Марий Элыште «Сай качестван лӱдыкшыдымӧ корно» национальный проектым илышыш пуртымо паша умбакыже шуйна. Чоҥымаш, архитектур да илыме вер-коммунал озанлык министерствын увертарымыж почеш, тений кундемна мучко корным уэмден олмыктымо паша апрель кыдалне тӱҥалын. Тиде жап гыч таче марте ты отрасльысе организацийын пашаеҥже-влак республикысе корнылаште тыршат, начар кумдыклам шотыш кондат але ты сомылым план деч ончыч лишыл жапыште шукташ тӱҥалыт.
Таче ме тендам икмынярже дене палдарена.
ШЕРНУР – КАЛИЙ
КУКНУР – ЭШПОЛДО
Шернур – Калий корнын 1-25 километр кужытшым уэмдыме пашам 2025 ийлан гына палемдыме ыле. Туге гынат «Автодор» ООО подрядный организаций, 2024 ийлан ыштышаш паша кугытшым шуктымеке, вигак ты объектым олмыкташ ямде улмыжым увертарен. Тыге тушто асфальтобетоным кок пачаш шараш палемдыме. Тидын деч посна подрядчик корно воктенысе верлам шотыш кондаш, вӱд пуч ден автопавильон-шамычым олмыкташ, корно знак ден разметке-влакым шындылаш тӱҥалеш. Чумыр пашан акше – 526, 1 миллион теҥге.
Шернур район Кукнур – Эшполдо корно республикнан ик эн мӱндыр кундемыштыже эрта. Кызыт тудын эн начар кужытыштыжо – 11 утла километрыште – олмыктымо паша ышталтеш. Лач ты корно дене Эшполдо, Аҥанур, Купсола яллаште илыше-влак райрӱдыш да медицине тӧнежлаш коштыт. Объект тений ямде лийшаш, 1 сентябрьыште йоча-влакым Кукнур школыш сай корно дене шупшыктыман.
ПАРАНЬГА – ЕРНУР,
ПАРАНЬГА – УНЬЖИНСКИЙ
Параньга – Ернур корнын икымше вич километр кужытшым «Марий Эл Дорстрой» АО эше ӱмаштак олмыкташ тӱҥалын. Подрядчик фрезероватлыме да асфальтбетон шартышым тӧремдыме пашам тичмашнек шуктен. Тений асфальтобетонын кӱшыл лончыжым пыштеныт, корно воктенысе кумдыкыш тыгыде кӱм оптеныт. Тыге чумыр налмаште 5,34 километр кужыт уэмдалтын. Олмыктымо пашан акше – 70 миллион утла теҥге.
Параньга кундемыште кызыт тыгак автомашина дене кудалыштме Параньга –Уньжинский корнын 0-12 , тыгак 20-27 километр кужытшо-шамыч олмыкталтыт.
Тиде районышто 2025 ийыште Кугу Пумарий – Кугу почиҥга –Штрамарий почиҥга корнын 0-7 километр кужытшым уэмдаш тӱҥалыт. Кызытлан ты шотышто «Автодор» ООО подрядный организаций дене контрактым ыштыме. Каласыман, тиде кумдыкым 2027 ийыште гына олмыкташ палемдыме.
МАРИЙ ТУРЕК – МАРИЙ ПЫЛАМАРИЙ
Марий Турек – Марий Пыламарий корнышто олмыктымо паша 18,21 километр кужытышто ышталтеш. Тудо тымарте моткочак начар лийын, верысе калык деч шуко вуйшиймаш пурен, эсогыл тидлан верчын тушко автобус рейсымат шагалемденыт. Но «Сай качестван лӱдыкшыдымӧ корно» национальный проектлан кӧра тушто уэмдыме паша ынде шке радамже дене кая. Ты кужытым тений сентябрь марте шотыш конден шукташ палемдыме.
Тыгак корнын 7-ше километрыштыже Китнинка эҥер гоч кӱварым олмыктат. Специалист-влак тудым тӧремденыт, тыгак, бетон вартышым шарен, гидроизоляций оборудованийым вераҥденыт, печым уэмденыт, ынде асфальтым пышташ гына кодын. Кӱвар тений июнь мучашлан ямде лийшаш.
У ТОРЪЯЛ ПОСЁЛКЫСО ЙЫР КОРНО,
У ТОРЪЯЛ – МАСКАНУР
У Торъял посёлкышто йыр корным олмыктымо пашат мучашыш лишемеш. Специалист-влак регион кӱкшытан трассын 9 километр кужытшым уэмденыт. Тушто вӱдым колтышо пуч-влакым шотыш кондымо, асфальтбетон вартышым кок пачаш шарыме. Корно пашаеҥ-шамычлан ынде корно воктенысе кумдыкым пеҥгыдемдаш да разметке-шамычым ыштылаш кодын. Олмыктымо пашан акше – 147,5 миллион теҥге.
Палемдыман, тиде йыр корно дене йоча-влакым школлаш да йочасадлаш шупшыктат, тыгак лишнырак улшо яллаште илыше-влак тудын денак эмлымверыш да тӱвыра тӧнежлаш коштыт. Адакшым ынде кугу транспорт посёлкыш пураш огеш тӱҥал, тыге тушто илыше калыклан ласкарак лиеш.
У Торъял районышто тенийысе идалык мучашлан эше ик вере тыгаяк пашам палемдыме. Тиде У Торъял – Масканур корно.
Тыге 2024 ийыште ты кундемыште республик кӱкшытанлан шотлалтше чыла корно гыч 52 процентше уэмдалтшаш. Тидын деч посна Шуй эҥер гоч кӱварым ачалат. Тудыжо Токтарсола – Руш Шуй – Пушкар автомашина дене кудалыштме корнын 2+857 километрыштыже верланен.
ЙОШКАР-ОЛА – УРЖУМ
Национальный проектын кышкарыштыжак Россий Федерацийын опорный сетьышкыже пурышо Йошкар-Ола – Уржум автомобиль корным шотыш кондат. Тиде кужытышто кажне кечын 13 тӱжем наре автомашина кудал эрта. Тудын 4-7, 8-10 километрлаштыже олмыктымо пашам «Медведевоагродорстрой» ООО шукта. Пашаеҥ-влаклан пытыше шартышым фрезероватлаш, асфальтбетон вартышым шараш да корно воктенысе верлам шотыш кондаш кӱлеш. Ӱмаште 34 километр кужытышто корным тӧремден шарыме гын, тений тиде пашам 42 километрыште ыштат.
Советский посёлко
Корным олмыктымо паша регион да республик кӱкшытан трассылаште кумдыклаште веле огыл, тыгак ола шотан посёлкылаште ышталтеш. Мутлан, тений гына Советский посёлкышто ик эн тӱҥлан шотлалтше вич уремым (Академик Ожигановын, Сеҥымаш, Горький, Фрунзе да Чкалов) капитально олмыкташ палемдыме. Ты сомылым «Строй-Снаб 12» ООО организаций шукташ тӱҥалын. Контрактын акше – 105,4 миллион теҥге. Чыла вережат специалист-влак асфальтбетон вартышым шарат, корно воктенысе верлам шотыш кондат, корно знак ден разметке-влакым ыштат.
«Сай качестван лӱдыкшыдымӧ корно» национальный проектлан кӧра 2019 ий гыч Советский посёлкышто чылаже 27 уремым уэмдыме.
ЙӰЛЕДӰР – КУПСОЛА
Кужэҥер районысо Йӱледӱр – Купсола корнымат тений пӱтынек олмыкташ палемдыме. Кызыт тушто ямдылалтме паша кая: корно знаклам жаплан шындылыт, геодезий съёмкым ыштат. Корным 2024 ий август мучашлан уэмден шуктышаш улыт. Тидын деч посна Лаж эҥер гоч кӱварым шотыш кондат. Кызытлан тудын ик велыштыже паша ышталтын, ынде вес могыржым уэмдат. Кӱвар тений 31 октябрьлан ямде лийшаш.
Тыгак Руш Кугунур – Кугу Лаждӱр ден Йӱледӱр – Купсола корно-влак ушнымаште 1,7 километр кужытышто, волгыдо лийже манын, у электролинийым шупшыт, тротуарым саемдат. А Руш Кугунур – Кугу Лаждӱр корным ӱмаште пӱтынек олмыктымо.
МИХАЙЛОВКА – НИКОЛЬСКИЙ ПОЧИҤГА
Тений олмыктымо пашам Советский районысо Михайловка – Никольский почиҥга автокорнын 0-5 километрыштыжат ышташ палемдыме. Тудо верысе калыклан моткочак кӱлешан, вет лач тышеч еҥ-влак Михайловкысо ФАП-ыш коштыт. Тыгак тудын денак еҥ-влак Алексеевский – Михайловка – Андреевка корныш лектын да Алексеевский врачебный амбулаторийыш миен шуын кертыт. Объектым «Медвеедевоагродорстрой» ООО шотыш конда.
Г.Кожевникова
Фотом «Марий Эл Республикын корныжо-влак» кугыжаныш организацийын сайтше гыч налме
