27 февральыште Республикысе марий тӱвыра рӱдер Геннадий Григорьевын «Изишак шыргыжал, йолташ» книга презентацийжым эртарыш.
Г.Григорьев бард-мурызо семын палыме. Тылеч посна тудо вич книган авторжо: мурыжо-влакым чумырен луктын, ик-кок корнан «йолагай» манме почеламут сборникше дене куандарен, а у ийым теве у костенеч дене вашлийын.
Мыскара (юмор, сатире) марий сылнымутыштына йомын шуын манашат лиеш. Тачысе кечылан ик-кок серызым гына ончыкташ лиеш, прозышто, мутлан, Елена Юнусова «мыскара аҥам куралеш». Фельетоным возышыжо гын кодынат огыл. 1960-1990 ийлаште лектын шогышо «Пачемыш» журналыште мыскара ток лийын. Чаманаш логалеш, вара семын тудо бытовой да «кыдал деч ӱлыкыла» мыскараш савырнен. А кызыт, манмыла, журналже – йывылдик, мыскараже – кувырдик.
Шкенжын возымаштыже Геннадий Григорьев ты савыктышын поро йӱлажым шуя, эсогыл герой-влакын лӱмыштат (Одоки, Онтон, Ондри, т.м.) тушеч кусненыт.
– Илыш пеш лийме жапыштат, Кугу Отечественный сар годымат, кызытат сӧй каен шога, калык коклаште воштылмаш, шыргыжмаш эреак лийыныт. Нуно илышым куштылемдаш полшеныт, – каласыш пайрем касын озаже. – Мый мыскарам изиэм годсек йӧратем. Радиошто иктаж мыскара передачым колтат – пылышем тушкален колыштам ыле.
Презентаций годым авторын почеламутшо-влакым Валерий Григорьев, Сергей Карпов, Борис Дмитриев, Генрих Тимиряев, Ирина Алексеева мастарын лудыныт.
Марий Элын тӱвыра, печать да калык-влакын пашашт шотышто министрын алмаштышыже Игорь Садовин, СВО каен шогымо верлаште полышым шуктымо пашажым аклен, министерствын таумутшым кучыктыш.
Пагалыме йолташышт нерген «Марий издательстве» савыктыш пӧртын директоржо Эдуард Иманаев, «Ончыко» журналын тӱҥ редакторжо Игорь Попов, «Кугарня» газетын тӱҥ редакторжо Ирина Степанова, «Саскавий» марий ӱдырамаш-влак ушемым вуйлатыше Людмила Кошкина, Мер Каҥашын еҥже Галина Ласточкина, Марий тӱвыра рӱдерын пӧлка вуйлатышыже Надежда Николаева ятыр поро мутым ойленыт.
Геннадий САБАНЦЕВ, Марий Элын калык поэтше, книган редакторжо:
– Тудын возымо стильжым тӧрлаш ок лий, тудын возымыжо шкешотан. Поэт семын ончалаш гын, ала-могай поэзий манын огына керт, мыскара сынан, илышын тӧрсыржым почын пуышо почеламут корныла. Тудо илышым пӱсын ужеш, шемыжым-ошыжым ойыркала.
Геннадий Григорьев – марий тӱняште уникальный айдеме. Зоотехниклан пашаш пурашыже ок кӱл ыле. Артист корно дене кайыман ыле, тудын капкылжат, йӱкшат сценылан келшыше. Но Геннадий шке корныжым муын, шкенжын лудшыжо-влак улыт, илышнан тӧрсыкшым ужын, изишак сайрак лийже манын тырша.
Василий ПЕТРОВ, Марий тӱвыра рӱдерын директоржо:
– Геннадий Владимировичым ме моткоч перегена, молан манаш гын тудым чыла вере ӱжыт, йодыт. Чынжымак, скромный айдеме, нигунам «огым» ок ман, кеч-могай пашам каласе, «йӧра» манеш да ышта. Ответственный айдеме.
Айдемын чоныштыжо мыскара ила, илана гын, тиде мом ончыкта? Тугеже айдеме кугу илыш опытым поген, умылен мошта, чыла нелылыкым мыскара гоч почын пуэн мошта. Ушан-шотан йолташ семын тудым моткоч пагалем. Тыгай йолташ-шамыч кызыт огыт сите.
Валерий ГРИГОРЬЕВ, Марий Элын сулло артистше, рӱдерын режиссёржо:
– Мый книгам шерын лектым, тыште Геннадийын тӱсшӧ коеш. Руш манмыла, о чем болит душа, о том пишет поэт. Тӱшкагудышто илен, тӱрлӧ калыкын койышыжым эскерен, мыскаражлан поян материалым пога. Мыскараже тыглай огыл, тудо калыкым ок шӱктаре, шкенын илышыжым шерын, весыным ончалын, чонжо гоч колта да кочын-кочын шыргыжалеш – мый тыге шижам.
Борис ДМИТРИЕВ, Марий Элын сулло артистше, Республикысе калык усталык рӱдерын специалистше:
– Мый теве тыште шкетын вучен шинчышемла, уло книгажым лудын лектым. Лудам да йӱкын воштыл колтем, иктаж-кӧ ӧрдыж гыч ончен шоген гын, турак манын шоналтыш чай. Тыланда таче чыла почеламутшымат лудаш рат улам. Кӧ Геннадийын почеламутшым лудын, шижеш, очыни, тудо шкеж нерген воза.
Эше теве мом каласынем: книга почеш тугай оҥай театр постановко семынракым ышташ лиеш. Весе. Руш калык творчествыште частушки-нескладушки манме уло. Тиде мо тыгайжым умылаш лийже манын иктыжым ончыктем: Зачем любил, Зачем страдал, Зачем подарочки дарил. Из-за тебя, мой крокодил, Ко мне никто не подходил. Теве тыгайрак сынан марий такмак-шамыч огыт ситыла чучеш. А Геннадийын возымаштыже тиде шижалтеш, сандене ончыкылык пашаштыже тидым шотыш налеш гын, пеш сай ыле.
Л.СЕМЕНОВА
Авторын фотожо
