5 апрельыште Марий Элыште «Отец Героя» фотопроектын кумшо фотосессийже эртен.
17 Геройын ачашт коклаште Кужэҥер район Кугу Лаждӱр тӱвыра пӧрт пеленысе «Лӱҥгалтыш» ВИА-н калыкыште кумдан палыме солистше, Кожласола (Мари-Олма) ялыште илыше Юрий Волков лийын. Тудын Родион эргыжын ӱмыржӧ ӱмаште 14 декабрьыште СВО-што кӱрылтын. Таче ме Юра да Лира пелашыж дене мутланена.
– Родион молан лачшымак военный академийым ойырен налын? Мо таратен?
Л.: Йӱледӱр школышто «Ястреб» кружок лийын. Тушко Родионат коштын. Рвезе-шамыч спорт дене кылым кученыт, куржталыныт, шкеныштым тӱрлӧ семын шуареныт. Тудо тунемаш йӧратен. 11 ий жапыште мӧҥгылан пуымо пашажым ышташ ик ганат полшен огынал.
Ю.:10-шо классыште тунеммыж годым Санкт-Петербургысо Будённый лӱмеш связь военный академийыш тунемаш пураш агитироватлаш толыныт улмаш. Каласкалымышт кумылжым савырен, да тушко каяш кумылым ончыктен. Выпускной экзаменыште шуко баллым поген, сандене тунемаш пураш икмыняр вузыш документшым пуэн. Юлтехыш вигак налыныт. «Спискыште кокымшо улам, сандене мый яра тунемаш тӱҥалам», – ойлен ыле.
Л.: Йӱледӱр школышто тунеммыж годым строевой смотр конкурсыш Кужэҥер посёлкыш коштыныт. Военный формо ӱмбалныже моткочак моторын коеш ыле. Военный академийыш тунемаш кайыше-влаклан Санкт-Петербург марте миен шуаш военкомат гыч билетым пуэныт. Тидат келшен. «Мотор олам ончалам да мӧҥгеш толам, Йошкар-Олаште тунемаш тӱҥалам», – ойлен каен. «Тунемаш ынышт нал манын, тушто тестирований годым лӱмынак йоҥылыш вашештеденам. Но кугу баллемлан кӧра налыныт. Тыге олашке пӧртылаш ыш логал», – тунемаш тӱҥалмекше, иктаж кум ий наре гыч гына чынжым каласен.
Академийыште тунеммыж годым кок ий почела, Сеҥымашлан 75 да 76 ий теммылан пӧлеклалтше парадлаште, Москваште Йошкар площадьыште эртен. «Сеҥымашлан 80 ий теммыланат мыйым садак колтат», – ойлен ыле.
Ю.: Тунемаш пурымекше, ойлымыж почеш, тудо Питерыште шинчымашым погышо рвезе-влакым иквереш чумырен, да шке марий землячествыштым ыштеныт. Тулеч вара вес калык-шамычын эргышт нуным чот пагалаш да марла «иза-шольо» манаш тӱҥалыныт!
– Академий деч вара кушто служитлышашым Родион шкеже ойырен налын але колтеныт?
Ю.: Тудлан командирже каласен: «Кушко кайынет, тугай олам ойырен нал». Родионын Сочишке, вес олалашке каяш йӧнжӧ лийын. Эргына Екатеринбургым ойырен налын да 2022 ий гыч связь управленийын ик частьыштыже служитлаш тӱҥалын. 2023 ий январь тӱҥалтыште тудым Луганскыш колтеныт. Шым тылзе гыч отпускыш толын. Тылзе наре каналтымекше, ончыч частьышкыже пӧртылын, а декабрь мучаште тушеч уэш Луганскыш каен. Кум арня наре гыч, ӱмаште 12 январьыште, Авдеевкым налме годым передовойышто связьым ыштымыж жапыште сусырген.
– А кузе тиде лийын?
Ю.: Заданийым шукташ нылытын каеныт. Дрон пудештме дене ик йолташыже вигак колен. Толкын Родионым ошма коклашке кудалтен. Бронежилет дене лийын да илыше кодын, но сусырген: ятыр осколко пурен, камвочмыж годым кидше тодылалтын. Нылымшыже капитан лийын. Тудат сусырген. Туге гынат Родион деке миен, ошма кокла гыч шӱдырен луктын да вӱршержым кучен ончен. Родионын илыше улмыжым умыленат, корштымым чараш полшышо моткоч виян уколым шынден. Да каласен: «Илымет шуэш гын, курж». А вараже шкенжым туге ончыктен, пуйто колен. «Мый укол деч вара корштымым йӧршынат шижын омыл. Лач кидемын кечылтмыжым гына ужынам да куржынам. Кенета тора гыч кычкырыме йӱкым колынам: «Тышке тол!» Тиде пӧртйымал гай ала-могай пӧлем лийын», – каласкален Родион. Кумшышт ты жаплан тушто улмаш. Родион кузе миен шуын, туге ушыжым йомдараш тӱҥалын. Тушто лийше-шамыч ойленыт: «Иктаж-мом кутыро, муро, кычкыре, тольык шып ит лий, уке гын колет!» «Ала-могай марий мурым кычкырен-кычкырен муренам. Могайым – кызыт омат шарне», – ойлен ыле эргына.
Л.: Сусыргымыжлан кӧра вӱрым шуко йомдарен. Вӱр кемышкыже йоген да тунар погынен – эсогыл ястареныт. Йӧра, ончыч Ростовыш, вара Ульяновскыш госпитальыш колтеныт.
Пӧртйымал гай пӧлемыш миен шумекше, Родион вигак капитанже нерген каласен, да рвезе ден пӧръеҥ-шамыч тушкак конденыт. Тудо тачат илат.
Ю.: Вараже «Те мемнан эргынам утарен коденда. Тидлан тыланда моткочак кугу тау!» манын, смс-ым возен колтенам. «Тиде мыйын обязанностем», – вашештен.
Л.: Кузе врач-шамычым кутырен савырен кертын, огына пале, но сусыржо пареммым вучен шуктыде, эмганыше йолан, гипсым пыштыме кидан госпиталь гыч мӧҥгӧ толын. Тыште шканже шке перевязкым ышта ыле – черле семын ончыктымыжо шуын огыл. Вараже осколко-шамыч лектедаш тӱҥалынытат, Йошкар-Олаште госпитальыште эмлалте. Но тудо лектедыше осколко-влак денак 26 майыште 25 ий теммыжым палемдымыж деч вара икмыняр кече гыч адакат частьышкыже пӧртыльӧ. Тушеч самырык салтак-шамычым кондаш командировкыш Алтайыш да Казаньыш колтеныт. Казаньже гыч кум кече почела мӧҥгышкӧ шке машинаж дене кудалыште. «Тынар лишне улмо годым мӧҥгышкӧ кузе толын ом кай?» манын ыле. 20 июльышто уэш СВО-шко каен.
Ю.: Угыч каяш шонымыж нерген каласымекше, ит кай манын, чараш тӧченна. Но тудо «Тушто мый шкемым кӱлешанлан шотлем» ойлен. Тений январьыште отпускыш толшаш ыле. Телефон дене мутланымына годым ойлыш: «Вич вере гына связьым ыштем да мӧҥгӧ мием».
Л.: А эше тудлан да ик рвезылан арня жапыште пеш виян у радиостанцийым погаш заданийым пуэныт. Ыштен кертыныт. Но йӱдшӧ-кечыже малыде манме гай погымыштлан кӧра вуйжо чот корштен. Кеч йӧсланымыжым ончыкташ тыршен огыл.
– Телефон дене чӱчкыдын мутланенда?
Л.: Кажне кечын манме гаяк кутыренна. Видеокыл денат ваш ончен мутланенна.
– Эргыдан ӱмыржӧ кушто да кунам кӱрылтын?
Л.: Заданий гыч толмекышт, 13 декабрьыште кастене шым шагатат пелылан телефон дене мутланышна. «Ава, чыла сай лиеш», – мане тунам. Изиш мутланымеке каласыш: «Мушкылташ миен толам. Вара умбакыже кутырена». Но йыҥгыр ыш лий. Эрлашыжым командирже йыҥгыртыш да каласыш: «Эргыда колен. Инсульт лийын». Чынже дене мо, кузе лийын – тачат рашыже огына пале.
– Родионын наградыже-влак улыт?
Ю.: Эргыналан Жуков медальым, «За отвагу» медальым кучыктеныт. Мужество орден дене колымекше палемденыт. Но тудо эше толын шуын огыл.
– Юра, кунам тылат «Отец Героя» фотопроектыш ушнаш темленыт, вигак келшенат?
– Вигак. Эргына нерген шарнымаш кодшо манын шонен ушненам. А мыланна, йолташыже, палымыже-влаклан тудо эрелан Герой кодеш. Йолташыже моткоч шукын лийыныт. Санденак 24 декабрьыште тояш моткоч шукын толыныт ыле.
Ю.: Тойымеке, икмыняр жап гыч Екатеринбургыш вургемжым, арвержым налаш миенна. Икана Родион ойлен ыле: «Ачей, мыйын футболкем тунар шуко – ӱмырет мучко чияшет сита». Чынак, вургемжат, йолчиемжат илышем мучко чияшемак сита… Ик жап шагатшым пижыктен коштам ыле, а вара чарнышым. Тунамак омо кончыш: «Ачей, шагатемжым молан чийымым чарненат?» Ынде адакат пижыктен коштам. Телефоныштыжо могай фотографийже-шамыч улыт, нуным ончен, коктын шинчавӱднам кучен огына керт. Тидын годымак ваш-ваш лыпландараш тыршена, вет мыланна тудын верч кузе-гынат илыман.
Л.: Суртна гыч куан йомын. А Родион улмо годым, мутлан, телым лумым куаш лектына – ваш-ваш лумым кышкылт модына, але тудо мыйым лумыш урен опта, да утен каен воштылына. Я кудывече мучко кидыштыже нумал коштеш, я чот-чот ӧндалеш. Тудо кеч-кӧн кумылжым нӧлтен, куандарен моштен. А кузе тудо шочмо ялжым йӧратен! «Ава, ончал, кечыже могай моторын шинчеш! Шочмо верыште чылажат тунар чот мотор!»
Ю.: «Лӱҥгалтыш» ансамбльыш икмыняр ий ом кошт гынат, кызыт лач тушто мурымо ик муро эре ушышто пӧрдеш:
«… Таче тыйым ужата ӱжара,
Ӧндалалын шортеш тӱтыра,
Шинчавӱдшым ӱштеш арама,
Савыш вуйжым тыланет локама…»
Палет, Люба, (тудын дене ик ялыште шочын-кушкынна, ик классыште тунемынна – авт.) шке шочшым тоен пышташ иктыланат Юмо ынже пӱрӧ. Тыге лийшаш огыл!..
Любовь Камалетдинова
Еш альбом гыч налме фото
