«Сеҥымаш тулсавыш» калык усталык республиканский фестивальын программыж дене келшышын, 2 февральыште Йошкар-Олаште, Сеҥымашын ХХХ-шо идалыкше лӱмеш тӱвыра полатыште, У Торъял ден Параньга район-влак отчёт концертыштым ончыктышт.
Ончер
Концерт тӱҥалме деч ончыч полатын кокымшо пачашысе фойештыже кок районжат чумырымо ончерышт дене палдареныт. Кумылан-влак нине кундемла гыч кидмастар-влакын тӱрлымӧ, ургымо, пидме, шер гыч ыштыме пашаштым, сӱретыштым, пу гыч пӱчкедыме панно-влакым да ятыр молым ужын кертыныт. У Торъял районын экспозицийже поснак ойыртемалтшын ончалтын, вет тушто «Ончычсо жапыш серыш-влак» лийыныт, Кугу Отечественный сарын участникше-влакын лӱмышт ден фотографийыштым вераҥдыме ыле. Да чыла тидым кугу капан «салтак» пуйто оролен…
«Эртыше сарын йӱксолнышыжо»
У Торъял районын программыже «Эхо прошедшей войны» маналтын. Тудо калыкын пайрем годым жапым веселан эртарымышт, а вара сар тӱҥалме нерген увертарыме да калыкын уло илышыже вашталтмым ончыктымо дене почылто.
Театрализоватлыме концертыш тӱрлӧ жанрым пуртымо. Тудо «Начало войны» литературно-музыкальный композиций дене тӱҥале. Мурымаш, куштымаш ятыр ыле. Тошто Торъял тӱвыра пӧрт пеленысе «Ший оҥгыр» фольклор ансамбльын «Сарыш ужатымаш» йӱлам ончыктымыжо шукыштын шинчавӱдыштымат лукто, очыни. Шӱвылак тӱвыра пӧртын пашаеҥже Ирина Анисимован уло чонжым пыштен «Мать» монологым лудмыжат кумылым чотак тодыльо.
Умбакыже вучымо сеҥымаш толын шумо ончыкталте, да ынде весела муро ден сем-влак, элна нерген почеламут-шамыч йоҥгалтыч, хореографический композиций шындалтыч.
Тыгодым СВО нергенат ушештарыде ышт код. Кунам У Торъял кыдалаш школын тунемшыже А.Ельмекеева Shaman-ын возымо патриотизм шӱлышан «Встанем» мурыжым мураш тӱҥале – залыште улшо пӱтынь калык кынел шогале. Тиде татыштат логараҥыш комыля тольо.
Мыланна нимогай сар огеш кӱл! Тиде шонымашым каласыме семын программе «Нам нужен мир» муро дене мучашлалте. Да пеш чын ыштыме, вет уло калыклан тыныс илыш кӱлеш!
* * *
Фестивальым умбакыже Параньга район «Победным набатом звучи, 45-й и 25-ый!» творческий отчётшо дене шуйыш.
Тиде программе эшеат вияҥрак да чонеш логалшырак ыле. Тудын тӱҥалтышыжымак ойыртемалтшым ыштеныт: кызытсе жапыште илыше рвезе ден пӧръеҥ-шамыч, пуйто сар годсо пагытыш пӧртылын, тунам мо лиймым шарналташ темлат. Тыге война тӱҥалме, рвезе ден пӧръеҥ-шамычым сарыш ужатыме, ӱдыр, ӱдырамаш, ава, пелаш-влакын нуным изин-кугун вучымышт нерген мурым мурышт, «сухопляс» манмым ончыктышт. А тудыжым Светлана Автономова (Эльпанур тӱвыра пӧрт) туге ойлен-тавен мурыш – кажне ончышын чонжылан кӱрышталт лукшашла чучо, очыни!
Тыгаяк ойган шӱлышан ыле татар йылме дене йоҥгалтарыме «Мамина молитва» муро. Рушлашке кусарыме почеламут залын пурла ден шола велныже кечыше экранлаште возалте. Тудым шке семын лудын да сценыште шоҥго аван фотографийжым ончен, мурым нигузе ласкан гына колыштын кертме огыл.
Вара тиде программе дене келшышынат Сеҥымаш кече толын шуэш, да еҥ-влак куанен мурат, куштат. Тыгодым тыштат СВО нерген ушештарышт. Кунам Параньга йоча сымыктыш школ пеленысе «Вдохновение» ӱдырамаш вокальный ансамбльын «Матерям погибших героев» мурым мурымыж годым Параньга районын шочшыжо – специальный военный операцийыште вуйыштым пыштыше Герой-влакын фотографийыштым экраныште ончыкташ тӱҥальыч – уло зал кынел шогале. Тунамже шинчавӱд чурий мучко чарныде йогыш.
Эпилогышто районысо тӱвыра да каныме рӱдерын пӧръеҥ вокальный ансамбльже «Россию строят мужики» мурым йоҥгалтарыш. Тиде жапыште программын участникше-влак залын кок велже дене эртышт да сцене тураште шогальыч. Кенета ик татлан мурымым чарнышт, уло калык шыпланыш да Российнан президентше Владимир Путинын калыкым шушаш 2025 ий дене саламлымашыж гыч «Ме садак сеҥена!» шонымашым ойлымо ужашыжым кугу экраныште ончыктышт. Тиде жапыште сценыште улшо участник-влак Российын, Марий Элын тистыштым лойгыктышт. Тунам ончышо-влак чыланат уэш рӱж кынел шогальыч да, «Браво!» манын кычкырен, кужу жап совым кырышт.
Программыш ты ужашым пуртымо да лачшымак тыге мучашлыме дене тудым моткочак ойыртемалтшым, ушеш кодшым ыштеныт.
Любовь Камалетдинова
Авторын фотожо
