Волжск оласе рӱдӧ больницын Медицине реабилитаций эмлымверыштыже таче 30 медсестра пашам ышта. Нунын кокла гыч иктыже – Лариса ЖУРКИНА.
«Чапле врачым ужам»
Лариса Витальевна Провой кундемысе Кожвожмучаш ялыште шочын. Тошнур кандашияш школ деч вара Йошкар-Оласе медицине училищым тунем пытарен.
– Изиэм годым ялыштына фельдшер-акушер пункт пашам ыштен. Тушко кошташ моткоч йӧратенам, поснак эм пуш келшен. Тунам тӱрлӧ препарат деч ярсыше ампулым, блистерым да мойн торым кышкыме лакыш луктын кудалтеныт, да мый, нуным поген, шкешотан «больницым» келыштаренам, иктаҥашем-шамычым «эмленам». Тыге модаш моткоч келшен гынат, ала-молан педагог лияш шоненам. Но кандаш классым тунем пытарымем деч вара школ директор Калистрат Никитич Никитин ончыч медсестралан, а вара врачлан каяш темлыш. «Мый тыйым пеш чапле врачым ужам», – пеҥгыдын да ӱшанен мане. Ойжым колыштым да Йошкар-Олашке кудальым, – тазалык аралтыш аланыш ушнымо корныж дене палдара 37 ий паша стажан чолга медик.
Медицине виян, но…
Медучилище деч вара 18 ияш специалист Звенигово районысо рӱдӧ больницыш толын.
– Терапий отделенийыште ончыч процедур кабинетыште ыштышым, вара постыш куснышым. Паша моткоч келшен, вет медик-влакын кугу тӱшкашт дене пырля мыят калыкын тазалыкшым араленам, черле-шамычым эмленам веле огыл, тыгак йол ӱмбаке шогалтенам. Тыгай шонымаш пашам эшеат сайын ышташ таратен. Но ик йӱдым отделенийыштына чот черле пациент колен колтыш. Врач-влак, тазалыкше чот начар, эр марте илен шукта ала уке манын, кечывалымак шижтарышт гынат, шканем мыняр-гынат титаканла чучынам, адакше моткоч лӱдынам – трук йолем гыч руалтен куча! Тидын нерген кызыт воштыл ойлем, а тунам уло капкылем дене чытыренам, – Звенигово больницыште опытым погымо пагытшым кумылжо нӧлталтын да волен шарналта Лариса Витальевна.
Жап эртыме семын лӱдмӧ койышыжо чакнен. Уке-уке, шӱмжӧ йӱкшен але тунемалтын огыл, а умылен: колышо деч огыл, илыше деч шекланыман. Шкемат утыжым кочкаш кӱлешыже уке, вет медицине чыла еҥынак огыл илышыжым утарен коден кертеш, а кажне пациент верч колянет гын, пеш вашке йӱлен пытет.
– Стационарыш поснак шуматкечын кастене мончаште аҥыргыше-влакым кондат ыле… Шукыштым вес тӱня гыч пӧртылтенна, – медик-шамычын пашаштым ик-кок мут дене акла Лариса Журкина.
Кынервуй тыштак, да пурлаш ок лий
Звенигово больницыште пашам ыштымыж годым ӱдыр врачлан тунемаш каяш шонымыжым монден огыл, но чонжо шочмо кундем пелен лийын. Кандашияш школ деч вара ача-ава помыш гыч республикнан рӱдолашкыже да эше тӱшкагудыш илаш куснымыжым кызытат, 37 ий эртымеке, могыр коваштыже шергылтын шарналта.
А вара… Вара Лариса Витальевна марлан лектын, Красногорский посёлкыш илаш куснен да паша вержымат вашталтен: 1998 ий 12 май – Медсестра-влакын тӱнямбал кечышт – гыч Кичиер посёлкышто верланыше больницыште ышташ тӱҥалын. Тыште тудо тыглай гыч тӱҥ медсестра марте кушкын. Эмлымверым Волжск оласе рӱдӧ больницын ведомствышкыжо пуымек, кугурак медсестра лийын.
– Врачлан тунемаш каен омыл. Кызыт тидын шотышто шкемым пеш шылталем да, манмыла, кынервуй тыштак, но пурлаш огеш лий, – эртыше жапын йӧнжӧ дене пайдаланыде кодмыжым чаманен палемда Лариса Витальевна. – Илышем угыч тӱҥалаш йӧным пуат гын, садак медикланак каем ыле. Кызыт шкежат Калистрат Никитич семынак шонем: мый сай врач лияш шочынам, но тидым пеш вараш кодын умыленам.
Тӱҥжӧ – профессионализм да поро чон
А кугурак медсестран пашаштыже мо эн тӱҥ? Лариса Витальевнан мутшо почеш, тиде – професионализм да чылалан полшаш ямде поро шӱм-чон. Кӱчыкынрак радамлаш гын, изирак медсестра-влакын пашаштым виктараш, врач-шамычын палемдымыштым, тыгак санэпидрежимым шуктымым эскераш, пациент-влакым медицине велым келшышын обслуживатлаш йӧным ышташ, икманаш, график, учёт, отчёт, табель… Паша нойымеш сита.
– Юмылан тау, коллективна моткоч сай, пашаче да икоян. Шукынжо икияшрак улына, медучилище деч вара тышке толынна да ынде льготан пенсийышкат лектынна. Икте-весынам пел мут гычак умылена, вашла полшен илена. Самырык-влакым пашалан туныктен шуктенна гаяк. Чаманен палемдаш логалеш, нуныжо чодыра лоҥгаште верланыше эмлымверыш толаш кумыланжак огытыл. Адакше тыште социальный выплатым огыт тӱлӧ. Тидыже мыйым веле огыл тургыжландара, вет ме каена гын, олмешна кӧмыт кодыт? – кадр шотышто чон вургыжын ойла Лариса Витальевна.
Шочынак кӧргӧ виян
Калыкыште Лариса Журкина гай айдемым «колышым кынелтен шогалтен кертеш» маныт. Чынак, тиде ӱдырамаш шочынак кӧргӧ виян, организатор да командир. Арам огыл тудлан медсестра-влакым вуйлаташ ӱшаненыт. Но Лариса Витальевна чылажымат эн ончычак шкеж деч пеҥгыдын йодеш, вара веле – моло деч. Пашаште, илышыште семынак, чыным да порядкым пагала, уло кумылын полша. Тудын туныктымыж дене эмлымверысе ик пашаеҥ веле огыл регион кӱкшытан «Эн сай медсестра» конкурсышто 1-ше верым сеҥен налын.
Чолга ӱдырамаш мер пашаштат ойыртемалтеш. Медицине реабилитаций больницыште первичный профсоюз организацийым 10 ий вуйлатымыж годым регион кӱкшытан «Коллективын эн сай ойпидышыже» конкурсышто 1-ше верым налыныт. Лариса Витальевнам эмлымверым реорганизоватлыме деч варат ӧрдыжеш коден огытыл, Волжск оласе рӱдӧ больницын первичный профсоюз организацийжым вуйлатышын алмаштышыжлан сайленыт.
Жапше годым спортлан шӱман ӱдырамаш эмлымверыште волейбол командым чумырен, да тудо тӱрлӧ кӱкшытан таҥасымашлаште чӱчкыдын сеҥышыш лектын. А тӱрлӧ теме дене ямдылыме мероприятийже-влакым: концертшым, конкурсшым, модышыжым, лекцийжым – шотленат от лук!
Пашажлан ӱшанле
Лариса Витальевнан кожмак улмыжым районышто веле огыл, республикыштат сайын палат. Кугурак медсестран портфолиожо таче кечылан палынак кӱжгемын. Тушто улшо награде-шамыч кокла гыч поснак Марий Эл правительствын чапкагазше ден Кокла медицине пашаеҥ-влакын россий ассоциацийыштын оҥыш пижыктыме «За верность профессии» знакым палемдыман.
– Эмлымверыштына калыкым йол ӱмбак шогалташ тыршена. Тидлан шуко йӧным кучылтына. Пашана лектышан: мемнан деке шуко пациент тоям тоялен толеш, мӧҥгӧ шке йолжо дене ошкыл кая. Теве тидым эн кугу наградылан шотлена! – коллегыже-шамычын тыршымыштым пример дене ончыкта кугурак медсестра.
Пареммылан, йол ӱмбак шогалмылан кӧ огеш куане? Тиде больнице гыч мӧҥгӧ тарваныше пациент-влакын медицине персоналлан куан шинчавӱд йӧре пачаш-пачаш тауштымыштым шкежат ужынам.
– Тылеч вара, шкем эскерен, шкан полшен, ош кечылан куанен илаш, сылне семым колышташ, кушташ, пӱртӱсыштӧ йолын ма ече дене кошташ, эсогыл йога дене заниматлалташ темлем. Чыла тиде капкылым лывырташ, чон ден ушым шотыш кондаш, шкем умылаш да сайын шижаш полша, – манеш опытан медсестра.
Темлымашыже пуста вер гыч огыл, Лариса Витальевна шкежат чыла тидым кумылын шукта. Поро ой-каҥашыжым шкем тазалан шотлышо-шамычланат шотыш налаш уто огыл, шонем.
Теве тыге. Ик айдеме, а мыняр историй! Пашада вораныже, пагалыме медшӱжар-влак!
Маргарита ИВАНОВА
Евдокия АЛКИНАН фотожо
