Йошкар-Олаште, Национальный художественный галерейыште, Кугыжаныш Руш тоштерын произведенийже-влакын коллекцийышт гыч «Приглашение к столу» выставке почылто.
Кочкыш уша
Тушко толшо-влакым Э.Сапаев лӱмеш Марий кугыжаныш академический опер да балет театрын музыкантше-влак квартет симфонический семым шоктен вашлие.
Санкт-Петербург гыч Кугыжаныш Руш тоштерын собранийже гыч кудымшо ончер проектым почмо дене Марий Эл правительстве председательын алмаштышыже – тӱвыра, печать да калык-влакын пашашт шотышто министр Константин Иванов саламлыш да палемдыш:
Кугыжаныш Руш тоштерын генеральный директоржын тоштер поянлыкым шотлымо, аралыме да реставраций шотышто пашажым жаплан шуктышо Сергей Сирро, саламлымекше, ойлыш:
– Молан лачшымак кочкыш темым ойырен налме? Кочмо ӱстел еҥ-влакым эреак ушен да уша. Делевой мутланымашат чиновник-шамычын ӱстел коклаштышт огыл, а кочмо ӱстел коклаште сайынрак эрта.
Торжественный ужаш деч вара проектын кураторжо Анна Зиновьева экскурсийым эртарыш. Тудо кажне гаяк сӱрет нерген радамлын каласкалыш.
Ончерыш чумырымо 40 утла экспонат коклаште Иван Хруцкийын, Илья Машковын, Леонид Соломаткинын, Андрей Рябушкинын, Зинаида Серебрякован, икмыняр молын пашашт улыт. Тыгак республикысе Тӱс сымыктыш тоштерын фондшо гыч сӱрет-влакымат ужаш лиеш. Тылеч посна скульптур, XVII-XXI курымласе декоративно-прикладной усталык паша-влак денат палыме лияш йӧн пуалтын.
Шинчам куандара, шӱвылвӱдым йоктара
Выставке кок ужаш гыч шога. Иктыштыже – Руш тоштерын коллекцийже, весыштыже – кулинар композиций-инсталляций-влак. Тушто купеч-шамычын «трапезышт» гыч ужаш, ондакысе Елисеевский кевытын витриныштыже ончыкталтше совет жапысе икмыняр тӱрлӧ торт ончыкталтыныт.
Императрица Елизавета Петровнан приемым эртарыме поян банкет ӱстелын ик ужашыже поснак кугу верым айла, да шинчам чотак куандара. Вет ӱстембалне мо гына уке?! Экскурсийын кокымшо ужашыштыже нине «кочкышым» ямдылыше кондитер Алдис Бричевс тыге каласкалыш:
– Тӱс сымыктыш тоштерын директоржо Елена Эдуардовна Бурнашева сӱрет-влак дене пырля тушко эше кочкышым ешараш темлымаш дене лектын. А мемнан коллекцийыште 1536 ий гыч тӱҥалын совет жап марте ямдылыме кочкыш-влак улыт. Ме экскиз-влакым ончыктенна, да галерейын командыже тышке мом кондышашым ойырен налын.
Нине кочкыш-влак икмыняр ий дене аралалт кертыт. Мутлан, Царское селалан 300 ий темме лӱмеш ме 1747 ий годсо тортын копийжым ыштенна ыле. Тудо 1 метр кужытан да 6 метр лопкытан лийын. Тиде кочкыш 15 ий утла аралалтын!
Тунам, 1700-ше ийлаште, мутлан, Индий гыч кондымо тростник гыч ыштыме 200 грамм сакырын акше 170 долларыш але 30-35 тӱжем теҥгеш шуын да поян улмым ончыктен. Английын посолжо икана Елизавета Петровнан приемыштыжо лийын да, моткочак поян банкет ӱстелжым ужмеке, отчетыштыжо возен: «Версаль отдыхает!» Молан манаш гын, тунам ӱстембаке десертым, тӱрлӧ сийым вераҥдыме, моло шотышто модым Версаль «диктоватлен».
Шкеат ужыда арфа, «Е» буква, икмыняр моло шӧртньӧ тӱсан улыт. Тиде чия, шонеда? Уке. Тидлан 23 каратан шӧртньым кучылтмо!
Чыла тидын нерген кондитерын каласкалымыжым колыштын, кочкыш-инсталляций-влакым ончен коштын, паледа, шӱвылвӱд шкежак лектеш! Вет чылажат тунар чот тамлын ончалтеш!
Мом ойлаш, моткоч ойыртемалтше выставке. Миен толыда гын, тенданат кочкын ончымыда шуаш тӱҥалеш, очыни! А «ӱстелтӧрыш» 2026 ий 25 январь марте ӱжыт.
Любовь Камалетдинова.
Авторын фотожо.
