Оҥай сурт
У Торъял районысо Шӱвылак ялысе тиде суртын озашт – Сергей ден Светлана Медведевмыт.
– Пӧртым кок ий ончыч чоҥаш тӱҥалме, – ойла Светлана Николаевна. – Проектым пелашем Сергей Арсентьевич ямдылен. Ончыкыжым сурт пелен телымсе садым ыштынеже.
Теплице, машинавече, кугу куэ, туя, пеледыш-влак… Мутланен, йырваш ончен лекна – чылажат чатка, кумылым савырыше. Кермыч оралтын вес ужашыжым – кеҥежымсе пӧртым – пеноблок дене ыштыме. Туштак вӱта, гараж койыт.
«Тыгай суртым могай шонымаш дене ыштенда?» йодышемлан суртоза, Сергей Арсентьевич вашештыш:
– Мый тиде ялыштак шочынам. «1 Май» колхозышто тӱҥ инженерлан латкандаш ий ыштенам. Ешым погымо жапыште пӧртна изи веле ыле, илыме вер кӱлын. Воктенна кугезе кочан суртшо лийын, шке коча-ковамат – воктенак, авамын суртшат тыштак лийын. Марий йӱла почеш тошто да йӱлышӧ оралте олмыш суртым шындаш огеш лий. Чыла тидым шотыш налын, ме суртнам кудывече шеҥгек шындена.
Скандинав пӧрт
Тиде суртет кудывече гычак ойыртемалтшын коеш. Тӱжвачын ончалаш гын, тудым скандинав стиль почеш ыштыме. Палемдыман, пӧртыштӧ вургем уке, чылажат – вес ужашыште.
– Тыште лапка вер, мланде вӱд уло, – ойла умбакыже Сергей Арсентьевич. – Сандене йырым-йыр дренажым ышташ логалын. Ешем шотышто: кок йочана уло – ӱдыр ден эрге. Пӧртлан проектым интернетыште муынам. Шонымем почеш, тиде – классический пӧрт мансардан, верандан.
Керамогранит блок
– Теве тыгай блок дене изи кудым ыштыме, – каласыш суртоза.
Блокшо мотор, пеҥгыде, тӱжвачын отделке ок кӱл: покшелне – пенопласт, а тӱжвачын – бетон. Тошкалтышым эше ыштыман. Кӱвар шокшо. Зал пеш келшыш, пуйто пыл коклаште коштат. Шот дене да чоным пыштен ыштыме.
– Блок – мотор, пеҥгыде материал, – мутшым умбакыже шуя пӧръеҥ. – Тыгай дене Яранскыште, Санчурскышто пӧртым нӧлтымӧ. Ондак ятыр блокшо кодын да тудым тыште кучылтмо. Шокшым сайын куча… суртышто кеҥежым юалге гын, телым шокшо. Эн тӱҥжӧ – материал «шӱла».
Суртозан шонымашыже
– Умбакыже шонымаш теве могай. Ожно марий-влак имньым кученыт, тудын дене кудывечыш кудал пуреныт. Изи лийынам гынат, тидым пеш шарнем… Советский район Кодам кундем гыч Качырий кокай ден Соколовмыт родына улыт. Мемнан деке нуно унала толыт ыле. Уна-шамыч костенеч семын йоча-влаклан эҥыж дене мелнам кондат ыле. У-у, тиде кочкышет мыланем пеш тутлын чучын! Сандене мый эре Качырий кокамым изин-кугун вученам… Йоча жапемын тиде эн сай татше лийын улмаш. Родына-влак Торъял пазарыш эре коштыныт, мемнан деке ялыш пайремлан толыт ыле. Мемнанат ожно тыгай кугу леваш лийын. Тушко имньым, орвам, терым шогалташ вер ыле. Мыйын тыгай шонымаш уло: тыштат тер ден орвам шындаш. А вес шонымашем почеш, оралте чыла ик леведыш йымалне лийшаш. Тидыже экономий дене кылдалтын: сурт-печым кучаш роскот тунар кугу ок лий, – чоным почын каласыш Сергей Арсентьевич.
М.СКОБЕЛЕВ
Авторын фотожо
