22 мартыште Параньга район Кугу Пумарий тӱвыра пӧртыштӧ уста гармоньчо да сай йолташ Игорь Гориновым шарныме лӱмеш гармоньчо-влакын «Лач тиде омо…» фестиваль-конкурсышт эртаралте. Залыште шинчаш веле огыл, шогашат вер укела чучо.
Тӱвыра пӧрт омсаште кечыше афишыште шыргыжше чуриян самырык рвезын фотожым ужмеке, чонемлан туге чучо, пуйто Игорь шкежак кажне толшо еҥым вашлиеш да тау шарнымыланда маншыла шыргыжеш. Ушешнат тыгаяк кодеш.
Фестиваль-конкурс Йошкар-Оласе 17-ше номеран школын 4-ше классыштыже тунемше 10 ияш Артём Ягодаровын «Мурена чылан иктӧр» мурым чонеш логалшын йоҥгалтарымыж дене почылто. Погынышо-влак шинчавӱдым ӱштыльыч, Артёмын шкенжынат кумылжо тодылалте. Уста йоча «Падыраш» ансамбльыш коштеш, гармоньым мастарын шокта.
Конкурсыш Параньга, Марий Турек, Шернур, Кужэҥер, Советский районла да Пошкырт кундем гыч 14 гыч 35 ияш марте латкум участник ушнен. Положений почеш кок номерым ончыктышаш ыльыч: гармонь дене тӱрлӧ семым шокташ да шоктен мураш. Шукынжо Игорьын мурымо мурыжым ямдыленыт, авторский муро-влакат, такмак-шамычат йоҥгалтыч. Кажне участникым погынышо калык сцене гыч рӱж совым кырен ужатыш.
Жюрин иктешлымыж почеш, 3-шо вер дене Параньга район Ермучаш гыч 14 ияш Игнатий Гордеев палемдалте. 2-шо верыш Кужэҥер район Кугу Регеж гыч Виталий Мамаев да 1-ше верыш Шернур район Полдыран ял гыч Игнат Веткин лектыч. Игнат Игорьын марлаҥдыме «Шем мотор шинчат» мурым шергылтарыш. Сеҥыше-влак диплом да шергакан пӧлек дене палемдалтыч. Гран-прим Олор ялын самырык гармоньчыжо Иван Ороспаев сеҥен нале. Тудо Вадим Красновын «А мый авам дек ялышке вашкем» мурыжым йоҥгалтарыш. Ты муро дене Игорь СВО-ш каен. Умылышым: самырык-влак коклаште муро кумдан шарлен. Тудлан Игорьын аваже Людмила Васильевна Морозова у гармоньым кучыктыш.
14-20 ияш участник-влакым ончен, кумыл нӧлтеш: содыки могай талантан улыт мемнан марий рвезына-влак, кеч усталыкым шуараш ялысе йочан чылаж годым йӧнжат уке. Тек умбакыжат гармоньышт пеленышт кодеш да сем тӱняшке ошкылышт пеҥгыде лиеш.
Марий Турек район Марий Китне ял гыч Леонид Кибардин шочмо ялже нерген, Параньга район Памашъял гыч Василий Вараксин ончыкылык илышыжым кузе ужмыж нерген шке возымо мурыштым чоныштым пыштенак мурышт.
Участник-влак коклаште военнослужащий-влак Андрей Нефонтов ден Алексей Пуртов, пошкырт марий рвезе Святослав Кубатуллин лийыныт.
Игорь Шернур район Лажъялыште шочын, тӱҥалтыш класслам туштак тунемын. Вара Кугу Пумарийыш илаш кусненыт. Мый тунам верысе школышто марий йылме ден литературым туныктенам. 5-ше классышке у тунемше толын. Толшо еҥым вет тӱткынрак эскерет. Шемалгырак йыргешке чуриян рвезе йӧршынат лӱдын-ӧрын ок шого, чолган кутыра, шыргыжалын вашешта. Чонеш пижше эрге ыле. Туныктышо-влакын шинча ончылныштак кушкын.
Шарнем, 9 Май вашеш строевой смотрлан ямдылалтме жап. Игорь – командир. Изирак класслаште чаргарак йӱкшӧ ала-кушко шумеш шергылтеш ыле. Кугурак лиймекыже, командым туге пуа, ончыкылык офицер кушкеш, шонет. Варарак гармонь деке шӱмаҥе. Класс вуйлатышыже Гульфида Нургаяновна Ахмадуллина воштылеш ыле: «Игорь, ме тыйым эре телевизор дене ончаш тӱҥалына дыр». Ты кечынат Игорь мыйын полышкалышем ыле манын шарналтыш.
Фестиваль-конкурсым Лажъял тӱвыра пӧртын пӧръеҥ ансамбльже, МарГУ гыч «Марий мурсем», верысе тӱвыра пӧрт пеленысе «Куван кеҥеж» ансамбль-влак, Советский район Чкарино гыч Яналовмыт, Параньга район Ермучаш гыч Гордеевмыт еш (ачаже ден кок эргыже), Советский посёлко гыч Татьяна Смородинова-Галкина шке выступленийышт дене сӧрастарышт. Татьянан «Шольымлан» мурыжо кажнынан чоннам тарватыш, эсогыл могыр коваштылан копыж чучо, шинчавӱд шкеак йоген лекте.
«Марий мурсем» ансамбльын икмыняр ий ончыч концерт дене толмыжо шарналте. Студент лиймекыже, Игорь ты ешыш ушнен. Тунам тудо уло чонжым пыштен мурыш, куштыш, гармоньым шоктыш. Теве мемнан тунемшына кузе кертеш манын, тунам куанен да кугешнен ончен шинчышна.
МЭТР телеканалын журналистше Вера Горохова Игорь Горинов нерген «Муро йӱкеш шочынам да…» передачым сниматлымым шарнен каласкалыш да чаманен ешарыш: «Тудын мыняр шуко мурыжо улмаш, чылажат возалтде кодын».
Весела да поро кумылан рвезын палымыжат, йолташыжат шуко лийыныт. Сценыш лектын, тудым шарналтен ойленыт, мурым муреныт. Лишыл йолташыже Алексей Пуртов ойлыш: «Военный формым пешыже ом йӧрате гынат, Игорь йолташемым шарныме лӱмеш тыге чиен лектынам. Йолташ-влак, Игорь тыныс верч шке илышыжым пуэн, садлан ӱмырдам шот дене эртарыза».
Йолташыж лӱмеш возымо мурыж гыч икмыняр корно ушешем кодо:
Яндар ушан, поро чонан лийынат айдеме,
Полшаш, йоддеак, кеч-кунам тый вашкенат.
Ты ганат шинчен шыч керт ласкалык дене,
Мемнан верч, тыныс верч ты сарыш каенат.
СВО-шко кокымшо гана ок кай гынат, лиеш ыле. Но чонжо тудым тушкак, йолташыж-влак декак, ӱжын. Аважын чарымыжлан Игорь вашештен: «Авай, пашамат ыштен ончышым, гармоньымат шоктен ончышым – мый тыште шкемым шым му. Мыйын верем тушто. Мый элемын патриотшо улам».
Кеч-кунамат пеленже гармонь лийын. СВО-шко кайымыж годымат шоктен, мурым мурен. Позывнойжат «Гармонь» лийын. Тудын мурыжо калык коклаште пеш чот шарлен, садлан тиде фестивальым эртараш шонымаш шочын », — палдарыш мероприятийым вӱдышӧ, Игорьын кресаваже М.Шкетан лӱмеш Марий драмтеатрын артисткыже Алина Егошина. Пелашыже Александр Бирюков ден коктын шуко поро шарнымаш дене пайлалтыч : «Игорьын чыла пашажат куштылгын воранен толын. Чыла вере шуаш тыршен».
Мероприятий Игорьын возымо «Лач тиде омо… » муро дене мучашлалте. Тудым 8-ше классыште тунемше Диана шӱжарже, йолташыж ден участник-влак тӱшкан мурышт.
Мероприятий жапыште экраныште моткоч шуко фотографий ончыкталте. Эн чот чонеш логалше да шинчавӱдым лукшо татше – тиде кунам экраныште Игорьын гармоньым шоктен мурымыжо коеш. Куржын миен ӧндалаш, тупшо гыч вӱчкалташ гына, но…огеш лий. Такшым мероприятий мучкак Игорьын пеленна улмыжо шижалте, пуйто тудо тыштак, мемнан коклаштак, лач шинчалан гына огеш кой. Ынде тудым экраныштак гына ужаш тӱҥалына. Икте куандара: самырык-шамыч коклаште усталык шӱлышан-влак улыт, гармоньым мастарын шоктат, мурым возат. Тугеже Игорьын пашаже ила. Вет тудын шукыштлан пример лиймыжым ик гана веле огыл палемдышт.
Икымше мелна когарга, маныт калыкыште, но тиде фестиваль-конкурс нерген тыге каласаш шотлан огеш тол. Тудо кугу кӱкшытыштӧ эртыш. Тыгай мероприятийым ончыкшат эртараш кӱлеш мо манын йодмылан погынышо-влак пеҥгыдын да раш «Кӱлеш!» маньыч. Ончыкшым тудым ала республик кӱкшытыштат эртараш лиеш, вет Игорь Гориновым кундемыштына веле огыл. ӧрдыжтат шукын палат.
Игорь 23 ийым гына илен, но калык коклаште кугу пагалымашым сулен. Тудын нерген эртыше жапыште «ыле», «лийын» манаш пеш неле.
Людмила Васильевналан, ямдылаш да эртарен колташ полшышо-шамычлан, чыла участник-влаклан, вӱдышӧ-влак Алина Егошина ден Александр Бирюковлан ончаш толшо калык деч шӱм гыч лекше кугу тау лийже.
Справке.
Горинов Игорь Александрович 2000 ий 21 июльышто 19 майыште армий радамыш каен, 2019 ий декабрьыште контрактым подписатлен. Сирийыште лийын, специальный военный операцийыште икымше кече гычак участвоватлен, сусырген толын. 2024 ий 12 январьыште угыч тушко каен да 3 мартыште Донецк Республик Бердычи села воктене кредалмаште вуйым пыштен. Икмыняр награде: Суворов, «Участнику военной операции в Сирии», «Участнику специальной военной операции» медаль-влак да Мужество орден – дене палемдалтын.
Елена Вараксина.
Фотом МЭТР-ын воткыл лаштыкше гыч налме.
