Южо еҥ кӱварым шинчалан вӱд дене мушкеш. Молан?
О.ЖУКОВА
Шернур район
Шинчалан вӱд илыме верым пурак да лавыра деч веле огыл, уда энергетике дечат сайын эрыкта. Южо еҥ тидлан огеш ӱшане, но эше кугезына-влак суртыш пиалым, улан илышым, ласкалыкым сымыстарен кондаш кӱлмӧ годым кӱварым лачшымак шинчалан вӱд дене мушкыныт.
Илыме верыште осал вий погынен, куан йомын гын, кӱварым шинчалым шулыктарыман вӱд дене мушкаш кӱлеш. А уда энергетикын поынымыж нерген теве мо шижтара:
- ешысе иктаж еҥ йӱдым начарын малымылан але омыжо йоммылан, уда омым ужмылан вуйым шиеш;
- йоча-влак черланат;
- пӧлемысе кушкыл лывыжга;
- технике чӱчкыдын пудырга;
- ешыште шукерте огыл колышым тойымо;
- еш бюджетыште рож ок петырне;
- арвер-влак ӧрыктарышын йомыт.
Икшыве-влакын мутым колыштмым чарнымышт, вате-марийын нимо уке гыч туманлымышт, алкоголь дене кылдалтме, пырыс ден пийын лектын кайымышт але колымышт годымат илыме верын энергетикыжым эрыкташ темлалтеш. Тидым кузе ыштыман?
Йӱлам катлыше Тылзын эртарыман. Эн ончычак окнам комдык почман – тиде йӧн уда энергетикым сай дене вашталташ полша. Вара уто тор деч утлыман. Южо тошто вургем але арвер шкеж йыр шем вийым поген да сай шӱлыш ден пиалым лӱдыктен колтен кертеш. Тидымак шотыш налын, полкым ма антресольым тошто вургем да тор деч ястарыман.
Ынде мӧҥгысӧ текстильым: гардиным, чаршам, покрывалым – мушман. Ик ведра вӱдыш 1 кугу совла шинчал ден 1-2 чӱчалтыш йӧратыме эфир ӱйым пыштен лугыман да тиде раствореш нӧртымӧ лапчык дене воштончышым, пуракым погышо мебельым, быт техникым, омсам да мойн сайын йыгыман. Кухньышто плитам йылгыжмеш эрыктыман. Тудо пӧртын поянлык символжылан шотлалтеш, сандене пудыргымыж дечат эреак эскерен шогыман.
Кӱварым омсадӱр гыч кӧргышкыла мушман. Тыгодым нӧлтшӧ кумыл ден сайлан ӱшанат эрыктыме куатым вияҥдат, сандене кажне пурак пырче да тошто арвер дене илыме вер гыч нужналыкым, ойгым, тумам кораҥдем манын шоныман.
Ковёр ден шемалге кышкаран мебельым уда энергетике деч эрыкташ манын, ӱмбакышт шинчалым изишак шавалтыман, вара тудым пылесос дене поген налман.
Лавыран вӱдым мландыш але канализацийыш кышкалман, тыгодым «Шем вий кае, ошо пӧртыштем верым му» манман.
Пӧлемым ночко лапчык дене йыген эрыкташ огеш лий гын, луклашкыже шинчалым пыштыман пластик стакан-влакым шындылман. Ик сутка гыч уда энергетикым погышо шинчалым йоҥгытге кудалтыман.
Пӧрткӧргым эрыктыме деч вара шкежат мушкылтман да яндар вургемым чийыман. Паша вургемым мушман.
Йӱлам идалыкыште кок гана: телым да кеҥежым – эртараш темлалтеш. Пӧрткӧргым шинчалан вӱд дене икымше гана У ий деч ончыч эрыкташ келшен толеш. Жапын у циклже чыла удам эртыше ийыште кодаш полша.
Маргарита ИВАНОВА ямдылен
Авторын фотожо/ «Марий Эл» увер агентстве
