Йошкар—Олаште, агаш шонен, ӱдырамаш—влак ӱмбаке кержалтше 43 ияш пӧръеҥ ынде суд ончылно мутым кучаш тӱҥалеш.
Тудын шотышто уголовный делам шымлен пытареныт, кӱлеш экспертизым эртареныт да доказатлыше базым чумыреныт.
Тиде пӧръеҥ РФ-н Уголовный кодексшын икмыняр статьяж почеш титаклалтеш, молан манаш гын тудо ӱдырамаш-шамычын ӱзгарыштым але арверыштым поген налаш тӧчымыж годым нунын тазалыкыштлан эҥгекым ыштен, вийым кучылтын, эсогыл пушташ тӧчен.
Тыгай сынан икымше преступленийым тиде еҥ эше идалык ончычак, 2020 ий 10 январьыште, ыштен. Тунам тудо шагал калык коштмо верыште ӱдырамаш ӱмбаке кержалтын да оҥышкыжо кок гана кӱзӧ дене шуралтен, а вара сӧрастарыше ӱзгарже-влакым, мобильный телефонжым поген налын. Тыге ӱдырамашлан 50 тӱжем наре теҥгеаш эҥгекым ыштен.
Но уда шонымашан айдеме тидын дене гына лыпланен огыл. Тылеч вара тудо ӱдырамашым эше вич гана кӱзӧ дене шуралтен да шке корныж дене умбакыже ласкан гына ошкылын. Кузе тынар чот осал чонан лияш лиеш, ӧрат?!.
А кугу эҥгекыш логалше ӱдырамаш, пиалешыже, медицине полышым жапыштыже пуэн шуктымылан кӧра илыше кодын.
Тыгай неле преступленийым ыштен гынат, тиде пӧръеҥ йӧршынат ойгырен, тургыжланен огыл, коеш, вет тудым кучен огытыл! Санденак ӱмаште февральыште угыч «сонарыш» лектын.
Да тунамат ты айдеме икымше ганасе сценарийже почешак «пашам ыштен»: тыгак еҥ-влак шагал коштмо верым ойырен налын, тушто ӱдырамаш ӱмбаке кержалтын, тудым кӱзӧ дене шуралтен да сӧрастарыме ӱзгарже ден моло арвержым поген налын. Тыге тиде ӱдырамашлан 55 тӱжем утла теҥгеаш эҥгек ышталтын.
Кумшо гана пӧръеҥын кидше ӱмаште июльышто преступленийым ышташ чот «чыгылталтын». Ынде тудо ала-молан кӱзӧ дене шуралтылын огыл, а, черетан ӱдырамашым ойырен налмекше, мландыш йӧрыктен, шӱргышкыжӧ газ баллон гыч шыжыктен да кулонан цепочкыжым, мобильный телефонжым да моло ӱзгаржым поген налын. Тыге ӱдырамашым 30 тӱжем утла теҥгеаш эҥгекыш пуртен.
Тиде преступленийым ыштымыж деч варат пӧръеҥым кучен да четлык коклашке шынден огытыл, сандене тудо умбакыжат ласкан илен витне. Да тидыжак ончыкыжымат осал пашам ышташ эшеат чот таратен, коеш. Молан манаш гын ӱмаште эше 8, 13, 14 июльышто ты пӧръеҥ ӱдырамаш-шамыч ӱмбаке кержалтын да нунын деч тӱрлӧ йӧн дене келшыше шергаканрак ӱзгарышт ден арверыштым поген налын. Ыштыме эҥгекше-влакын кугытышт 5 гыч 20 тӱжем теҥге марте лийын.
— Нине преступленийым ыштыше еҥым пален налшашлан моткоч кугу кугыт паша ышталтын. Поген налме ӱзгар ден арвер-влакым ломбардыш але вес точкылашке ужален кертмым тергыме. Туткар лийме кок верыште тамак окуркым, кумшышто упшым мумо. ДНК пале-влак келшен толмо шотышто экспертизым эртарыме да молат. Титаклыме еҥ титакан улмыжым шӧрен ойлен, сандене 100 утла свидетельым йодыштмо, 8 судебно-медицинский, 6 медико-криминалистический, 4 биологический, 5 генетический, 2 трассологический, химический да судебно-психиатрический экспертизым эртарыме. Уголовный делан материалже-влак 10 томыш погыненыт, - палдареныт РФ Следствий комитетын Марий Элысе Следствий управленийыштыже.
Эрыкым тетла нигунам огеш уж!
Марий Элыште ӱдырамашым да тудын кок икшывыжым пуштшо пӧръеҥым четлык коклашке ӱмыржӧ мучкылан шындаш пунчалым луктыныт.
Марий Элын Верховный судшо тӱшка юрисдикцийын нылымше апелляционный судшын Зеленодольск ола гыч 48 ияш пӧръеҥ шотышто пунчалжым вашталтыш деч посна коден.
Тиде еҥ ончычсо ватыжын родыжо-шамычлан ала-молан шыдым кучен илен да ӱмаште 31 мартыште эр эрденак Волжск олашке кудал миенат, ончычсо пелашыжын тукым шӱжаржын илыме пӧртышкыжӧ пурен. Тушто 30 ияш ӱдырамаш, 14 ияш эргыже да 11 ияш ӱдыржӧ лийыныт. Нуным чылаштымат пӧръеҥ кӱзӧ дене шуркален. Тидлан кӧра кумытынат верыштыштак коленыт.
Ӱмаште 30 октябрьыште Марий Элын Верховный Судшо шучко преступленийым ыштымыжлан тиде пӧръеҥым титаканлан шотлен да посна режиман исправительный колонийыш ӱмыржӧ мучкылан шындаш пунчалым луктын. Тудо ты приговор дене келшен огыл да апелляцийыш пуэн. Марий Элысе Следствий управленийын палдарымыж почеш, осужденныйын тиде вуйшиймашыжым кодшо кечылаште вашталтыш деч посна коденыт. Лукмо пунчал вийыш пурен.
Айдемын колымыжлан титаклалтеш
Кодшо кечылаште Йошкар-Олаште верланыше Спортын вӱд видше-влак полатын 30 ияш ӱдырамаш-управляющийже шотышто суд пунчалым луктын. Тудо илышлан лӱдыкшыдымӧ огыл услугым пуымыжлан да тидлан верчын айдемын колымашке шумыжлан титаклалтеш.
Ушештарена: ӱмаште февральыште тиде полатыште кугу тутркар лийын: бассейныште Йошкар-Ола гыч 24 ияш ӱдыр вӱд йымаке каен колен.
— Тиде ӱдырын бассейныште колымын амалже — спорт да тазаҥдарыме услугым пуымо годым кугыжаныш стандартын йодмашыже-влакым шуктыдымаш. Вӱд полатын управляющийже еҥ-влаклан иймаш шотышто сай качестван услугым пуымо пашам келшышын организоватлен огыл. Колышо ӱдырым бассейныш спортзалыште дежурный да медицине пашаеҥ деч посна пуртеныт, — палдара Марий Элын прокуратурыжын пресс-службыжо.
Тиде амал дене Вӱд полатын управляющий ӱдырамашыжым 2 ийлан испытательный срок дене 2 ийлан эрык деч посна условно, 1 ий жапыште физкультурно-тазаҥдарыме да спорт услугым пуышо учрежденийлаште да организацийлаште вуйлатыме пашам шукташ права деч посна кодаш пунчалым луктыныт. Но пунчал эше вийыш пурен огыл.
Шолышташ тӧчымыжлан – 12 ий марте!
Шукерте огыл, 15 январьыште, Йошкар-Олаште Водопроводный уремысе ик пӧртыш пӧръеҥ шолышташ пурен да, кӱзӧ дене лӱдыктылын, тушто илыше деч телевизоржым пуаш … йодаш тӧчен.
Шолышташ пурымыж годым тушто малыше рвезе-оза помыжалтын да пӧрт гыч телевизорым нумалын лектын каяш тарваныше палыдыме еҥым ужын. «Тый мале, а мый ик-момак налын каем», — пелештен тудлан шолышташ пурышо, вет ӱшанен: пеле малыше рвезе нимомат умылен огеш шукто да чаракым ышташ огеш тӱҥал. Но самырык еҥ лӱдшӧ-влак кокла гыч огыл улмаш. Пӧръеҥ кӱзӧ дене шогалын гынат, тудо ваштарешыже кержалтын. Тыге пӧръеҥлан телевизорым шынден кодашыже да тушеч писынрак лектын куржашыже логалын!
Шолышташ пурышо торашкыжак куржын шуктен огыл – тудым полиций пашаеҥ-влак кученыт. Нуно вараже рашемденыт: преступленийым Йошкар-Олаште илыше да ончыч судитлалтше 43 ияш пӧръеҥ ыштен.
Кызыт тиде факт шотышто уголовный делам тарватеныт. Тудым 12 ий марте жаплан эрык деч посна коден кертыт.
Палымыжынымак солалтеныс!
Республикнан рӱдолаштыжак вес преступлений ышталтын – самырык пӧръеҥ палымыжын сото телефонжым шолыштын.
27 ияш ончыч судитлалтше тиде еҥ кодшо кечылаште 33 ияш палыме инвалид-ӱдырамашыж деке унала пурен. Но икмыняр жап гычак тудо пӱкеныште кийыше сото телефонжым ужын да вигак руалтен, вара писын гына лектын куржын.
Жап эртымеке, телефонжо йоммым ужмеке, инвалид ӱдырамаш тидын нерген полицийыш увертарен. Саде палымыжым полиций пашаеҥ-влак кученыт. Шолыштмо телефонжат кӱсеныштыжак лийын.
Тиде факт шотышто уголовный делам тарватеныт. Ты преступленийым ыштымыжлан самырык пӧръеҥым ынде 4 ий марте жаплан эрык деч посна коден кертыт.
Лаштыкым Любовь Камалетдинова ямдылен.