Эше ӱмаштак идалык мучаште эртаралтше «Ача-ава дене пырля» республик кӱкшытан конкурсыш тӱрлӧ район гыч моткочак уста да чолга еш-влак ушненыт ыле. Нунын коклаште эн сай еш семын Кужэҥер посёлко гыч Петуховмыт еш палемдалте.
Тудын денак лишкырак палыме лияш да тендамат, пагалыме лудшына-влак, палдараш манын, пелаш да ава Татьяна Петухова дене мутым вашталтышна.
– Татьяна, конкурсышто ешдан тыгай лӱм дене палемдалтмыж дене саламлена! А такшым тушко ушнаш шонымаш кузе шочын?
– Конкурс лийшаш нерген мыланна республикысе Марий тӱвыра рӱдер гыч йыҥгыртен каласеныт да тушко ушнаш ӱжыныт. Тыгак шкенан посёлкысо тӱвыра пӧртыштат, Юлиана ӱдырнан коштмо йочасадыштыжат ойленыт. Мом ыштышаш шотышто тылеч вара ешыште мутланышна да темлымаш дене келшышна. «Эн сай еш» номинацийыште палемдалтына манын шоненат огынал. Тиде мыланна вучыдымо лийын. Тӱҥжӧ – весе-влакым ончалме шуын. Туге гынат, мом ойлаш, мутат уке, куаненна.
– Але марте ешда дене моло вереат шке усталыкдам да мастарлыкдам ончыктенда? Тыге гын, эше иктаж-куштыжо сеҥышыш лектында?
– «Изи гармоньчо» конкурсын гала-концертышкыже уло ешнам ӱжыныт ыле. Тунам ачамымат, Эрнест Николаевич Петуховым, пырля намиенна. Тудо тӱмырым перкален.
А йочана-шамыч чыланат баяным шоктат да музыкальный школ гоч район веле огыл, республик ден регион кӱкшытан конкурслаштат таҥасат. 13 ияш Кирилл эргына эре гаяк икымше, кокымшо але кумшо верыш лектеш. Ик гана веле огыл Чумыр марий йоча оркестрыште шоктен. 10 ияш Тимофей эргынат изаж деч почеш огеш код. Тудынат сеҥымашыже шагал огыл. Ансамбльышт денат, а нуно коктын кок тӱрлыш коштыт, эреак ойыртемалтыт.
Ынде куд ияш ӱдырнат шыже гыч баян дене шокташ тунемаш коштеш. Тыгак эргына-влак коктынат тӱрлӧ спорт таҥасымаште вийыштым тергат.
– Кум икшывыда кумытынат баянист улыт. Тыгай мастарлык нунылан кӧ деч куснен? Пелашдан але Тендан ешыште уста музыкант лийын мо?
– Пелашемын кочаже тале гармонист лийын. Сандене уныкаже-влаклан мастарлык тудын деч куснен гын веле? Вет Владислав пелашем тӱмырым веле перкала. Мыйын ачам семынак. Тудо мемнан ялысе ансамбльыш коштеш. Кеч шольыжо, Владимир Николаевич, гармоньым моткоч устан шокта, ятыр жап – коллективын аккомпаниаторжо.
– Татьяна, Тендан йӱкда яндар да йоҥгата. Теве конкурсышто туге муралтышда – уло Калык тӱвыра пӧртым шергылтарышда. Тыгай йӱкан улмыдам шотыш налын, тӱрлӧ пайрем ден мероприятийлаште мураш чӱчкыдын ӱжыт, очыни.
– Туге. Ончыч школышто концертым шындена ыле да тушто муренам. Вараже шочмо Марий Шой клуб пелен чумырымо «Кумылоҥгыр» ансамбльыш коштынам. Марлан лекмеке веле ик жаплан концертлашке ушнымым чарненам. 2023 ий сентябрь гыч Кужэҥер посёлкысо «Шымавий» ансамбльыш толынам. Тушкыжо тылеч ончычак ӱжыныт, но тымарте тидым ыштен кертын омыл. Идалык наре ончыч тӱвыра пӧрт пеленак чумырымо эше вес, «Чолга шӱдыр», ансамбльыш кошташ тӱҥалынам. Икымшыштыже кугурак ийготан-влак улыт гын, кокымшышкыжо ӱдыр ден самырык ӱдырамаш-влак чумыргенна да тӱҥ шотышто эстрадный мурым мурена.
– Тендан эше шке еш ансамбльда уло. Тудын денак конкурсыштат икмыняр номерым ончыктышда. А такшым коллективда кунам шочын?
– Тудым лӱмын шоненак ыштенна манаш огеш лий. Тыге лектын, санденак эше ансамбльнан лӱмжат уке. Икымше гана мемнам ӱмаште январьыште Кужэҥер районышто Еш идалыкым почмаште выступатлаш ӱжыныт. Вара Еш, йӧратымаш да икте-весылан ӱшанле улмо кечылан пӧлеклалтше районысо пайремыште концертыш ушнаш темленыт. 4 ноябрьыште Марий Эл Республикын шочмо кечыжлан да Икоян улмо кечылан пӧлеклалтше район кӱкшытан мероприятийыште выступатленна. Еш идалыкым официально петырымаште гын ӱдырна мурен. Тыгак, ойлышым, «Изи гармоньчо» ден «Ача-ава дене пырля» конкурслаште мастарлыкнам ончыктенна.
– А Те шкеже мом тунем пытаренда?
– Руш Шой школ деч вара Республикысе медицине колледжыште акушеркылан тунем лектынам. Тылеч вара ик ий Руш Шой спецшколышто медшӱжарлан пашам ыштенам. Умбакыже, Кужэҥер эмлымверыште вер лекмеке, тушко кусненам. Роддомым петырымеке, паллиативный отделенийыште ышташ тӱҥалынам. Юлиана дене декретыште улмем годым лӱмынак медшӱжарлан тунем лектынам.
– Яра жапыштыда мом ышташ йӧратеда?
– Ӱдырем годым шуко тӱрленам, а вара чарненам. Икмыняр жап ончыч узоран пижым, носким пидынам. А икшыве-влак шочмеке, йочасадыш наҥгаяш, тушеч налын, музыкальный школыш коштыкташ кӱлын. Тиде кызыт мартеат шуйна. Адакшым шке пӧртым чоҥенна, да кок пачашыште арулыкым эскераш, сурт ден озанлык коклаште, шошо гыч шыже марте пакчаште тӱрлӧ сомылым ышташ жап шукак кая. Чывым, кроликым ашнена. Кок ансамбльыш коштамат, репетиций ден концертланат жапым шагал огыл ойыраш логалеш. Туге гынат пытартыш жапыште хобби семын фиалкым ончен куштем. Шымле утла сорт мартеат шуктенам да нуным ужалемат ыле. Икмыняр сортшым интернетысе соцкыл гочат заказатленам.
Пелашем гын колым кучаш йӧрата. Южгунам пеленже йоча-шамычымат наҥгая.
– Пытартыш жапыште кокла ийготан веле огыл, самырык мужыр-влак коклаштат ойырлышо-влакын чотышт изи огыл. А еш пеҥгыде лийже манын, Тендан шонымаште, мом ыштыман?
– Очыни, кажне ешыште сырыме жапат лийын кая, икте-весе коклаште умылыдымашат лектеш. Но тыгай годым вигак ойырлаш тыршыман огыл. Тидым пеш вашке ышташ лиеш. Йоча-шамыч шочыныт гын, нунын нерген шоныман, ончыкылыкышт нерген тургыжланыман. Тиде эн тӱҥ лийшаш.
Любовь Камалетдинова мутланен
Фотом еш альбом гыч налме