«Этнокультур направлениян электрон тунемме ресурс» республикысе конкурсышто сеҥыше-шамыч дене палдарена.
«Туныктышо ӱмыржо мучко тунемеш. Тунеммым чарна – туныктышо лиймым чарна», – кумдан палыме руш педагог Константин Ушинскийын тыге возен кодымыжо кеч-могай жапланат келша, но кызытсе увер технологий курымлан – поснак.
Советский район Ургаш лицей-интернатыште Эльвира Фёдорова ден Татьяна Чеснокова тыршат. Нуно «Хранители народной мудрости» лӱман тунемме блогым.
Электрон ресурсым ышташ мо таратен?
Лицей-интернатыште туныктышо да книгагудым вуйлатыше Татьяна Чеснокова умылтарыш:
– Книгагудыш туныктышо-влак ИКН уроклан материалым йодаш чӱчкыдынак толыт, кунамже нунылан отказаш логалеш – кӱлеш литератур уке. Тыгай годым интернетыште кычалынна да муынна, но тушто тӱрлӧ вере вераҥдыме, материалжат шуко, сандене эн тӱҥжым ойырен кычалаш жап кӱлын. Тидлан кӧра тыгай тунемме ресурсым ышташ шонымаш лектын.
Мутат уке, кумло ий наре туныктымо жапыште уроклан да моло занятийлан туныктышо-шамычын шке гыч погымо материалышт шуко, но кызытсе икшывым тунемаш, шинчымашым налаш кумылаҥдаш жаплан келшыше йӧн лиеш манаш гына кодеш. Но тӱҥалтыш классым туныктышо Эльвира Фёдорован мутшо почеш, ийла дене погымо материалым, урок-разработко-влакымат тиде блогыш пуртымо.
Туныктышо-влаклан полыш
Электрон тунемме ресурсын тӱҥ шонымашыже – тунемме верысе специалист-влаклан марий литератур, ИКН, краеведений направленийла дене увер да методике могырым полыш. Тудо калыкнан тӱвыраже, йылмыже, эртыме корныжо, тыгак педагогике, технологий дене кылдалтын.
2021 ий 30 декабрьыште Россий Федераций президент Владимир Путин элыштына Российысе калык-влакын поянлыкышт идалыкым увертарен. Санденак тунам Татьяна Павловна ден Эльвира Тимуровна блогыштым лач тиде теме дене кылденыт.
– Блогышто лончо-влак улыт, – умбакыже каласкалат туныктышо-влак. – Ссылке почеш посна постлаш пураш лиеш. Тӱрлӧ темылан тӱрлӧ ресурс дене пайдаланыме: упражнений, статья-шамыч да молат. Мутлан, писатель-землякна Аркадий Крупняков дене кылдалтше материал-влаклан ме веб-сервисым кучылтынна. Тыште марий калыкын туштыжо-влак, тыгак тӱрло упражений улыт.
Талантан земляк-влак шотышто мутым умбакыже шуяш гын, «Советский районым чапландарыше еҥ-влак» пашашт дене Татьяна Чеснокова ден Эльвира Фёдорова республикыште икымше верым сеҥен налыныт.
– Тиде пашам ямдылаш ме мобильный путеводитель ден аудиогид-влакын izi.Travel сервисышт дене пайдаланенна, – ойла Татьяна Павловна. – Чынжым гын, тиде платформо туризм дене кылдалтын. Туге гынат ме тушто эн ончычак районысо посёлко, села, ял-влакым да кундемнам чапландарыше еҥ-шамычын шочмо верыштым палемденна.
«Йомак тӱня», «Еш музей»
izi.Travel сервис полшымо денак туныктышо-влак блогышто «Пампалче дене унала» сетевой проектым ямдыленыт.
– Тудын дене нылымше ий пашам ыштена. Проект тыгак марий калыкнан тӱвыражлан, историйжылан да йылмыжлан пӧлеклалтын. Пытартыш гана ме тудым Ешын идалыкше дене кылденна. Напрвлений-шамыч тӱрло улыт. Мутлан, 2022 ийыште иктыже «Йомак тӱня» маналтын. Ме марий калык йомак-шамычым келгынрак шымленна. Ты шымлымашке республикысе тӱрлӧ район гыч коло утла команде ушнен. Блогын ик сервисыштыже кажныже шке пашажым ончыктен, нуным сай могырым гына палемден кодаш лиеш. Тений ты проектыште «Еш тоштер» направленийым пуртенна. Йоча-влак командышт гыч ик участникын тукымвож пушеҥгыжым ыштеныт да каласкаленыт. Вес йыжыҥ «Экспонат–реликвий» маналтеш. Тушто йоча-влак кугезе коча-коваштын, мутлан, медальышт, шондыкышт, вургемышт да моло дене палдареныт. Тыгодым видео ден аудио йӧным кучылтыныт, фотом ончыктеныт, презентацийым ыштеныт.
Пазл, кроссворд, мультфильм…
Блогысо содержанийым икмыняр ужашлан шелме:
– «Туныктышылан». Коло наре темылан материалым муаш лиеш: мутлан, «Марий Элысе легенде ден йомак-влак», «Марий калык модыш-влак», «Марий йылме дене видеоурок-шамыч», «Марий калык фолькло» виртуальный книга онченр» да молат;
– «Туныктышылан полшен кертше веб-сервис-влак». Тыште тӱрлӧ йӧн дене заданийым шукташ лиеш: мутлан, «Пазлым пого да йомакым пален нал», «Марий калык тушто-влак» кроссворд», «Марий талешке-влак», «Ший пӱян Ший Пампалче» диафильм» да молат;
– «Произведений-влак». Тиде ужашыште марий фольклор дене книгам лудаш, талешкына-влак нерген пален налаш лиеш;
– «Аудиойомак-шамыч», «Мультипликационный фильм-влак» да «Марий калыкын талешкыже-влак» ужашлаште марий калыкын йомакше-шамычым марла да рушла колышташ, ончаш йӧн уло. Тыгак кӱчык метражан фильм, виртуальный ончер, презентаций-шамычым вераҥдыме.
– Блог полшымо дене туныктышо-влак интернетын тӱрлӧ сервисше дене пайдаланаш тунемыт, санденак тушко кажне ийын уым пурташ тыршена. Сетевой проектыш ушнышо команде-шамыч пашаштым рушлат, марлат, курыкмарлат ямдылен кертыт, – каласышт мучашлан жап дене тӧр ошкылшо туныктышо-влак.
Г.Кожевникова
Авторын фотожо
