МАЙАТУЛ САМЫРЫК ТУКЫМ

Ӟечбур, Гири ден Капа

 

Тачысе лаштыкын унаже-шамыч удмурт йылме дене савыкталтше «Ӟечбур» йоча газетын корреспондентше-влак Алеся Главатских ден Светлана Ерёмина. Нунын дене тений кеҥежым «ЭтноБлогинг Тайм» семинарыште палыме лийынна. Удмуртийысе коллегына-влакын пашашт кузерак кая? Айста пырляр ашемдена.

– Ӱдыр-влак, газетда нерген каласкалыза ?

Алеся:

 – Мемнан газетлан 91 ий. Ончыч тудо «Дась лу» («Ямде лий») маналтын. 1993 ий  гыч – «Ӟечбур» («Салам»). Ты лӱмым лудшо-влак темленыт. Газет кажне суртыш саламлалт пурыжо маныныт.

 Света:

– Арня еда лекше «саскана» ныл лаштыкан.  Тудо ошо-шеме огыл, а чиян. Тидыже газетым кидыш налын лаштыклаш, лудаш утларак шӱмаҥда. Тыгак тылзыште ик гана кандаш лаштыканым ямдылена.

– Газетдан социал кыллаштыже чӱчкыдын кок персонаж, Гири ден Капа, койыт…

Света:

 – Пандемий тӱҥалтыште пашам шукын интернет гоч ышташ тӱҥалыныт. Меат, оҥайрак лийже манын, тӱрлӧ йӧным кычалынна. Тыге ялысе ик тӱвыра пӧртын пашаеҥже-влакын, тӱрлӧ костюмым чиен, видеом сниматлымыштым шекланенна. Тиде мыланна моткоч келшен. Тыге Гири Ден Капа «шочыныт». Газетым лудаш кумылаҥдыше геройна-влак йоча-шамыч дене вашкылым писын муыныт.

Алеся:

– Гири – мутым колыштдымо рвезе. Тудо кызытсе йочан койышыжым почын пуа: лудаш ок йӧрате, шочмо йылмым начарын пала… Тудо эре уым, оҥайым кычалеш. Тыге тӱрлӧ йӧндымӧ ситуацийыш логалеш. Но, пиалешыже, Капа йолташ ӱдыржӧ эре пеленжак. Капа у деч моткоч лӱдеш. Гири огыл гын, тудо мӧҥгыштӧ веле шинча ыле, очыни. Ӱдыр «Ӟечбур» газетым моткоч йӧрата. Тушто пален налме ой-каҥаш-влак кок йолташлан тӱрлӧ нелылык деч утлаш полшат.

Видео-влакым «Гири ден Капа – Удмурт шантрапа» рубрике дене ВКонтакте лаштыкыш вераҥдена.

Лудшыда-влак тендам нине персонаж семын вашлийыт?

 Света:

– Районлаште Капа ден Гирим сайын палат. Теве ик гана тыгае лийын: кевытыш пуренам, ужалыше-влак, мыйым ужын, ала-мом шып мутланаш тӱҥальыч. Мый ӧрмалгенам. Нуныжо: «Тый  Гири улат?», – йодыт. Ӱдырамаш-влак газетнам лудыт улмаш, интернетыштат мемнам эскерат. Тиде моткоч куандарыш.  

Алеся:

Мыйын ушыштем Йочам аралыме тӱнямбал кечылан пӧлеклалтше пайрем шарналт кодын. Мероприятий мучашлан ача-ава толыныт. Кугыеҥ-влак кокла гыч иктыже, мемнам ужын, тора гычак кычкырен: «Тидыже Гири ден Капа улытыс! Мый нуным моткоч йӧратем!»

– Газетын йолташыже-влак дене вашкылым кузе ыштеда??

 Алеся:

– Чӱчкыдын  тӱрлӧ вашлиймашым эртарена. Шукыж годым школлашке шкак толаш йодыт. Нунылан модмашым, мастер классым, дискотекым темлена. Света теве Гирим веле огыл, «газет» рольымат модеш. Тидланже газет сӱретан куэм гыч лӱмын тувырым ургыктымо.

Света:

Тӱрлӧ ийготан йоча-влак дене пашам ыштена. Садлан программынам кажныжлан келыштараш тыршена. Йочасад да тӱҥалтыш класслаште тунемше-влак деке йомакысе газет «Ӟечбур» толын, модмаш-влакым эртара. Шымше класс марте икшыве-влаклан «Кузе газетым ышташ» мастер классым ончыктена. Тунемше-шамычлан журналист, фотограф, редактор, дизайнер семын ыштен ончаш темлена. Тыге кум шагат жапыште пырля стенгазетым сӧрастарена. Нуно школ мучко коштыт, туныктышо ден  йолташышт деч интервьюм налыт. Тыге газет «шочмо» пашам ужыт да аклаш тунемыт. А кугурак-влаклан урок деч вара – дискотеке.

– Редакцийысе пашам деч посна могай сомылым шуктеда?

Алеся:

–10 ий йоча садыште  тыршенам. Кызыт Удмурт ӱдырамаш-влак мер ушемын еҥже улам.  Яра жапем ешемлан пӧлеклем. Кок ӱдырем уло.

Света:

–А мый – студент. Удмурт кугыжаныш университетыште журналистлан тунемам. Тыгак, шкем у пашаште терген ончаш манын, ялысе школыш педагог организаторлан пуренам. Мероприятийлам эртарем, сценарийым возем. Тидын деч посна сӱаным, шочмо кечым вӱдем.

– Вес олалаш чӱчкыдын лектын коштыда?

 Алеся:

Тыгайже коклан лиеда. Тыге гынат, ныл ий пашам ыштыме жапыште, Марий Элыш толмым  эн кугу командировкылан шотлем. Вет ончыч йӱдланат кодаш логалын огыл але, а ты гана – лу кечылан.

Семинар нерген пален налмеке, корныш тарванаш лӱдыкшӧ ыле. Пиалешна когыньнам колтеныт. Редакцийыштына возышыжо меак гына улына, сандене савыктышым ончылгоч ямдыленна.

 Йошкар-Олаш кум шагат эрдене толын шуынна. Шкетын лиям ыле гын, куш пурен каяш ӧрам ыле.

Ончыкыжым тыгай  тора да кужу командировкыш каяш эше темлат гын, уло кумылын келшем.

Света:

Семинар программе пеш тӱвыргӧ лийын. Шуко уста да тале еҥ-влак лекцийым лудыныт, интернетыште шкем чолган кучаш туныктеныт. Тыгак республик мучко кудалыштынна.  Яра жап йӧршын лийын огыл, но тидыже куандара гына. Вет ты лу кечыште ме шуко уым пален налынна.

Удмуртийыш миен толаш кумылан лудшына-влаклан могай верым ончал савырнаш темледа?

 Света:

Кажне уна Шаркан селаште верланыше Тол Бабайын (Йӱштӧ Кугызан) резиденцийжым ужшаш. Теле ма, кеҥеж, тушто тендам уло кумылын вучат да шокшын вашлийыт. Рӱдӧлаштынат кажныже шкалан келшыше верым муын кертеш. А эн палымыже – Михаил Калашников лӱмеш тоштер.

Алеся:

Тоштер манмаште, Воткинск олаште Пётр Чайковскийын шочмо суртышкыжо пурен лекташ темлем . Тушто тудын илышыже да усталыкше нерген тӱрыснек палдарат.

Пӱртӱснат пеш мотор. Шып, тымык верым кычалыда гын,­ Байгурезь курык лач лиеш.

Тау. Ончыкылык корныда волгыдо лийже.

– Тау!

О.МОШКИНА

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий