15 мартыште Йошкар-Олаште эртыше регион-влак кокласе кӱкшытан «Изи гармоньчо» йоча фестиваль-конкурс 23 посна участникым да калык семӱзгар дене шоктышо вич коллективым ушен.
Эн ончычак таум ыштыман республикысе Марий тӱвыра рӱдерлан тыгай конкурсым эртараш тӱҥалмыжлан. Икымше гана тудо фестиваль семын эртаралтын гын, кодшо ийын да тений – конкурс семын. Гармоньым шокташ кумылан икшыве-влакын чотыштат палынак шукемын. Южышт ямде артист улыт: шоктымышт дене веле огыл, эшежым муралтат гын, кумылымак савырат.
Мастарлыкышт калыкыште чапым налын шуктышо тале гармонист-влакын деч нимыняр ӱлыкшӧ огыл. Нунак изи гармоньчо-шамычлан пример улыт. Гала-концертыш саламлаш толшо Оньыжа Эдуард Александровын, Кугыжаныш Погын председательын икымше алмаштышыже Лариса Яковлеван, республикысе тӱвыра, савыктыш да калык-влакын пашашт шотышто министрын алмаштышыже Игорь Садовинын ойлымышт семынак, ончыкыжым тӱвыра аланыште аккомпаниатор-влак шотышто ситыдымаш лийшаш огыл.
Республикысе районла, Йошкар-Ола деч посна конкурсыш ты гана тыгак Пошкырт кундем Нефтекамск, Благовещенск олала да Калтаса район, Татарстанысе Кукмарий ден Балтач районла гыч гармоньчо-влак ушненыт. Мо куандара: шукынжо ты калык семӱзгарым шокташ шкевуя тунемыт. Эшежым жюринат, ончаш толшо-влакынат палемдымышт почеш, участник-влакын мастарлыкышт кӱкшӧ. Южышт кодшо ийынат конкурсышто шкеныштым тергеныт, но тений усталыкышт палынак кушкын.
Гармонист-влак кок номерым ямдылышаш ыльыч: ойырен налме турлан да гала-концертыште ончыкташ. Гала-концертыште шукынжо семӱзгарым шоктымо дене пырля мурымо мастарлыкымат ончыктеныт. Туге шоктен муреныт, уло залым тарватеныт. Ушеш кодын Калыкле сымыктыш гимназий гыч Иван Ороспаев. Тудо «Олор йорга» мурыж дене кумылым налын. Шернур район Кукнур школ гыч Кирилл Новосёловым, Параньга район Матародо школ гыч Эрвин Морозовымат мокталтыман. Эрвин конкурслан тачысе жаплан келшыше попуррим ямдылен: ончыч рекрут, вара «Катюша» руш муро сем почеш Вадим Красновын «А мый вашкем» да мучашлан сӱан сеемым шоктен. Жюриат тидым кӱкшын аклен. Эрвиным сӱанышкат шокташ ӱжаш тӱҥалыныт, каласыш шкежак.
11-13 ияш гармоньчо-влак коклаште Гран-при дене Марий Турек район Арбор вел гыч Ростислав Васинкин палемдалтын, тудлан пӧлек шотеш гармоньым кучыктеныт. Рвезе туныктышыжо Герман Кутузовын вуйлатыме «Арбор тукым» калык семӱзгар йоча ансамбльыш коштеш. Сайын тунемеш, спорт дене кылым куча, мура. Ойырен налме турышто марий сем-влаклан попуррим ямдылен ыле гын, гала-концертыште гармоньым шоктымыж почеш такмак-влакым йоҥгалтарыш. Ютубышто Ростиславын Арбор нерген мурыжат коштеш. Сеҥымашыж дене саламлаш кумирже Йорга каче толын. Пӧлеклыме гармоньжым кидыш налын, тудын дене пырля курорт нерген мурым йоҥгалтарышт. Герман Кутузовын вес тунемшыже Максим Михайловат шке тӱшкаштыже икымше верыш лектын.
Кодшо ийын эртарыме «Изи гармоньчо» конкурсышто Гран-прим налше Иван Петраев (Калтаса район Амчемучаш ял гыч) ты гана 11-13 ияш-влак коклаште икымше верыш лекте.
А калык семӱзгар ансамбль-влак коклаште Гран-при дене Волжский район гыч Яранцевмытын еш ансамбльышт палемдалтын. Тӱрлӧ кӱкшытан конкурсышто ойыртемалтше еш ансамбль, эсогыл Юл кундемысе федерал округыштат сайын палыме. Тудым Марий Эл тӱвыран сулло пашаеҥже Тамара Анатольевна Яранцева вуйлата.
Ойыртемалтше-влакым 11-13 да 14-17 ияш-влак тӱшкаште палемденыт. Участник-влак тӱҥ шотышто калык такмакым, самодеятельный, профессионал композитор-влакын, шкеныштын семыштым шоктеныт. Пошкырт вел гыч Никита Аликаев эсогыл тальянке дене шоктен мурыш, шке тӱшкаштыже 1-ше верым нале. Ты республикын Балтач район Улисъял гыч изак-шоляк Ярослав ден Юлиан Фёдоровмыт коктын участвоватленыт. А гала-концертыште эсогыл уло еш дене шке койышыштым ончыктеныт. Кок эргын гармоньлан шӱман улмышт ачашт деч куснен.
Йошкар-Олаштат, районлаштат уста гармоньчо-влак кушкыт. Таум ыштыман нуным туныктышо-шамычлан. Мутлан, И.С.Палантай лӱмеш тӱвыра да сымыктыш колледж пеленысе йоча сымыктыш школышто туныктышо Анатолий Ермаков конкурсыш ныл участникым, Звенигово районысо Красногорский йоча сымыктыш школ гыч Фарида Рубашкина кум рвезым конденыт. Республикысе Марий тӱвыра рӱдер гыч Эльвира Петрован кок тунемшыже шке вийжым терген.
Мучашлан иктешлыме семын иктым гына тыланыме шуэш: изи артист-влак семӱзгарым сайын шоктымо дене пырля эше шкем сценыште кучаш тунем шуыт гын, тунам нуным ончаш толшо-влак кызыт калыкыште ик эн йӧратыме гармонист-влак Михаил Веселов, Сергей Пакеев, Александр Марков гаяк шокшын вашлияш тӱҥалыт. Мут толмашеш, Александр Марков гала-концертыште Роман эргыж дене пырля гармоньым шоктен мурыш.
Светлана Носова
Иван Речкинын фотожо
