«Пӱртӱсын шӱртыжӧ»
27 сентябрьыште Т.Евсеев лӱмеш калыкле тоштерыште «Пӱртӱсын шӱртыжӧ. Татьяна Полянская дене – путешествийыш» ончер шке омсажым почын. Выставкыште автор погынышо-влаклан тиде сомыллан кузе шӱмаҥмыж нерген радамлын каласкален.
Татьяна Аркадьевна Полянская – биологий шанче доктор, «Марий Чодра» калыкле паркын пашаеҥже. Тудо паркыште биолог семын 36 ий тырша, ятыр ий заповедный кумдыкышто кушшо да Российын Йошкар книгашкыже пурталтше, шуэн вашлиялтше кушкылым шымла. Татьяна Полянская 120 утла шанче статьям савыктен.
Шанчыеҥ Звенигово район Красногорский посёлкышто ила. Шке жапыштже туныктышылан тунем лектын, Пӱртӱсым уло чонжо дене йӧрата, санденак кызытсе пашаже тидын денак кылдалтын.
Изиж годым тӱрлаш тунемын, жап эртымеке, у семын, ырес дене тӱрлаш тӱҥалын. Кеҥежым кажне кечын тудлан чодыра мучко 30 меҥгым утла кошташыже логалеш, телым веле каналта. Лач тунам тӱрлаш жапше лектеш.
– Чылажат опыт дене толеш. Тӱҥалтыште гладь дене тӱрленам, вара пидынам. Иктаж лу ий ончыч ош вынерыш ырес дене тӱрлаш тӱҥальым. Шонымашем шуко, тудым илышыш шыҥдарыман, – ойла Татьяна Аркадьевна.
Ончерыш коллекцийже гыч 16 пашам пуртымо. Тыгодым кажныже пӱртӱсын чияжлан поян. Кидмастар чылажымат шотыш налеш да пырчын-пырчын пога. Радыналаштыже Марий кундемын моторлыкшо коеш: Элнет эҥер, Глухой ер, тӱрлӧ янлык, кушкыл, чодыра. Тӱрлаш 120 тӱрлӧ шӱртым кучылтеш. Тыге молын деч ойыртемалтше паша-влак шочыт. Южгунам ик радынам ышташ пел ий, а кунамже ик идалыкат кая.
Ончерым почмашке мийыме годым Татьяна Аркадьевна дене тӱҥ пашаж нергенат мутым вашталтышна.
– Ме карстовый верыште илена, сандене вӱдыштӧ кальций щуко уло, тудо тазалыклан эҥгекым конда. Яльчик ерат эркын купыш савырна. Оргажымат шонымо семын поген кошташ ок лий. А вет кукшо укш ятыр погына гын, пожар лийын кертме лӱдыкшӧ эре уло, – шке шонымашыж дене пайлалте Татьяна Полянская.
Михаил СКОБЕЛЕВ,
Лидия ШАБДАРОВА
М. Скобелевын фотожо