12 декабрьыште М.Шкетан лӱмеш Марий национальный драме театрыште «Театр – илыш, илышна – театр» концерт эртыш. Тудо марий артист-влакын Российысе кугыжаныш академический Малый театр пеленысе М.Щепкин лӱмеш кӱшыл театр училищым тунемын пытарымыштлан да театр труппыш ушнымыштлан 25 ий теммылан пӧлеклалтын.
Лач 1998 ийыште самырык артист-влак марий театрын кугу ешышкыже ушненыт. Тачысе кечылан нуно театр репертуарым кучышылан, ик эн виян да мотор студийлан шотлалтыт. Лач тыге тунеммышт годым нуным педагогышт Владимир Багратович Монахов ойлен: «Марийская студия «Мотор».
Пайрем концерт артист-влакын студент илышысе фото, видео-влак негызеш ямдылыме изирак фильм дене почылто. Тудын гоч ӱдыр-рвезе-влакын кушмышт, мастарлыкышт дене пойдаралтмышт раш койо. Ныл ий гыч вузым тунемын пытарымекышт, шочмо кундемыш пӧртылаш автобусыш шичмышт деч ончыч йолташышт ден педагогышт-влак дене шинчавӱд йӧре чеверласымышт сай тунемше лиймышт нерген умылтара.
Концертыш толшо-влакым да театрын артистше-шамычым Марий Эл правительстве председательын икымше алмаштышыже Михаил Васютин саламлыш.
– Тунемаш колтымеке, куштылго огыл пагытыште илен лекташ тунамсе тӱвыра министр Виктор Леонидович Николаев ден студийым чумырышо Василий Александрович Пектеев полшеныт. Ӱдыр-рвезе-влак тыршен тунемыныт да педагогышт-влак дечат сай шомак веле шоктен. Таче кечылан тиде студий – театрын кугу ӱшанже, пеҥгыде рӱдыжӧ, – палемдыш Михаил Зиновьевич да актрисе Галина Ивановалан «Марий Элын сулло артистше» лӱмым пеҥгыдемдыше оҥыш пижыктыме знак ден пеледыш аршашым кучыктыш. Артист Алексей Сандаков Марий Эл правительствын Чап грамотшо дене палемдалте.
Тӱвыра, савыктыш да калык-влакын пашашт шотышто министрын алмаштышыже Михаил Матвеев дечат шӱм гыч лекше саламлыме шомак лие да артист-влакын педагогышт Наталья Макаровалан министрын Таумутшым кучыктыш. Наталья Алексеевнат марий студийын усталыкшым кӱкшын аклен каласыш да лӱмгечышт дене саламлыш.
– Щепкин лӱмеш кӱшыл театр училищын икымше марий студийже дене куанен пашам ыштыме. Мемнан вуз 42 выпускым да эше корейский студийын 12 выпускшым туныктен луктын. Марий пӧръеҥ-влак деч галантныйжым эше нигушто ужын огынал. А молан нуно тыгай улыт шонеда? Вет Марий Элыште ӧрыктарыше да уста ӱдырамаш-влак улыт. Аралыза артистда-влакым! Шукерте огыл Москошто, Маяковский лӱмеш академический театрыште, марий артист-влакын «Гамлет. Машина. Цемент» спектакльым ончаш мийышым. Сцене гыч залыш йӧратымаш, профессионал улмышт, куан шижалте. Самырык режиссёрат, артист-влакат талантан улыт. 25 ий жапыште нуно моторештыныт, драме искусствым йӧратымыштым моштен ончыктат. Нуно сайын палат: театр – коллектив дене шуктымо паша, садлан икте-весылан эҥертен, полшен тыршат. Мый тендам моткоч йӧратем, – мане да пӧлекым кучыктыш.
Пайрем шӱлышан концерт программын икымше ужашыштыже артист-влак тӱрлӧ спектакльла гыч ужашым модын ончыктышт, а кокымшыштыжо муро, куштымаш дене кумылым нӧлтышт. Тыгодым кажне артистын мастарлыкше, калыкыште палыме лийын шуктымышт раш почылто.
Ты кастене саламлыше-влак вӱдла йогышт. Тӱрлӧ ийыште тӱрлӧ студийыште тунемше, пашам пырля ыштыше йолташышт-влак моткоч оҥайын да ойыртемалтшын саламлышт. Йӧратыме артистыштлан пӧлекым ма пеледыш аршашым кучыкташ зал гычат моткоч шукын лийыч.
– Андрей Бусыгин – Параньга кундемын тале шочшыжо. Ме тудым пеш йӧратена да пагалена, театрыш толшо-влакым шке мастарлыкше дене куандарымыжлан моткоч куанена да кугешнена. 82 ияш улам гынат, тудлан пеледышым кучыкташ лӱмынак автобус дене толынна. Театрын репертуарже тӱрлӧ спектакльлан поян, илышын шере-кочыжым почын ончыктышыжо поснак чонемлан лишыл, – ойла Параньга район Осиял гыч марий вургем дене толшо поро кумылан ӱдырамаш Зоя Николаевна Богданова. – Самырык годым пашам ыштыме, садлан театрыш кошташ жап лийын огыл. Теве, ӱдырем семын кужу жап пырля фермыште тыршыше Надежда Очееван ӱжмыж дене пытартыш кок-кум ийыште чӱчкыдынак коштам. А тачысе концерт пеш чот келшыш, артист-влак чыланат моткоч мастар, тале улыт: рольым модмышт денат, муралтен-кушталтен колтымышт денат мемнам куандарат.
Вузышто ик жапыште пырля тунемше йолташышт (алтак студий гыч) Амаду Мамадаковын, тыгак Удмурт национальный театрын коллектившын видеозапись гоч саламлымышт кумылыштым вӱчкен.
Ныл шагат утла шуйнышо концерт ик шӱлыш дене эртыш. Тыгодым йӧратыме артистна-влак дене пырля воштылашат, шорташат, ушым пудыраташат йӧн лие. Тидын дене нуно уэш ик гана мастарлыкыштым, ик оян улмыштым пеҥгыдемдышт да сеҥымашке шумышт дене кугешнаш таратышт.
Вставке:
– 25 ий жапыште шуко образым чоҥымо, а кызыт, мутлан, тачысе илыш дене кылдалтше пьесыште иктаж рольым модмо да режиссёр семынат тыгаяк пьесе почеш спектакльым сценыш лукмо шуэш. Тыгайже калыклан утларак лишыл да умылаш лийше, – чонжым почо актерлан тунемын лекше, а кызыт театрын тӱҥ режиссёржо Роман Алексеев. – 25 ий моткоч писын, шижде манме гай, эртен кайыш. Вет театрыште ик спектакль почеш весым шындена, ик тургым почеш весе… Ончышын аклымыже, йодмыжо мемнам кушта, вет ончышылан келшыже манын, тӱрлӧ сынан постановкым сценыш лукташ, келыштараш тыршена. Тыге мемнан мастарлыкна шуаралтеш.
Алевтина БАЙКОВА
Е.Никифоровын фотожо
