ОБРАЗОВАНИЙ УВЕР ЙОГЫН

«Кугу виян изи тӱшкашкына теат ушныза!»

13-19 июльышто Йошкар-Олаште верланыше Калыкле сымыктыш колледж пелен Марий йылме лагерь пашам ыштен. Тиде проект республикыштына кумшо ий илышыш пурталтын. Ты гана тудо Йошкар-Ола, Санкт-Петербург, Москва, Уфа, Саранск олала да Киров область гыч 11 участникым иквереш чумырен.

Ушештарена, тиде лагерьын организаторжо-влак: Ленинград областьысе «Ший корно» калыкле-тӱвыра автономийым вуйлатыше Л.Арламова ден марий йылме дене онлайн школын туныктышыжо Н.Венина. Ончычсо ийласе семынак марий йылмылан шӱман да тудым тунемаш веле огыл, тыгак калыкнан илыш-йӱлажым келгынрак пален налаш кумылан-влаклан пайдале да оҥай программым ямдылыме. Марий йылме дене занятийлаште – тудым Наталья Венина ден «Ший корно» автономийын эше ик чолга еҥже Ирина Тойгильдина эртареныт – шинчымашым налме деч посна участник-влак верлаш миен коштыныт. Тыге лагерьын икымше кечылаштыжак нуно Марий Турек кундемыште лийыныт. Тушто верысе этнорӱдер дене палдареныт, Сысоево ялыште  «Савак кундем» коллектив усталыкшым ончыктен, тыгак пу гыч пӱчкеден лукшо мастар Илья Богданов дене палыме лийыныт, а корнышто икмыняр памашыш пурен лектыныт.

Лагерьын кумшо кечынже марий йылме урок деч вара участник-влаклан Историй да археологий тоштерыште экскурсийым эртареныт, тыгак икымше марий композитор И.С.Ключников-Палантайын пӧрт-тоштерже дене палдареныт.

Вес кечат вашлиймашлан поян лийын. Нуным «Марий книга издательстве»  савыктыш пӧртын директоржо Эдуард Иманаев кумылын вашлийын, экскурсийым эртарен, книга ден журнал-шамыч дене палдарен. Россий писатель ушемын Марий Элысе пӧлкажын председательже Светлана Архипова ушемын пашаже да сеҥымашыже-влак нерген каласкален. Ты кечын савыктыш пӧрт гыч ик участникат пӧлек деч посна каен огыл. Чыла тиде кечывал деч ончыч лийын гын, варажым нуным эшеат оҥай вашлиймаш вучен: тиде – кумдан палыме сӱретчына Иван Ямбердов дене. Участник-влак талантан еҥын мастерскойыштыжак лийыныт.

17 июльышто марий йылме урок-влак деч вара участник-шамыч Йошкар-Олаште верланыше Чавайн лӱмеш национальный книгагудыш чумыргеныт. Тушто нунылан экскурсийым эртареныт, книгагудын историйжым каласкаленыт, а краеведений пӧлкаште марий йылме дене лекше савыктыш-влак дене палдареныт.

18 июльышто Марий йылме лагерьыш ушнышо-влак Т.Евсеев лӱмеш национальный, тыгак Ираида Степанова дене марий тӱр тоштерлаште лийыныт.

– Тиде проектым илышыш пуртымо ий гычак тушко ушнаш шоненам, но кертын омыл. Ынде шонымашем шукталтын. Молан тиде мыланем кӱлеш? Мый финн-угор тӱшкаш пурышо икмыняр йылмым тунемнем. Саам, венгр, финн йылмыла гыч ала-можым палем, ынде черетыште – марий йылме.

Кокымшо амал тыгай: мый шкежат мокша йылме дене курсым эртараш тӱналынам, сандене ты шотышто марий-влакын паша опытышт дене палыме лийнем. А кумшыжо – Марий Элыште эртаралтше икмыняр кугу мероприятийлаште лийынам, тыште йолташем-влак шукын улыт.

Лагерьыште лийме дене кылдалтше шарнымаш эше шуко жап чонем ырыкташ тӱҥалеш манын шонем. Шочмо йылмым аралымаште чолга еҥ дене шуко мо кылдалтын. Тыгай кӱлешан пашам регион огеш ыште, а кок-кум еҥ яра эртара. Мылам Марий йылме лагерьым вуйлатыше Лариса Арламован «Йылмыланна полшаш кӱлеш» ныжылгын манмыже моткочак келша.

Мый жапем пайдалын да чонемлан келшышын эртаренам манын шонем.Тыгай йӧным ыштымылан организатор-влаклан тау! – Марий йылме лагерьын участникше-влак кокла гыч иктыже Оксана Белкина (Саранск ола)  каласен.

– Марий йылме лагерьым эртарыме пашам умбакыже вияҥдыман. Россий Федераций правительствын 2024 ий 12 июньысо 1481-p №-ан Россий Федерацийыште кугыжаныш йылме политике концепцийже нерген кӱштымашыже дене келшышын элыштына чыла калык-влакын йылмышт иктӧр праван улмым кугыжаныш пеҥгыдемден палемда. Тидыже кугыжаныш кучемын федеральный да регионысо органже-влакым, Марий калыкле-тӱвыра автономийым, регионысо марий мер организаций-шамычым ушаш кугу полыш.  Нуно Марий йылме лагерьын организаторжо-влакын паша опытыштым аклат манын ӱшанена.

Марий Элын Санкт-Петербургышто да Ленинград областьыште представительсже Елена Таникован вуйлатымыж почеш тидлан кугу тӱткышым ойыра, полша да шкежат марий йылме урокым эртарымашке ушна. Тиде куандара да кумыланда.
Кум ий почела кугу виян изи тӱшканалан лагерьын участникше-влак ӱшаненыт, полшеныт, чолгалыкым ончыктеныт да шочмо йылмынам кумылын тунемыныт, калыкнан тудын тӱвыра поянлыкше  да илыш-йӱлаже дене палыме лийыныт. Чылалан моткоч кугу тау!
«Ший корно» калыкле-тӱвыра автономийын чолга еҥже-влак Лариса Арламовам, Ирина Азиковам да Ирина Тойгильдинам поснак палемдыме шуэш. Нуно кумытынат автономийын советшын у составышкыже пурат. Шонымашышт шуко, да кажныжым илышыш пурташак тыршат, сандене нине еҥ-шамыч дене манмыла разведкыш каяш лиеш. Теат мемнан деке ушныза!
– возен соцкылысе лаштыкыштыже Наталья Венина.

Г.Кожевникова

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий