22 июньышто Йошкар-Оласе депутат-влакын погынымашыштышт тайный йӱклымашым иктешлыме почеш «Йошкар-Олан почётан гражданинже» лӱмым Марий Элын сулло врачше, рӱдоласе 2-шо №-ан поликлиникын тӱҥ врачшын медицине ужаш дене алмаштышыже Ольга Ершовалан пуымо.
Куандара да йодеш
– Тиде лӱм ик велым куандара, вес велым пашам эшеат сайын да кыртмен ышташ йодеш, – тургыжланенрак манеш Ольга Вениаминовна. – Тӱҥ врачын алмаштышыже лияш – пеш ответственный пашам шукташ, Йошкар-Олан почётан гражданинже лӱмым пуэныт – ӱмбакем пуйто чот неле грузым пыштеныт… Ынде эшеат ответственный лияш кӱлмым шижам, вет мыйым Лелия Ивановна Соколова да Виктор Викторович Севастьянов гай кумдан чапланыше врач-влакын радамышкышт пуртеныт! Коктынат пациентем лийыныт, икте-весе дене пеш сай да пеҥгыде кылым кученна, но мый нунын кӱкшытыш тӧршталтенат, тоям кудалтенат ом шу. Чап лӱм – пеш кугу аванс!
Тӱткӧ врач гыч – уста вуйлатышыш
Ольга Вениаминовна 1956 ий 29 майыште Иваново олаште шочын. Д.И.Ульянов лӱмеш Куйбышев медицине институтым отличий дене тунемын пытарымыж деч вара 1979 ий 15 август гыч Йошкар-Оласе 2-шо №-ан поликлиникыште врач-терапевтлан пашам ышташ тӱҥалын. Пациент-влакын мутышт почеш, самырык лийын гынат, приёмыш толшо чыла еҥым колыштын, умылен моштен.
– Врач ден черле коклаште вашумылымаш уло гын, кокымшыжо икмыняр пачаш писын паремеш, – манеш шкеже.
Пашам кыртмен да йӧратен ыштымыжым, кӱкшӧ профессионализмым ончыктымыжым ужын, 1997 ийыште О.Ершовам тӱҥ врачын медицине ужаш дене алмаштышыжлан шогалтеныт. Специалистын чонжо тунамат медицине обслуживанийым уэмдыме верч коржын, кызытат медицине полышын качествыжым саемдыме верч йӱла. Тиде кожмак койышыжак 2-шо №-ан поликлиникылан у зданийым чоҥаш кӱлмӧ шонымашым шочыктен, да 2003 ий январьыште пациент-влакланат, медицине пашаеҥ-шамычланат палынак йӧнан у медорганизаций шке омсажым почын. Нацпроект-влакым увертарыме деч вара Российын да Марий Элын Тазалык аралтыш министерствыштын полшымышт дене поликлиникыш тынар шуко у медтехникым налын шынденыт, нуным эсогыл Франций гыч делегаций ончаш толын!
Рӱдер почеш рӱдерым
Ольга Вениаминовнан вуйлатымыж денак 2-шо №-ан поликлиникыште рӱдоласе калыклан Эндокринологический клинико-диагностический рӱдер ден кечывал стационарым почыныт. Тӱҥ врачланат, тудын алмаштышыже-шамычланат паша шӱй даҥыт логалын гынат, иктат ик ошкылланат чакнен огыл, да рӱдер ынде 18 ий икшырымын пашам ышта. Тудын пайдалыкшым щитовидный тун черже да сакыр диабет дене орланыше-влак шукертак акленыт.
– Чаманен палемдем, тымарте поликлиникын регистрышкыже кум тӱжем наре эндокринологический черлым пуртымо. Тиде Йошкар-Олалан пеш кугу показатель. Шагал огыл еҥ тазалыкшым огеш эскере але палдырнаш тӱҥалше ситыдымашым шке семынже эмлалтын чактараш тӧча, да чер хроническийыш савырна. А тыгай годым йӧршын вес семын ышташ кӱлеш! Мый, мутлан, чаплын оборудоватлыме Тазалык рӱдерыш толаш да чылт яра тергалташ темлем. Иктаж черын вияҥаш тӱҥалмыже рашемдалтеш гын, тудын деч утлашат кумыл лектеш, шонем, – манеш О.Ершова.
Палемдыме Тазалык рӱдержым 2009 ийыште Ольга Вениаминовнан тыршымыж денак почмо, да тудо республикыштына икымше лийын.
– Коронавирусын пандемийже пагытыште илена гынат, тений Тазалык рӱдер сайын пашам ышта. Тымарте идалыкыште кум-ныл тӱжем еҥым тергенна гын, тений куд тӱжем пациентын тазалыкшым шымлаш палемденна. Рӱдерыш кокла да илалше ийготан-шамычым веле огыл, самырык-влакымат ӱжына. Молан? Илалше-влак тазалыкыштым мыняр-гынат эскерат гын, самырык-шамыч тидлан пешыже кумылан огытыл. Кызыт рвезе-влак веле огыл, ӱдыр-шамычат тамакым шупшыт. А бронхо да шодо чер ынде нылымше верышкат лектын. Сандене рӱдерыште Тамак деч кораҥме да Таза илыш-йӱла школна-влак поснак виян пашам ыштат, – рӱдерын ойыртемже дене палдара О.Ершова. – У коронавирус инфекций дене кучедалме кок ий жапыште палемдыме пашам тӱрыснекшак шуктен кертын огынал. Кызыт, черын шыпланымыж пагытыште, калыклан диспансеризацийым эртараш кӱлеш, сандене чыла пациентым тыглай тергымашышкат, келгемдыме шымлымашышкат толаш ӱжына. Таче тӱҥ задачына шучко черым вияҥаш тӱҥалме йыжыҥыштак рашемдымашке, шӱм-вӱргорно системын черже да онкологий дене кучедалмашке виктаралтын. Ынде черланыме да колымо чотым иземдыме верч тыршаш жапнат, йӧннат ситышын.
Ӱшанле алмаштышым куштат
Жап ден йӧн улыт лийже, но врач-влак ситат мо? Ольга Вениаминовна кадрым ситарыме йодыш денат чак пашам ышта. Мутшо почеш, тидлан поснак кугу тӱткышым ойыраш кӱлеш.
– Сай шинчымашан, паша опытан чапле алмаштышым кушташ чот тыршена. Кызыт поликлиникыштына МарГУ-н медицине факультетшын визымше курсыштыжо шинчымашым погышо 30 студент практикым эрта. Да, 14 студент – Индий гыч, кандаш студент – Таджикистан гыч, но молыжо шкенан улыт! Сандене нуным сайын туныкташ, пашалан кумылаҥдаш тыршена да вуз деч вара мемнан декак пӧртылаш ӱжына. Йошкар-Оласе медицине колледжын студентше-влак денат пеҥгыде кылым кучена – тӱрлӧ курсышто тунемше ӱдыр-рвезе-шамыч практикыш толынак шогат, – палдара тӱҥ врачын алмаштышыже. – Кызыт клинический ординатурышто инфекционистлан да ревматологлан тунемше-влак улыт, нуно ик ий гыч поликлиникышкына пашам ышташ толыт. Геронтологнат клинический ординатурыштак тунем лекте. Дипломан врач-влак шкенан университет гычат, пошкудо регионласе медицине вуз-шамычым тунем пытарыме деч варат толыт. Ме чылаштым куанен вашлийына, коллективышкына кумылын ушена, кажныже кертмына семын полшена. Манамыс, ме шканна ӱшанле алмаштышым ямдылена. А эше абитуриент-влаклан вес регионысо медицине вузышто тунемаш направленийым пуэна. Практике ончыкта: пашашке пеш сай шинчымашан врач-влак пӧртылыт.
Подвиг огыл, а порыс
Коронавирусын пандемийже, очыни, ик медицине организацийымат «чытырыктыде» ыш кодо. Тиде пагытыште Ольга Ершова инфекцийын шарлымыж ваштареш кучедалме да черым эмлыме пашам амбулаторий йыжыҥыште вуйлаташ тӱҥалын. Калыкын ковидлан кӧра колымо чотшым иземдаш манын, тудо Йошкар-Олаште вакцинацийын куснылшо рӱдерже-влакым почаш темлен да тидын дене айдеме тукым ончылно аклаш лийдыме суапым ыштен.
Тений январьыште ковидын черетан толкынжо озаланыме жапыштат, поликлиникын тӱҥ медсестраж дене ик ӱстелтӧрыш шинчын, нелылык гыч лекме корным кычалыныт да, СOVID-19 дене черланыше-влак поликлиникыш толшо моло еҥ дене ынышт варналт манын, икымшыжлан посна помещенийым ойыреныт. Тидланже жаплан петырыме Тазалык рӱдерыш медосмотрым эртарыме отделенийым кусареныт, а тудын олмышто кок врач ден кок фельдшер 8 шагат гыч пытартыш пациент марте пашам ыштеныт: коронавирусан черле-шамычым приниматленыт, мазокым налыныт. Пациент-влакын ешаралтмыштым, а врач-шамычын черланымыштым ужын, тугакшат шыгыр паша ден илалше ийготым шотыш налде, Ольга Вениаминовна шкежат приёмым эртарен.
– Мый эн ончычак врач улам, вара веле – управленец, – тиде нимогай подвиг огыл маншыла кидшым шаралта йӱлышӧ чонан медик.
Паша шолеш веле
О.Ершован тыршымыж дене поликлиникын коллективше эше «Тазалык аралтыш» национальный проектын чыла гаяк мероприятийжым илышыш пурта – таче кечылан лабораторный, ЭКГ, лучевой диагностике гай шымлымашке черетым пытарыме гаяк.
Кызыт поликлинике ончычсо йогынышкыжо пӧртылеш, сандене медицине организацийын у модельжым шыҥдараш тӱҥалме пашам мучаш марте шукташ палемдыме. Пациент-влак у да йӧнан регистратурым, медосмотрлан, профилактикылан, иммунизацийлан да диспансеризацийлан посна ойырымо отделений-влакым, ӱдырамаш консультацийым шукертак сай велым акленыт, лишыл жапыште эше икмыняр вашталтышлан куанат, вет поликлиникыште олмыктымо паша шолеш веле. Тыштат Ольга Вениаминовнан тыршымыжым палемдыман.
Пуйто врач лияшак шочын
Улыжат 20 минут мутланыме жапыште Ольга Вениаминовна телефонышкыжо йыҥгыртыше кум еҥлан вашештыш, йодыш дене толшо кок коллегыжлан ой-каҥашым пуыш. Кабинетше гыч пациент-влакынат нӧлтшӧ кумылан, куаныше чуриян лекмыштым ик гана веле огыл ужынам. Тиде доктор кажне еҥлан ака-шӱжаржылан, иза-шольыжлан, кугу родыжлан але палымыжлан семынак полшашак тырша. Тудын дене мутланыме годым чон лыплана, да лекше нелылыкымат йӧршын вес шинча дене ончаш тӱҥалат. Ольга Вениаминовна профессионал веле огыл, эше пеш поро шӱм-чонан ӱдырамаш. Пациент-влакын тазалыкышт верч лым лийде тыршымыжым ужын, тиде айдеме врач лияшак шочын манын шоналтет.
– А, паледа, врачлан каяш школышто кандашымше классыште тунеммем годым веле шонен пыштенам. Тиде корныш профориентаций шогалтен. Врачын профессийже моткоч неле, но тудым ойырен налмемлан ик ганат ӧкынен омыл, уке гын тиде пашаште да эшежым эре ик поликлиникыште 43 ий ом ыште ыле! Шукертак пенсионер улам, но эше вием уло, ушем сита, сандене ончыкыжат пашам пайдалын ышташ шонем, – кидшагатшым ончалмыж гыч ала-кушко вашкымыжым умылышым да, вашмутланымашнам мучашлен, поро тыланымашым каласен, мыят кабинетше гыч каласен моштыдымо нӧлтшӧ кумылан лектым.
Маргарита ИВАНОВА
Авторын фотожо
