12 октябрьыште Марий самырык театрын артистше, Марий Элын сулло артистше Анжелика Мамаева 50 ияш лӱмгечыжым палемден.
Кок гана
Ты марте Анжелика Николаевна шочмо кечыжым эреак 26 августышто пайремлен. Молан? Тудо Башкортостан Республик Нефтекамск олаште илыше моткочак поро кумылан, тыматле койыш-шоктышан Софья Шамаевна ден Николай Петрович Петровмытын ашнаш налме ӱдырышт.
Ош тӱням пӧлеклыше ача-аваж дене Анжелика икмыняр ий ончыч палыме лийын, нунын дене вашлийын, чоным почын мутланен. Динара шӱжарже дене кызытат кылым куча.
– Нигӧлан осалым ом кучо, проститленам. Очыни, илыш-корныштем тидымат эрташ кӱлын. Юмылан тау, вий-куатем, уш-акылем ситеныт, – чонжым почеш ваштарешем шинчыше кумылзак да моткочак мудреч ӱдырамаш. – Такшым 12 октябрьыште шочынам, Зульфия лӱмым пуэныт улмаш. Капыштем татар вӱр гынат, мый марий улам манын, вожылде ойлен кертам да марий улмем дене моткочак кугешнем.
Йоча пагыт
Анджела моткоч чулым да чолга икшыве кушкын, нимо деч лӱдын-вожылын шоген огыл. Яра жапыштыже каратэ ден дзюдо секцийлаш, бассейныш коштын. Урок деч вара вокал занятийыш кумылын вашкен, хорышто мурашат чот келшен.
– Нылымше классыште тунеммем годым сайлымашыш толшо-влак ончылно «Hа недельку, до второго, я уеду в Комарово…» манын мурымем кызытат шарналтем. Тӱрлӧ мероприятийыште мастарлыкым ончыкташ келшен. Артист лийме нерген шоненат омыл, – шарналта Анжелика. – Койыш-шоктышем дене эрге йоча гай лийынам. Ачам пелен пӧрдаш йӧратенам: автомашинажым ачалымыж годым мом ыштымыжым эскеренам, иктаж-мом олмыкташ лектын гын, пуда лукмо ӱзгарым, чӧгытым але вес арверым пуэден шогенам. Гаражым чоҥымо годым цемент вартышым лугаш полшенам.
Шарнем, икана ачам мыйым йочасадыш наҥгаяш монден да пеленже пашашкыже налын. Тудо крановщик лийын. Кӱштымыж почеш мылам ик верыште шинчаш йокрокын чучын, коло метр кӱкшытан краныш кӱзенам. Ачам чот ӧрын ыле. Нимо деч лӱдын омыл: ачамын кидкопаштыже шоген кертынам, вич пачашан пӧртын ик балконжо гыч весыш вонченам, – воштылеш.
Школышто ӱдыр тыршен тунемын, доска ончылно лӱдде вашештен. Тидын дене пырля тунемме йолташ-влакат урокыш ямдылалтде толмышт годым «Ну-ка, Петрова, заговори-ка учительницу» маныныт. Вуйлатыме звенож дене илалше-влаклан тӱрлӧ пашам ышташ полшен, порылыклан изинекак тунемын.
– Поро сомылет весым куандара гын, тугеже тыршымет – эн шерге пӧлек дечат шерге, – манеш тудо.
«Ургаш ыш келше»
Ургызо аважым ончен, ӱдыр ургаш, макраме дене пидаш тунемын.
– Чыла пашалан изинекак кыртмен тунемынам. Шкем аралыме семын, очыни, ача-авамлан йӧраш тӧченам. Тыгай иктешлымаш ийготым погымеке ушыш пура. Юмылан тау, ача-авам мыйын верч нигунам вожылын, орланен огытыл, – чонжым почеш Анжелика. – Ачам-авамлан кугу таум ойлем да мланде марте вуем савем. Ачам гармоньым шоктен, а авам сылне семже почеш мурен. Икте-весе дене эреак ласкан мутланат, тумам тарватымыштым, манеш-манешым кутырымыштым, еҥым мыскылымыштым нигунам колын омыл. Пашам пошкудо, родо-влак дене келшен, ваш полшен иквереш ыштенна. Толшо унамат эреак шокшын вашлийыт, сийлен колтат.
Школ деч вара чолга ӱдыр клуб вуйлатыше лияш шонен. Тидлан школышто тӱрлӧ мероприятийлан сценарий возымыжо, вӱдышӧ лиймыже, мастарлыкым ончыктымыжо шӱкалтышым ыштеныт. Ижевск оласе колледжыште чыла экзаменым кучен, но собеседованийым эртен огыл: вес республик гыч улмыжлан налын огытыл.
Варажым Анжелика Нефтекамск оласе СПТУ-ш ургызылан тунемаш пурен. Тунам умылен: ты паша тудынлык огыл улмаш. Туге гынат шканже да йолташ ӱдыржӧ-влаклан ятыр тувырым урген.
Куштылгыжак лийын огыл
Йошкар-Олаште илыше кокажын темлымыж почеш Республикысе тӱвыра да сымыктыш колледжын театр пӧлкашкыже, Россий искусствын сулло деятельже Олег Иркабаевын курсышкыжо, тунемаш пурен.
– Йочасадыште чылт марла мутланенам, а школышто марий йылме предмет лийын огыл, сандене экзаменлан нелынрак ямдылалтынам, – студент пагытшым шыргыжалын шарналта Мамаева. – Экзаменыште Олег Геннадьевич «марла мутланаш кумылет уло гын, тунемаш налына» манын. Икымше курсышто марла мутланымем шотышто «немыч гай кутырет» маныныт. Пырля тунемме йолташ-влак Игорь Актуганов, Эдик Александров мый денем эре марла мутланеныт, книгам лудыктеныт. Тидлан нунылан ӱмырем мучко тауштем. Тунемаш эн ончыч нелын, но тыгодымак оҥай чучын. Светлана Строганова, Светлана Ягулбаева дене пырля ик курсышто тунеммына поро шарнымашым коден.
Тунемме жапыштак – сценыш
Икымше курсышто тунеммышт годым шындыме постановкышто режиссёр Олег Иркабаев «Янлык суд» йомакыште Маска аван рольжым ӱшанен. А кеҥеж каныш тӱҥалмеке, театрын артистше-влак дене пырля йолташыже Елена Лукина дене когыньыштым Башкортостаныш «Эх, илышет-шеремет» спектакль дене гастрольыш колтен.
– Борис Дмитриев, Света Никитина, Гриша Майков, Галя Галкина, Валера Степанов дене пырля тӱрлӧ яллаште спектакль дене лиймым, калыкын шокшын вашлиймыжым тачат моткоч сайын шарнем, – каласкала юбиляр. – Тиддеч вара роль почеш рольым ӱшанаш тӱҥалыныт.
Усталыкым пеҥгыдемдаш 2005 ийыште ГИТИС-ым тунемын лекмыже сайын полшен.
Кумло утла ий
Анжелика Николаевна театрыште 32 ий тырша. Ты жапыште драмыштат, комедийыштат, йомакыштат да руш классикыштат ятыр рольым чоҥен. Мутлан, «Ава шӱм» спектакльыште Нинам, «Корнывож пеледыш» драмыште Валентина Михайловнам, «Торешватесолаште томаша» комедийыште Зинам, «Ир мӱкшигын мурыжо» постановкышто Катям, «Рошто уна» комедийыште Валентинам модын.
– Чылажым ойлен пытарашат огеш лий докан. «Немыч вате» спектакльыште Фрау Бергерын рольжым модаш моткоч келша, – ойла актрисе. – Кажне гана образым келгынрак да келгынрак чоҥет. Тиде роль мыйын койыш-шоктышем денат келшен толмыла чучеш.
«Чодыраял Элыксандр» спектакльыште Суксын, «Вишневый сад» постановкышто Дуняшан рольыштым мастарын модмыжлан 2010 ийыште Самырык-влаклан Олык Ипай лӱмеш премийын лауреатше лийын. А 2015 ийыште «Марий Элын сулло артистше» чап лӱмым пуэныт.
Ӱдыр ден эргым
Шӱм пелашыже Сергей дене колледжыште тунеммыж годым палыме лийын, да тунамак ты еҥ тудлан лишылын чучын. Тыге йӧратымаш тул ылыжын.
– Серёжым армийыш ужатенам. Мочол серышым возкаленам?! Салтак радам гыч пӧртылмекыже, марлан лекташ йодын. Сӱаным эн ончыч Башкирийыште эртаренна, а вара – Йошкар-Олаште, – палдара Анджела.
Мамаевмыт эрге ден ӱдырым ончен куштат. Никита 27 ияш, а Яналан – 12 ий.
Каныш кечылам да яра жапым еш дене эртараш тыршат. Пӱртӱсыш чӱчкыдын лектыт, моторлыкым ончен пырля куанат. Суртозалан ешыжым тамле кочкыш дене куандараш келша.
– Сергейын ямдылыме кочкышыжо эн тамле! М-м… Тидын нерген палымем-влакат, родо-шамычат сайын палат, – пелашыжым порын ончалын пелештыш озавате.
«Мый пиалан улам!»
– Тыге ойлаш чыла правам уло. Пиалан лияш айдемылан шуко мо кӱлеш? Йӧратыме ешем, шерге ача-авам, мыйым умылышо йолташем-влак улыт. Йӧратыме пашам кумылем нӧлта. Таза капкыл дене кажне у кечым йывыртен вашлиям, тауштен ужатем – тидланат Юмылан таум ойлем, – кумыл нӧлтын ешарыш йӧратыме ава, пелаш.
Могай койыш сырыкта?
– Осал еҥым вашлиймеке, тудын дене мутланымым чарнем. Юмылан тау, жап эртымеке, тыгайышт илышем гыч шкештак кораҥыт. Ондалымашым, тыйым шке сайыштлан кучылтмым ом чыте. Мыскылыме, лӱмым шӱктарен каласкалыме огеш келше. Лишыл еҥын ужалымыже чотак сырыкта. Тыгайже илышыштем лиеден, чаманаш кодеш, тыгай койыш мыйым пеҥгыдемден, «коваштем» кӱжгемден. А кызыт неле-йӧсӧ, чоным корштарыше ситуаций годым мый ончыч камвозам, а вара кок пачаш кӱшкӧ кӱзем, да шулдырем эшеат пеҥгыдемеш.
Алевтина БАЙКОВА
Фотом еш альбомжо гыч налме
