Республикысе Онкологий диспансерыште Зоя Александровна Тарасова ынде 40 ий наре пашам ышта. А медициныште стажше 60 ийышкат шуэш. Радиологий отделенийым шкежат кужу жап вуйлатен. Ийгот ешарлатымлан кӧра гына тыглай врач радиологын должностьышкыжо куснен. Шукерте огыл ты чолга ӱдырамаш 80 ийым темыш. Пеленже пашам ыштыше коллегыже семын тудын нерген сералтыде ом керт.
Удмурт ӱдырым, Совет ушем жапыште, мемнан республикыш пашам ышташ колтеныт. Зоя Александровна Тарасова (ӱдыр фамилийже Карева) Пошкырт кундемысе Гафурий район Ивановка ялыште шочын. Ачаж ден аваже тӱҥалтыш класслаште туныктышо лийыныт. Зоя кум икшыве гыч эн кугужо лийын, сандене ача-авалан полшаш манын, тудлан моло шочшымат ончашыже, сурт сомылкамат ышташыже логалын. Туге гынат ӱдыр сайын тунемын. Школ деч вара индустриальный техникумыш тунемаш пураш шонен, но кертын огыл. Тунам аваже Уфа оласе Медицине институтыш тунемаш каяш темлен. Зоя келшен. «Тыгай профессийым ойырен налмемлан нимынярат ом ӧкыне, – ойла кызыт шкеже.
Институт деч вара, 1967 ийыште, Зоя Александровна Оршанке районысо эмлымверыште акушер-гинекологлан пашам ышташ тӱҥалеш. Пырля тунемме йолташыже-влак кокла гыч Марий кундемыш тунам пашаш луын толыныт, коктынжо гына кодыныт. Иктыже – ончыкылык пелашыже, Самара велысе Ртищево ола гыч Юрий Александрович Тарасов. Йошкар-Ола нуным пиаланым ыштен. Хирурглан тунем лекше самырык специалист радиоизотопный лабораторийыште пашам ышташ тӱҥалын. Кок рвезе еҥ варажым ешым чумыреныт да тышанак пашам ышташ кодыныт.
1968-1976 ийлаште Зоя Александровна Йошкар-Оласе перинатальный рӱдерыште ыштен. Саша ден Вероника икшывышт шочмекат, пашам коден огыл, йӱд сменыш лектеден. Каласен кодыман, эргыже тыгак ача-аван корным ойырен налын, хирурглан тунем лектын. «Неле лийын»,– шарналта кызыт ӱдырамаш. Вара, пелашыжын темлымыж почеш, тудо онкологий черым эмлыме аланыш куснен. 1983-2010 ийлаште радиологий отделенийымат вуйлатен.
Врач радиологлан ыштыше 80 ийым темыше ӱдырамаш диспансерыш логалше кажне еҥлан шучко чер дене кучедалаш полша, тудлан вияҥаш чаракым ышта манаш лиеш. Кеч ты паша шкежат специалист-шамычлан эҥгекым ок ыште огыл. Отделенийыш толшо самырык специалист-влакланат ӱдырамаш пример шотеш улеш. Паша олмыштыжо чылажат шке верыштыже. Тудын деч шукылан тунемаш лиеш. «Паша ышташ тӱҥалмем годым мыйым тале специалист, пагалыме, лӱмлӧ еҥ-влак туныктеныт: В.К.Туманов, Х.Ю.Халетов, М.И.Новиков, А.В.Смоленцев, А.В.Гуляев да молат. Нуно марий медициныште кугу кышам коденыт. Тауштыде ом керт», – палемда Зоя Александровна.
Ӱдырамаш врачын еҥ-влакым эмлыме пашаште шкенжынат суапше шагал огыл. А пациент-влакын таум ыштымышт нерген ойлыманат огыл. Мутлан, ик черлыже – Тамара Пономарёва – эсогыл ты радиологий отделенийын эмлызыже-шамычлан, тыгак Зоя Александровналанат, «Веточка жизни, или зеленый бункер средь рябин» книгам пӧлеклен савыктен. Тушто автор врач-влакын полшымышт дене рак черым кузе сеҥен лекмыж нерген каласкален.
«Кызыт пашам ышташ ятырлан куштылго: чыла компьютер полшымо дене рашемдаш лиеш. Компьютер томографий ден МРТ тергымаш-влак кугун полшат. Ончыч ме чылажат кид дене вискаленна. Аппаратурыжак кызыт могай гына уке! Пашам ыште веле», – ешара Зоя Тарасова.
«Рак – приговор огыл. Чыла айдемын кузе илымыж дене кылдалтын. Кажныжлан утларак тарванылаш, таза илыш йӱлам кучаш кӱлеш. Ӱдырамаш-шамычлан оҥым чӱчкыдынрак кид дене кучылт тергаш темлем. Тургыжланаш амал улмо гай чучеш гын, жапым шуйкалыде, врач деке каяш вашкыман», – темла радиолог.
Мут толмашеш, Тамара Пономарёван книгажымат Зоя Александровна ӱдырамаш-шамычлан ты шучко чер нерген утларак пален налаш, тудын ваштареш кучедалаш тунемме полшык семын лудаш тылана.
Вачывакыже тынар ийым пыштыше, уш-акылым, шинчымашым погышо врач шке пашажым моткоч йӧрата да сайын пала. Арам огыл пашан ветеранже кӱшыл категориян специалист лийын, Марий АССР-ын сулло врачше лӱмым сулен. Шукерте огыл онкодипансерын тӱҥ врачше Александр Принцев тудым Российысе кӱкшытыштӧ палемдаш манын йодмашым колтен.
Лилия Рычкова
Снимкыште: З.А.Тарасова
Фотом З.Тарасован еш альбомжо гыч налме.
