«Ончыко. Создавай. Учись. Делись». Шонымашыш шуаш таратыше, тунемаш да туныкташ кумылаҥдыше тыгай лӱман медиафорум эртыше кечылаште Марий Элын ик эн ончыл тунемме верыштыже – Бауман лицейыште – эртен.
Парт кокла гычак ямдылыман
Ушештарена, 2024 ий 1 сентябрь гыч тиде общеобразовательный организацийыште икымше медиакласс почылтын, кызыт тушто 25 ӱдыр-рвезым журналист, оператор, фотокорреспондент да медиаобласть дене кылдалтше моло специальностьлан ямдылат. Мутат уке, пел ий – шуко огыл, туге гынат у проект кузе илышыш пурталтеш, ончыкылык медиапашаеҥ-влакым ямдылыме паша кузе воранен толеш – медиафорумышто лач тидын нерген республикын муниципальный образованийлаште ешартыш образованийым пуышо педагог, методист-влаклан каласкаленыт, ончыктеныт. Молан ты гана лач нуным погымо? Бауман лицейын генеральный директоржо Григорий Пейсахович ты шотышто умылтарен палемден:
– Тыгай медиакласс – моткоч кугу да кӱлешан пашан тӱҥалтышыже. Марий Эл правительстве председательын алмаштышыже – тӱвыра, савыктыш да калык-влакын пашашт шотышто министр Константин Анатольевич Ивановын тӱҥалтышыже почеш Марий Эл Образований да науко министерстве дене пырля мемнан тунемме верыште медиакласс почылтын. Икмыняр тылзе эртен. Тиде жапыште Марий кугыжаныш университет, партнёр-влак дене пырля ме тыгай иктешлымашыш шуынна: эн кӱлешанже – тачысе кече нерген веле огыл, ончыкылык нерген шоныман. Рашрак каласаш гын, медиасферлан ончыкылык специалист-влакым изинек туныктыман. Школлаште тӱрлӧ медиарӱдер-влак улыт, сандене, иквереш чумырген, ты паша нерген мутланыман веле огыл, а медиаобластьлан специалист-шамычым ямдылыме системым ыштыме шотышто шоналтыман. Тыгай ой уло: «Системе почеш ыштет гын, воспитаний паша лектышан лиеш». Мыйын шонымаште, республикыште медиаямдылалтмаш системе кӱлешан да ӱшанле ошкыл лиеш. Мемнан тачысе вашлиймаш – кугу пашалан старт.
«Икымше огынал, но эн устаже лийман»
– Григорий Ефимович чыла каласыш, ешараш гына кодеш, — вашлиймашым умбакыже шуйыш Константин Иванов. – Тудын выступленийыштыже «системе» мут келшыш. Конешне, кеч-могай пашан лектышыже – систематизироватлымаш. Ме таче арам огыл образований да науко министрна Лариса Анатольевна Ревуцкая дене пырля толынна. Медиаклассым почмо шотышто шонымашым сайлан шотлымыжлан тудлан да республикым вуйлатыше Юрий Викторович Зайцевлан тауштем. Шонымашыш шуаш республикын бюджетше гыч полыш – республикыште медиасферым вияҥдаш сай йӧн. Сай стартым ыштыме. Медиакласс дене икымше вашлиймашем шарнем, тунам нунын шинчаштышт ӱшаныдымаш, кокытеланымаш лийыныт. А кызыт йӧршеш вес сӱрет, нуно шинчаорак вашталтыт, усталык шӱлышышт вияҥын толеш. Туге, ме икымше огынал, элна мучко тыгай направлений шуко, но тидыже мыланна эн уста лияш мешанчык огыл, тек тидлан меман республикыште чыла йӧн лиеш. Журналист-влак шотышто чӱдылык таче мемнан кундемыште веле огыл, элна мучкат, тӱняштат уло. Айста йоча-влаклан тыгай путёвкым пуэна.
Лариса Ревуцкая палемден: тӱҥ задаче – йочам чын корным, илышыште эн тӱҥым ойыраш туныкташ. Профориентаций дене кылдалтше тыгай проект дене кажне регион моктанен ок керт. «Мыланна тиде паша тыглайла чучеш, а чынжым гын мемнан регионын, элын ончыкылыкыштлан тыршена», – каласен Лариса Анатольевна.
Тунемме «маршрут» могай?
Медиаклассыш чумырымо йоча-влакын тунемме «маршрутышт» могайрак? Бауман лицейын директоржын алмаштышыже Ольга Гусеван мутшо почеш, эн ончычак нунын медиа направлений дене шуко практике занятий, спецкурс. Тидын деч посна общеобразовательный предметла кокла гыч нуно литературым да обществознанийым келгынрак тунемыт, сандене шагатыштат арнялан шукырак.
– Медиаклассыште республикнан тӱрлӧ кундемлаж гыч йоча-влак улыт, нуно тымарте тӱрлӧ школышто тунемыныт. Туге гынат таче «успеваемостьышт» – 100 процент, тунемме качествышт – 67 процент. Школышто тунемше-влаклан Россий кӱкшытан олимпиадын муниципальный йыжыҥыштыже медикласс гыч – кум призёр да ик сеҥыше, – палемден Ольга Александровна.
Кушкыжмо да кугарня еда медиаклассыш коштшо-влаклан практике занятий-шамыч проектын партнёржо-влак – «Марий Эл Телерадио»» ГАУК ден «Марий Эл» увер агенстве» – дене эртаралтыт, а шуматкече еда – Марий кугыжаныш университетыште.
Телевиденийыште, радиошто, газет редакцийыште
Мутат уке, тыгай верлаште практике ден спецкурсым эрташ, чынжымак, пиал, шонем. Вет нунылан тиде республикын ик эн виян да опытан журналистше-влак ден тунемаш сай йӧн. Форумышто «Марий Эл Телерадио» ГАУК-ын директоржо Ирина Фоминых тыге каласыш:
– Йоча-влак дене пашам ыштыме тыгай опытна – икымше. Тымарте, конешне, студент-шамычлан практике занятий-шамыч лийыныт. Но школышто тунемше да нунын коклаште ойыртем уло. Сандене тунемме планым практике жапыштак келыштараш логалын. Эн ончычак ме редакцийна-шамыч дене палдаренна, студийыште йӱкыштым возенна, вӱдышын креслышкыже шынденна… «Марий Эл» увер агентствыштат тыгак: редакцийыште газет-влакын шочмыштым нуно шке шинчашт дене ужыныт. Икманаш, мо тыгай радио, телевидений, газет паша – ончыкташ веле огыл, чылажымат шижышт манын тыршена. Ойлымо, шӱлымӧ, чийыме, шкем кучымо да моло шотышто мастер-класс-влакым эртарена. Ужыда ыле гын, кузе нунын шинчашт йӱла! Йоча-влак икмыняр пресс-конференцийыште лийыныт. Тушто шкем кучымо, могай йодышым пуымо шотышто эн ончычак ончыктенна, вара гына тыгай верыш колтенна да, мемнан тунемше-влакым оҥай йодышым пуымыштлан мокталтеныт. Кызыт ӱдыр-рвезе-влак, тӱшкалан шелалтын, усталык проект-шамычым ямдылат, варажым тудым илышыш пурташ тӱҥалыт.
Ончылнырак каласышна, шуматкече еда медиакласс Марий кугыжаныш университетыште шинчымашым налеш. Тидын нерген вузын историй-филологий факультетшын деканже Сергей Журавлёв ден руш йылме, литератур да журналистике кафедрын доцентше Светлана Смирнова каласкаленыт.
Медиафорумым умбакыже онлайн йӧн дене вашлиймаш-влак шуеныт. Москва гыч ТАСС Йоча-влак редакцийым вуйлатыше Дарья Черняховская да тудын командыжын, тыгак «Кубаньын Шӧртнӧ пераже» журналист премийым ныл гана сеҥен налше, Кубаньын сулло журналистше Игорь Сизовын йоча-влак дене пашам ыштыме опытыштым колышташ оҥай ыле. Дарья Олеговна редакцийышкыже унала ӱжын, а Григорий Ефимович «Тиде ӱжмашлан тауштена да экскурсий дене миена» манын.
Кечывал деч вара форумын участникше-влаклан Йоча да самырык-влаклан усталык полатыште усталык медиа-площадке-шамыч пашам ыштеныт. Тушто медиаобласть дене кылдалтше тӱрлӧ мастер-классым (фоторепортажым ямдылымаш, кадр анимаций, видео ден фотолан фоным ыштымаш, мультфильмын персонажше-влаклан дизайн да молат) ончыкталтыныт.
Г.Кожевникова
Михаил Скобелевын фотожо.
