йӧн уло. Чыла тидым вияҥдаш 2022 ийыште «Агортуризм» программым илышыш шыҥдараш тӱҥалмат полша. Тиде программын тӱҥ шонымашыже – изи предприятий-влаклан продукцийыштым ужалаш полшаш. Сай ончыкылыкан проект-влаклан полыш ойыралтеш. Кызыт «Агротуризм» программе почеш 217 проект илышыш шыҥдаралтеш. Тидлан кӧра проектыш ушнышо-влакын ялозанлык сатуштым лу процентлан шукырак ужалыме.
Тӱҥ тӱткышым АПК-н изи предприятийже-влаклан ойырымо поснак кӱлешан. Тиде программым кокла да кугу бизнесыш лӱмынак шарыме огыл.
2025 ийыште программыш эше 95 фермер озанлык ушнен кертеш. Нунылан 700 миллион теҥгем ойыраш палемдыме.
Марий Элын Ялозанлык да кочкыш сату министерствыштыже палемдыме почеш, 2022-2023 ийлаште «Агротуризм» грантым ялозанлык сатум ямдылыше ик фермерлан да ик кооперативлан ойырымо. Икымше грантшым Медведево районысо фермер Ирина Агафоновалан «ЗаАзяково» экофермым почаш ойырымо, вес грантшым – Кужэҥер районышто верланыше «Шӧртньӧ нектар» СХПК «Марий Отар» проектым илышыш шыҥдараш. Чумыр грант полыш 18,7 миллион теҥгешке шуын.
Снимкыште: Кужэҥер районысо Кульшит ялыште «Марий Отар» СХПК-н почмо каныме базыже.
Вячеслав Смоленцевын фотожо
