Мутна – мультифлора манме хризантеме нерген. Сад-пакчаште тудо кеҥеж кыдал гыч йӱштӧ толмешке пеледеш, кызыт – поснак моторын да одарланен.
Хризантеме, кечывалым плюсан температур шога гын, йӱдымсӧ 5 градус марте йӱштым кок-кум кече чытен кертеш. Игече лывыртымеке, кылмыме деч шӧрлен, умбакыже пеледеш, но йӱштӧ ок чакне гын – пыта.
Кызыт тиде мотор пеледышым эше йӧратен ончен кертына, но игечым эскераш мондыман огыл да кусарен шындаш теплицым, кӧршӧкым, шокшемдаш леведме материалым ямдылыман.
Теле вашеш хризантеме дене мом ыштыман? Ӧрканеда але жапда уке гын, нимом ыштыдеат кертыда. Кылма гынат, ойгыраш нимолан: шошым вес вожым налын шындеда. 50-100 теҥге тунарак кугу окса огыл, просто ик кечын шӧр олмеш чайым сыран да колбасан бутерброд дене огыл, а олма варене дене йӱыда.
Мультифлора мемнан климатысе телым начарын чыта. Чот лазырга да тидлан кӧра шошым шӱйын пыта.
Пеледышым ончаш йӧратыше южо еҥ, йӱштӧ игече толмек, хризантемым пӱчкеш да шокшын леведеш, но тиде йӧн кушкылым теле гоч арален кодаш огеш сӧрӧ.
Мотор пеледышым арален кодаш шонеда гын, тидын шотышто икмыняр йӧным темлена.
- Теплице. Шокшо теплицыда уло але тудым жапын-жапын олтен ырыктеда гын, хризантемым пеҥгыде йӱштӧ толмо деч ончыч кӱнчен лукса да теплице покшеке шындыза.
- Кӧршӧк. Йоҥгытышто вӱд ынже погыно, кушкыл вож сайын шӱлыжӧ манын, кӧршӧкым шӱткалыза. Пундашышкыже кеч-могай дренажым пыштыза, вара вужга рокым оптыза. Хризантемым кӧршӧкыш кусарен шындыза, а кӧршӧкым теплицыште ыштыме лакыш тичмашнек пуртен шынден урыза. Синоптик-влак йӱдым йӱштым сӧрат гын, ӱмбачын иктаж-мо дене леведса.
Теплицыш кусарен шындыме хризантеме моторлыкшо дене икмыняр жап эше куандара. Пелед чарнымекыже але йӱштын пеҥгыдеммекыже, кушкылым 5-10 сантиметрлан пӱчса. Кукшо да черле вондо-влакым кораҥдыза, чер ден вредитель-шамыч улыт гын – обрабатыватлыза.
Мультифлорым телылан шокшемдыза: ӱмбакыже кукшо торф ден велше лышташым оптыза. Вара олым, лӱс, 4-6 пачаш осылымо тошто спанбонд дене петырыза. Икманаш, кӧн мо уло, тудым кучылтса. Телым ӱмбакыже лумым ида кышке. Шошым леведышым кораҥдыза. Шокшо игече толмек, клумбыш ма йыраҥыш луктын шындыза.
А хризантеман кӧршӧкым февраль-мартыште пӧртыш пуртен да кушкылым уэмден, шукемден кертыда.
- Пӧртйымал. Кӱнчен лукмо хризантемым рожлан кӧршӧкыш, пакетыш але яшлыкыш вераҥдыза. Кӧршӧкым пӧртыш пуртен кертыда, вара пелед чарныше вондым пӱчкын кораҥдыза да йоҥгытым пычкемыш, кукшо, 5 градус деч шокшо огыл пӧртйымаке волтен шындыза. Кушкылым вожшо кошкымо деч теле гоч тергыза. Кӱлеш гын, вӱдым шавыза але лумым пыштыза. Хризантеме февраль мучаште – март тӱҥалтыште помыжалташ да ужарген лекташ тӱҥалеш. Тиде вашталтыш кушкылым волгыдо верыш кусараш кӱлмӧ нерген шижтара.
Пӧртйымалне тылеч шокшо улмо годым кушкыл чот шуйнен кертеш.
- Пӧрт. Теплицыдат, пӧртйымалдат уке гын, хризантеман кӧршӧкым пӧртыш, пачерыш, верандыш, балконыш пуртыза, но йӱштӧ верыште кылмен кертмыж деч шекланыза. Пелед чарныше кушкылым пӱчса, юалге верыш кок тылзылан каналташ шындыза. Хризантеме теле гоч 25 градус шокшышто шога гын, шошо марте куатшым йомдарен пытен кертеш. Тыгай годым вожшым ойырен налын самырыкештарыза.
Хризантемыда шуко, окна ончылно чылалан вер ок сите гын, вожым 200 мл пурыман стаканлашке шындыза. Тиде кушкыл телым тыгай йоҥгытыштат сайын эртара, ешарен волгалтараш гына ида мондо.
Маргарита ИВАНОВА ямдылен
М.Иванован фотожо/ «Марий Эл» увер агентстве
