Йошкар-Олан кечыжым палемдыме годым, 5 августышто, Патриарший площадьыште Россий Федерацийын сулло артисткыже Ольга Кормухинан концертше лие. Но тылеч вара вигак мӧҥгышкыжӧ каен огыл, а Марий Элыште кодын. Да 6 ден 7 августышто Национальный сымыктыш гимназийыште Ольга Кормухина ден Алексей Белов «Академия современной музыки» проектышт почеш колыштмашым да мастер-классым эртареныт. Тиде проект «Президентский фонд культурных инициатив» полшымо дене илышыш пурталтеш.
Колыштмашын кокымшо кечынже мыламат тушто лияш пиал шыргыжале.
Тыгай йӧн пуалтмылан моткочак куаненам, молан манаш гын Ольга Кормухина нерген шонымашем чот вашталте. Сай велыш. Тудо тыгай проста, кумылзак улмаш! Тыгодымак пеҥгыде, кугу кӧргӧ виян, чыным тура ойлышо. Нимогай «шӱдыр черже», «мый кӧ улам!» койышыжо уке. Шкенжым йӧршеш тыглайын куча. Кеч тудо тыгай кумдан палыме да моткочак кугу талантан айдеме!
Колыштмаш, тыланымаш
Современный музыко академийын йодмашыж дене келшышын, колыштмашке 15 гыч 35 ияш марте кеч-могай мурызо, группо, коллектив ушнен кертыныт. Тидлан 25 июль марте заякым да шке мурым гына колташ кӱлын. Мемнан республик гыч 14 йодмашым колтеныт.
Икымше кечын колыштмашке лу участник миен, лектеш. Молан манаш гын шочмын Национальный сымыктыш гимназийын концерт залжын сценышкыже ныл участник: ик группо да кум посна мурышо – лектыныт ыле.
Эн ончычак группо мурыш. Сайынрак аклаш манын, Ольга Кормухина ден Алексей Белов (пелашыже) залыш шеҥгекырак верланышт. Тушечак коллективын участникше-шамычлан акым пуышт.
Икымше мурыштымак туге кужун лончылышт – мый гын ӧрын колышт шинчышым. Да нунын верч куанышым, вет тыгай кугу профессионал-шамыч тынар шуко темлымашым да тыланымашым ойлышт!
Кокымшо участникын, тудо Казань гыч толын ыле, гитарым шоктен мурымыж деч вара Ольга Кормухина, нимом каласыде, полышкалыше рвезылан «регистрироватлыза» мане.
Кумшо ден нылымше мурызо ӱдыр-шамыч шотыштат Алексей ден коктынат шукак ойлышт. Поснак – Ольга Борисовна. А Алексей – музыкант. Ончыч тудо кумдан чапланыше совет, американ да российысе «Парк Горького» рок-группын гитаристше лийын. Шукылан палыме ятыр мурылан семым возен. Ольга Кормухинан репертуарыштыжат улшо муро-влак кокла гыч шукыштлан семым лачшымак Алексей Белов келыштарен. Сандене муро-влакым лончылымо годым тудо семлан акым пуыш, а Ольга Кормухина мутым, текстым аклыш. Тӱрыс налмаште, коктынат чыла участниклан тыгай шонымашым да темлымашым каласышт: мурын семже ойыртемалтше лийшаш, колыштмеке, еҥ-шамыч тудым шарнен кодшаш улыт, а мутшо шонаш таратышаш.
Ольга Кормухина тӱҥалтыште «нелеш ида нал» манын йодо, «мый тыматлын ойлаш тыршем», каласыш да акым чаманенракак пуаш тыршыш, а вара шукыжым туранак ойлыш:
– Мурылан мутшым сайын возаш шот огеш лек гын, весыным, ямдым кучылтса. Виян возышо автор, поэт-шамыч шагалын огытыл. Кычалза. Ойыртемалтше темым, ойыртемалтшын возымым муаш тыршыза. Кызыт спецопераций кая. Тудо шукыштын илыш нерген умылымашыштым вашталтен. Тыландат ятырыштлан теме шот дене йочасадыште веле мураш келшыше мурым возымым да йоҥгалтарымым чарныман. Руш культур курымла дене кок йодышлан вашешташ тырша: «Кӧ титакан?» да «Мом ыштыман?» Но эн тӱҥ йодыш, кудыжлан уло тӱнясе культур вашмутым кычалеш – «Молан ме илена?» А кызыт СВО-лан кӧра тудо, чынжымак, эн тӱҥыш савырнен. Тидым шарныман. Тушто улшо-влак дене мый эре кылым кучем, мутланем. Теве Самарыште офицер-шамычын ватышт мурым конденыт. Тудым колыштын, туге чот шортынам! Йӧратымаш нерген шукын мурат. Тыгай муро-влакат кӱлыт. Но «розовые сопли» шерым тема. А вет йӧратымаш нерген тугай мурым возаш лиеш – тудо чыла нелылыкым сеҥен лекташ полшен кертеш! «Смой с души пыль – покажи суть!» Теве мо нерген шоныман да мурыман. А вет тиде корно эше кодшо курымын 80-ше ийлаштыже йоҥгалтарыме муро гыч! Айдеме лийман. Шке муро дене еҥ-шамычым шонаш таратыман. Чеховын, Достоевскийын произведенийышт почеш спектакльым арам огыл шындат. Сандене руш-влаклан кӱкшытым волтыман огыл, огеш лий.
Кумдан чапланыше врач-палымем ойла: «Еҥлан чыным ойлыман. Чот черлылан – поснак. Молан манаш гын тунам тудо чынже денак шке илышыж дене илаш, мом шукертсек шонымыжым ышташ тӱҥалеш да … тӧрлана!» Шонымаш, шкан шуаш палемдыме кӱкшыт кугу лийшаш. Тунам лектышыш шуыда. Чыным ом ойло гын, мый титакан лиям. Мый вес семын илен ом мошто.
Чыланыштын ритм дене кугу нелылык шижалтеш. Вибраций – кугу вий. Сем – кӱшыл вибраций. А вибраций дене айдемым лыпландараш, кумылаҥдаш, эсогыл эмлаш – да музык полшымо дене чыла ышташ лиеш! Мутлан, кунам мыйын вием йӧршын уке – Чайковскийын 1-ше концертшым колыштам да угыч шочшо гай лиям. Кунам чонемым шортын луштараш кӱлеш – Рахманиновын произведенийжым чӱктем. Бахын, Моцартын, моло чапланыше композитор-шамычын возымыштым колышташ моткочак пайдале. Тендан кидыштат – кугу вий. Молан кӱлеш семын огыда пайдалане? Молан мастарлыкдам огыда вияҥде? Усталык шӱлыш вет чылаштлан пуалтын огыл.
Возыза тугай почеламутым, тугай мурым, кудым еҥ-шамыч мӧҥгыштышт, сарыште мураш, шорташ але куанаш тӱҥалыт. Мутлан, «Смуглянка» мурым налаш. Тудат йӧратымаш нерген. Но тудым чылан палат да мурат! Молан манаш гын илышлан, илаш ӱшаным пуа! Тыге возыман! Уке, сар, эл, Путин верч сынан гына муро-шамыч лийшаш огытыл. Лийшаш чыла нерген, но чот чапле, качественный муро!
Тыгайым колмо деч вара, мыйын шонымаште, нине мурызо ден музыкант-шамыч тугай чапле мурым возышаш улыт. Уке, возатак, шонем! Мыйын гын уло тӱняумылымашем, илыш нерген шонымашемак вашталтмыла чучо! Теве кузе кумдан шоныман! А ме шукынжо ятырже годым кырча-марча коклаштына йомына…
«Пиалан айдеме улам!»
Колыштмаш тӱҥалме деч ончыч, тудын жапыштат семынем эре гаяк икте нерген гына шонен шинчышым: «Ольга Кормухина дене мутланаш йӧнна кунам лиеш? Воктенемак коштешыс! Тидын дене пайдаланыде кузе кодын кертам?! Нигузе кодман огыл!» Вет Йошкар-Олаште эртыше концертше жапыште тудо каласыш: «Йоча пагытыштем кажне кеҥежым мый Юриныште эртаренам. Марий Элыште улмо дене пайдаланен, тушко миен толаш шонем». Сандене моткочак пален налме шуын: миен мо? Да мутланаш йӧн лекте вет! Чынрак каласаш гын, шкежак темлыш!
Колыштмаш деч вара Ольга Кормухина мурызо ден музыкант-шамычлан кӱчыкрак мастер-классым эртарыш. Вара корныш тарванаш кӱлмыж нерген ойлыш. Туге гынат, вучыдымын мыйын велыш ончале, шыргыжале да мане:
– Те кас мучко моткочак тӱткын колышт шинчеда. Ешыштыда иктаж-кӧ музыкант уло мо?
– Уке. Мый журналист улам, – вашештышым.
Тудо уэш шыргыжале да пелештыш:
– Ну, йодышда уло гын, айста мутланена.
– Те же вашкедас, огына шукто докан, – чаманен вашештышым.
– Шуктена. Йодыштса, – мане.
– Мый такше эн чотшо Юриныш миен толын шуктенда але уке манын йоднем ыле. Лийында гын, мом тушто ужаш шоненда да мом ужында манын гына рашемдынем, – каласышым.
– Миенам. Юриныште мый 40 ий лийын омыл ыле. А кызыт толынам, ковамын шӱгарже деке миенам, сандене – пиалан айдеме улам! Таче Шереметевын замокыштыжо маленам. Тушто тунар чот моторыс!
Юриныште мый тиде замокым, черкым, йоча жапысе пӧртнам, Юлым ужаш шоненам да чыла вережат лийын шуктенам.
– А Йошкар-Ола мо дене келшен? Але келшен огыл? Иктаж-мо ӧрыктарен?
– Йошкар-Ола моткоч чот ӧрыктарен – «от и до!». У архитектурыжак мом шога! Мут толмашеш, Юриныште лиймем годым ыштыме фотографий-влакым пелашемлан ончыктымеке, тудо мане: «Архитектор-шамычым мо кумылаҥдымым мый умылышым: нуным Юринысе замокын архитектуржо кумылаҥден». Вет икымше специальностем дене мый архитерктор улам. (Ольга Кормухина Горький оласе Чкалов лӱмеш инженерно-строительный институтым пытарен. Кызыт тудо Нижегородский кугыжаныш архитектурно-строительный университет маналтеш — авт.).
Тудым тетла кучымем ыш шу, вет поездышке вараш кодын кертын. А теве колыштмашын участникше-шамыч тыгай нерген ышт тургыжлане, коеш – омса воктене, йыр шогалын, кужунак ала-мом йодыштыч, мутланышт. Мый торашкак каен шуынам ыле, а Ольга Кормухина алят ыш лек. Тӱҥжӧ – ты вашлиймаште мом пален налмышт дене пайдаланен моштышт. Вет кӧн мурыжым ойырен налыт гын, ончыкыжым тудым Российын радиолаштыже йоҥгалтараш тӱҥалыт.
Любовь Камалетдинова
Авторын фотожо
