Ялысе эмлымверыште

Эсогыл мӧҥгышкышт наҥгаен ырыктеныт…

2021 ий 16 ноябрь гыч Волжский районысо Учимсола ялыште у ФАП пашам ышташ тӱҥалын. Ончычшо, 14 сентябрьыште, тышке Марий Элым вуйлатыше Александр Евстифеев, правительстве председательын алмаштышыже Ольга Фёдорова, тазалык аралтыш министр Марина Панькова, Волжский район администрацийым вуйлатыше Татьяна Ильина, Волжский муниципальный районым вуйлатыше, «Волжский муниципальный район» муниципальный образованийын Депутат-влак погынымашыжын председательже Владимир Сергеев да молат  толыныт, у медицине тӧнежым ончен савырненыт да тудым чыла шотыштат сай семын акленыт, эсогыл «типовый» лийын кертмыжым палемденыт.

Учимсола фельдшер-акушер пунктым 2021-2025 ийлаште Марий Эл здравоохраненийын первичный звеножым модернизироватлыме программе почеш пеш кӱчык жапыште, кум тылзыште, чоҥымо.  

Чылажат верысе-влакын социальный кыллаште ФАП-ын санитарный йодмаш-влаклан келшен толдымыжым ончыктышо фото-шамычым вераҥдымышт гыч тӱҥалын. Шке шотышт дене, мутат уке, сай вашталтышлан ӱшаненыт, но Марий Элын Гигиене да эпидемиологий рӱдержын пашаеҥже-влак ик кечын медицине тӧнежым просто петыреныт.

– Тыгай азап чынжымак лийын… Сотнур больницыш куснымекем, участкысе кажне гаяк ФАП инвалид еҥ гай лийын: я леведыш гыч лум ма йӱр вӱд йога, я коҥга шикшеш але сӱмырла, – рашемдыш тӱҥ врач Сергей Антонов. – Тыгай шотан фельдшер-акушер пунктлаште медик-влак идалыкын йӱштӧ пагытыштыже чот кылменыт. Эрдене пашаш толыт – вӱд йӱд мучко ий дене комыжлалтын… Эсогыл эмым мӧҥгышкышт наҥгаен ырыктеныт!.. Таче кечылан участкыштына тыгай начар ФАП уке. Чоҥымо да почмо чыла медицине тӧнежым сай велым гына аклем. Нине ФАП-ыш приёмым эртараш миет гын, черле еҥым келгынрак шымлаш рентген да лабораторий деч моло чыла гаяк йӧн уло. Тыгайже икмыняр ий ончычрак лиеш гын, калык, поснак самырык-влак, олашке огыт кай, ялыштак илаш кодыт ыле, очыни.

80-ше ийлаште Учимсола ФАП колхозын щит дене чоҥымо пӧртыштыжӧ пашам ыштен. Купанрак верыште шинчымыжлан кӧра тудо йӱштӧ лийын, сандене эсогыл кӱвар ияҥын. Чӱчкыдын да чот олтымо дене коҥга шелышталтын да вара шикшын. Волжский районысо рӱдӧ поликлинике гыч врач толмылан кеч изишак шокшо лийже манын, медпунктышто кум шагат эрденак коҥгам олташ тӱҥалыныт.

Вара медик-шамычым школыш кусареныт – тунемше-шамыч шагалемынытат, вер ярсен. Школын пашам ыштымыж годым медпунктыштат шокшо да каньыле лийын, но шинчымашым пуымо тӧнежым петырыме деч вара медик-влаклан угыч кылмашышт логалын – электрокотёлат полшен кертын огыл. Тылеч посна вӱдым ведра дене нумалаш кӱлын. А телым гын эсогыл корным эрыктен огытыл… ФАП-ым официально петырыме деч вара медик-влак черле-шамычым мӧҥгыштышт обслуживатленыт. Куснылшо ФАП ден лӱмын оборудоватлыме автобус-влак жапын-жапын толеденыт, тыгодым медицине услугым пасушто манме гай пуэныт…

Шуко шоныде, Тамара Янцитова, Маргарита Щеглова да Ефросинья Дурманаева гай чолга еҥ-влак ФАП дене кылдалтше йодыш дене Волжский район администрацийым вуйлатыше, Волжск оласе рӱдӧ больницын тӱҥ врачше, депутат-шамыч, деке лектыныт, регионын Тазалык аралтыш министерствышкыжат коштыныт, прокурор денат мутланеныт… да шонымашкышт шуыныт – кучемым вуйлатыше-влак Учимсолаште у ФАП-ым черет деч посна чоҥаш пунчалыныт.

Таче у зданийыште шокшо, волгыдо да йоҥгыдо. Учимсола кундемыште канде тул ончычсо семынак уке, сандене медицине тӧнежым 10 электроконвектор йӱдшӧ-кечыже ырыкта. Тыште икымше медицине полышым пуаш чыла йӧн уло. Пациентым приниматлыме, процедурный, смотровой кабинетлашке кызытсе жаплан келшыше медоборудований  ден мебельым, компьютер техникым шындыме.

– ФАП тыгак ял кыдалне верланымыж дене йӧнан: калык кевытыш ма пошкудыж деке але остановкыш кайышыжлат пурен кертеш. Кечыште кокла шот дене лучко наре пациентым приниматлена, тыгак вес медсестра Раисия Ивановна Фёдорова дене Кӱшыл Азъялыште, Кокласолаште, Курыктӱрыштӧ, Шӱргыялыште, Ӱлылсолаште да Учимсолаште илыше шоҥгыеҥ ден йоча-влак деке мӧҥгышкышт лектын коштына, – каласкала медицине тӧнежым вуйлатыше Л.Степанова, тазалык аралтыш системыште 32-шо ий пашам ыштыше кугу опытан медсестра.

Лидия Анатольевнан мутшо почеш, фельдшер-акушер пункт 538 еҥым, 488 кугыеҥ ден 50 йочам, обслуживатла. У ФАП-ын пашам ыштыме кум тылзе жапыште тӧнежыш аҥысыр специализациян врач-влак эше толын огытыл, тидыже у коронавирус инфекцийын омикрон-штаммже ылыж кайыме дене чак кылдалтын. А теве тӱшка практике врач ден терапевт-шамыч чӱчкыдын приёмым эртарат. Тунамже медпунктыш калык ситышынак погына, да кумда коридорыш эсогыл пӱкеным ешарен шындаш логалеш.  

– Икте куандара: таче калык шке тазалыкшым аралаш да лийме семын пеҥгыдемдаш тырша. Эше икмыняр ий ончыч, «садак колем» манын, шуко еҥ эмлымверын услугыж дене йӧршын гаяк пайдаланен огыл. Кызыт кочывӱдым подылаш кумыланжат, илыме вер деч посна кодшыжат, чолакшат, шоҥгыжат, самырыкшат врачын приёмышкыжо логалаш, тазалыкым тергыкташ, ӱмырым шуяш тыршат. Прививкымат кумылын ыштыктат. Тыгай койыш умбакыжат вияҥеш гын, мыланна, медик-шамычлан, пашам ышташ куштылгырак лиеш, – манеш Сергей Николаевич. – Кундемыштына утларакше илалше-влак улыт. Ӱмыргорнышт неле лийын гынат, тазалыкышт эше пеҥгыде. А теве, манмыла, кампетым кочшо-влак 60 ий мартеат илен огыт шукто, поснак – пӧръеҥ-шамыч. Мемнан денат шӱм-вӱргорно чер икымше верым налеш.

Тений кеҥежым Сотнур участковый больницылан «Нива» автомашинам ойыреныт. Тӱҥ да тӱшка практике врачын пашажым шуктымо деч посна Сергей Антонов у коронавирус инфекцийын пандемийже тӱҥалме икымше кечыла гычак участкыштыже ковидный манме бригадым вуйлата.

– Черле мӧҥгыжӧ ӱжыкта гын, машинашке шке шинчын кудалам. Тичмаш приводан транспорт дене яллашке пураш куштылго, –  у автомашиналан куанымыжым огеш шылте опытан врач. – Омикрон-штаммын ылыж кайымыж годым сменыште 70 наре пациентым приниматлаш логале. ИХА-тест дене терген, кӧжым амбулаторно эмлышна, кӧжым, поснак кугу температур дене орланышыжым, Волжск оласе рӱдӧ больницын инфекционный стационарышкыже колтышна. Мӧҥгыштӧ эмлалтше-влакым кече еда гаяк телефон дене йыҥгыртен тергышна. Тазалыкышт начаремын гын, жапым шуйкалыде, «вашкеполыш» машинашке шынден колтышна… Паша утыжденат логале, вет черле-влакым приниматлыме деч посна эше документым чын да жапыштыже оформитлаш кӱлын. Юмылан тау, таче кечылан черланыше-влакын чотышт палынак иземын. 22 февральыште Волжск оласе рӱдӧ эмлымверыште совещаний лиеш. Чыла сай гын, ала плановый манме приёмым угыч тӱҥалына да вара стационарнамат почына.

Мут толмашеш, Сотнур участковый больницын поликлиникыже шуматкечынат пашам ышта. Тидыже калыклан моткоч йӧнан: олала гыч унала толшо икшыве-влак илалше ача-аваштым терапевт деке, арня мучко пашам ыштыше ача-ава-шамыч изи йочаштым педиатр деке кондат. Диспансеризацийым эртарашат чыла йӧн уло. Сандене медицине тӧнеж поснак шуматкечын мӱкш омартала веле гӱжла.    

– Кӧ поликлиникыш толын огеш керт гын, тудын деке шке миена. Мутлан, эртыше вӱргечын куснылшо медицине комплексыште Усола Корамас кундемыште илыше калыкын тазалыкшым флюорографий да маммографий йӧн дене тергыме, тушко участковый терапевтнат миен. Тиде кечын тыгак у коронавирус инфекций деч прививкым ыштыме. Кызыт пациент-влак мошт кузе корштымым радамын да вожылде умылтарат, сандене нуным профильный специалист деке колташ куштылго, – рашемдыш Сергей Николаевич. – А ковид… Вӱд корным кузе муэш, тудат тыгак шке верышкыже пурен возеш, айдеме илышыште кодеш гынат, ОРВИ да грипп семын веле.

                                                                        Маргарита ИВАНОВА

                                                                                  Авторын фотожо

 

 

 

 

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий