Фермер Пахтеев Н.Е.
Тӱҥ пашажым – еш вий дене
Вич ий гыч уэш вашлиймеке, мо нерген мутым тарватет? Мутат уке, ты жапыште могай вашталтыш лиймым лончылет. Тиде вашталтышыже сай гын, тыят куанет. Тӱҥжӧ – неле гынат, тудо ок ӧпкеле, тиде пашамат паленак ойырен налын, сандене лийжак манын ышта.
– Эртыше вич ийыште саскалан ойырымо кумдыкна кок пачаш нарылан кугемын: ковыштам тений 8, а пареҥгым 20 гектарыште куштышна. «Еш ферме» программе почеш грант окса дене Китай гыч кондымо тракторым, мланде обрабатыватлыме моло техникым – дискан тырмам, культиваторым, аяр шыжыктышым, орвам, чизель плугым – чылаже 7 миллион теҥгелан нална. Ковыштам аралыме склад пелен пареҥгылан ешарен чоҥышна. Кок вережат саскам контейнерлаште аралена. Тидлан климат-контроль манме южтарыше системе полша, – каласыш кӱчыкын Пижма ялысе кресаньык-фермер озанлык вуйлатыше Николай Евгеньевич Пахтеев.
А вара пашаж нерген радамлаш пиже. Пареҥгымат, ковыштамат тыште тӱрлӧ сортым шындат – шкенан веле огыл, вес эл гыч кондымымат. Да кажне ийын могай-гынат кок у сортым тергат да тысе кундемлан утларак келшышыжым ончыкылан ойырат. Ты паша Курыкмарий кундемыште утларак сайын кая гын, нӧшмым нунын гоч але вигак селекционер-влак деч налыт. Адакше фермер-влак дечат кажне ийын пеҥгыдынрак йодыт: нӧшмӧ сертифицироватлыме лийшаш, могай пасушто могай минерал ӱяҥдыш да мыняр кучылталтме отчётышто раш ончыкталтшаш. Сандене пакчасаскам куштымо пашам агрономий йодмылан келшышын шукташ тыршат. Кызыт чумыр мландышт 40 утла гектар уло гын, эше 30 гектарым ешарен налнешт. Пасусавыртышым утларак келшышым ышташ, саскам шындыме верым жапын-жапын вашталтен шогаш, шонат. Ковышталан ситыше ешартыш кумдыкшо кызытат лийын, вет тудым шындыме кумдык кугужак огыл. А пареҥгылан ок сите. Адакше тений игече кукшырак шогымылан кӧра тудо кугу кумдык гыч 500 тонн наре гына лектын. Тидын годымак ковышта изи кумдыкышто 500 тонн наре шочын. Пасусавыртыш шукталташ тӱҥалеш гын, йӧн садыгак ешаралтеш, шонат.
Пахтеевмыт тӱҥ пашажым ешышт денак шуктат. Еш оза Николай Евгеньевич пасу технике дене тӱрыснек шке ышта, пенсионер ачаже Евгений Александрович транспорт дене грузым шупшыкта, пелашыже Ирина Владимировна моло сомылым тӧрла. Кугурак Александр эргыштат полшаш кушкын шуын. Тудо Санчурскысо училищыште ялозанлык машинам виктарыше техниклан пытартыш курсышто тунемеш. Вес ийыште тракторист ден водительлан правам налеш гын, сай эҥертыш лиеш. Моло икшывышт эше изирак улыт, школышто тунемыт я садикыш коштыт. Ончыкыжо нунат полшаш тӱҥалыт. Кызытеш Пахтеевмыт эреак ыштыше кок пашаеҥым кучат, а тургым жаплан – саскам шындыме да поген налме годым – ешартыш еҥым ушат.
Саскам шындыме жапше шошо мучаште тӱҥалеш. Тумарте кок теплицыште ковышта озымым куштат, урлыкаш пареҥгым ойыркален ямдылат. Кок саскажат технике полшымо дене шындалтеш. А поген налме жапше июль мучаште толеш. Тунам эр шушо пареҥгым лукташ пижыт. Ончыч изин-изин колтен шогат гын, август тӱҥалтышлан – эсогыл тич темыме фургон дене. Эр шушо ковыштамат тунамак колташ тӱҥалыт. Но эр шушыжо чумыр саска гыч улыжат 3 процент наре лиеш. Ончычсо ийлаште эше йошкарушмен ден кешырым куштеныт. Но тений гыч чарненыт, вет кажне культурым шотшо дене посна аралыман, а тидлан кызытеш йӧн уке. Лучо кок саскажым кугу лектыш дене ончен кушташ – тыге кутырен келшеныт Пахтеевмыт.
Кызыт тӱҥ пашаже саскам мешаклаш эрыктен оптен да колтен шогымо дене кылдалтын. Тудым шкешт огыт шупшыкто, а налаш толшылан колтат. Тӱҥ шотышто – Йошкар-Олаш, молыжым – Нижний Новгород ден Чебоксарыш. Клиентышт ончычсак улыт. Могай саска да мыняр кӱлмӧ шотышто нуно ончылгоч кутырен келшат да шошо мучаш марте йодмышт почеш колтен шогат. Кылышт ӱшанле, пуымо мутыштым шуктат, санденак пашашт ушнен толеш.
Юрий ИСАКОВ
Снимкылаште: вате-марий Николай ден Ирина Пахтеевмыт; ковыштам колташ ямдылат; тыште техникым аралыме гараж лиеш.
Авторын фотожо
