СПОРТ

Яндар юж, кече – тазалык пече

Теле тургым. Сандене кугу тӱткышым спортын тиде пагытлан келшыше видше-влаклан ойырат. Эн ончыч, мутат уке, ечызе-шамычын таҥасымыштым эскерат. Тыгак шуко еҥым биатлон сымыстара.

Таче лудшына-влакым регионыштына спортын теле видше, поснак ий дене  кылдалтше спорт школын у вуйлатышыже Т.Шарнина дене палымым ыштена. Шкеже Татьяна Васильевна Кужэҥер район гыч, кызыт ешыж дене Медведево посёлкышто ила.

Вучыдымо савыртыш

Такшым нигӧат огеш пале: кузе тудын илыш корныжо савырна. Южгунамже чылажат ик татыште вашталтеш. Спортсмен-влакынат ты але вес видыш логалме корнышт оҥай да шкешотан. Татьяна Шарнинат (ӱдыр фамилийже Алексеева) вольный кучедалмашке вучыдымын логалын. Пеҥгыде капкылан, чытышан улмыжо полшеныт. Тӱҥалтыш негызым Танюш шочмо кундемыштыже пыштен.  

– Такшым мый ече дене куржталаш йӧратенам, волейбол, баскетбол дене модынам. Икана чӱчӱэм спорт лагерьыш ӱжын. «Мом мӧҥгыштӧ яра киет. Могай-гынат тренировко лиеш», – манын. Келшенам. Тольык куржталаш шоненам, но… «Уке-е. Кучедалаш тӱҥалат», – манын тудо. Тыге темлыме почеш тренировкыш коштынам. Варажым шканемат келшен, сай результатыш шуынам. Ялыште тыгай секций лийын огыл, сандене вольный кучедалмаш дене ямдылалташ мыйым Руш Шой школ гыч лӱмынак Кужэҥер школыш кусареныт, – эртышым шыргыжалын каласкала Т.Шарнина.

Кугу  да шерге пӧлек

Икымше гана ковёрышто марий ӱдырлан спорт мастерыш кандидат дене таҥасашыже логалын. Эше опытдымо, приёмжымат шагал палыше Татьяна соперникшым лўдде пӱтыркален,  мастарлыкым ончыктен. Лач тидын деч вара тренерже Николай Сушенцов спорт мастер лийшаш улат манын. Тыгак лектын. Идалык гыч Таня спорт мастер нормативым шуктен, но… Латик классым тунем пытарымекше, ӱдырлан вузышко, шонымо факультетышке пураш баллже ситен огыл. Пеҥгыде, боец койыш-шоктышан, кожмак спортсмен умбакыжат тренировкыш коштын, кыртмен ямдылалтын, таҥасымашлаште вийжым терген. Тыге икана тренерже Иркутскыш юниор-влак коклаште эртаралтше Российын первенствыштыже наҥгаен. Татьяна шке тўшкаштыже палынак ойыртемалтын, спорт мастер нормативым (2000 ий) шуктен.

 – Тунам лу эн тале спортсмен коклаш логалам гын, пеш сай лиеш ыле, шоненам. Тыгай кӱкшыт, спорт мастерыш нормативым шуктымаш мыланем вучыдымо куан, моткоч кугу пӧлек лийын. Такшым ковёрыш лекме деч ончыч пеш тургыжланенам. Таҥасымашлаште я призёр радамыште лийынам, я сеҥышыш лектынам. Южгунамже сеҥалташат логалын. Варажым Марий кугыжаныш пединститутышто физический культур да спорт факультетыште заочно тунемынам, – манеш Татьяна Васильевна. – Пелашымат спорт аланыштак муынам. Ешым чумырен, Медведево посёлкышто илаш тӱҥалынна. Спорт мыйын илышыштем чыла шотыштат моткоч кугу шӱкалтышым ыштен манын, пеҥгыдын ойлем. Тунеммаштат, пашаштат полшен. Тыгодым иктым раш умыленам: мо ышталтын гын, чылажат тыгак лийшаш. Мутлан, икымше ийын вигак тунемаш пурен кертын омыл, но спортышто сай кӱкшытыш шуынам.

Марий Элын чапшым – кӱшнӧ

Татьяна Шарнинан ойыртемалтше, шонымашыжым йӧршеш вес семын савыралше таҥасымашыже – 2008 ийыште Йошкар-Олаште эртыше всероссийский ялысе кеҥеж модмаш.

Тунам чолга ӱдыр Марий Элын чапшым арален, вольный кучедалмаш дене шке тўшкаштыже кокымшо верым налын.

– Мыланем тидыже вучыдымо, но моткоч кугу куан лийын, вет тудо жаплан кугу спорт гыч кораҥынам ыле, – манеш шкеже. – Ончыч Кужэҥер районышто икымше верым налынам. Вара мыйым Россий кӱкшытан ялысе кеҥеж модмаште участвоватлаш йодыныт. Тореш лийын омыл. Кок тылзе ямдылалтынам, ковёрыш лектынам. Мутат уке, ший медаль – куан. Марий Элын командылан очком ешаренам. Модмаш деч вара Медведево районысо спорт комитетыште пашам ыштыше специалист мыйым шкешт деке ӱжын. «Молан илышыш ойыртемым пурташ огыл?» – шоналтенам тунам да келшенам.

Тыге Татьяна Васильевна ик жап Медведево районысо физический культур да спорт отделыште тыршен, тӱҥ специалист лийын. Варажым шкежат всероссийский ялысе кеҥеж модмашке ик гана веле огыл Медведево ял шотан илем гыч участник-влакым намиен, нунын верч вуйын шоген. Тунам Марий Элын командыже сай результат дене пєртылын, призёр-влакат лийыныт.

Мастарлык ешаралтеш, паша лектыш куандара  

Кызыт Татьяна Шарнина Йошкар-Оласе «Марий Эл» ий полатыште хоккей, фигурный мунчалтымаш, шорт-трек отделенийлам ушышо спорт школым вуйлата. Пашам йӧратыше ӱдырамаш тыштат чолгалыкше дене ойыртемалтеш.

– Спортын нине видше республикыштына ныл объектыште вияҥыт. Тӱҥ шотышто Йошкар-Оласе «Марий Эл» ден «Дружба» стадионышто верланыше ий полатлаште. Тыгак Марий Турек посёлкышто хоккей отделений пашам ышта. Волжскышто гын синхрон мунчалтымаш сайын вияҥеш. Чылан палат: «Ариада» команде Российын первенствыштыже участвоватла, сай результатым ончыкта, – ойла Татьяна Васильевна. – Мутлан, фигурный мунчалтымаш дене отделенийын воспитанникше-шамыч идалыкыште иктаж коло наре таҥасымаште вийыштым тергат, призёр радамышкат лектыт. Лишыл жапыште Анастасия Решетова, Юлия Колычева Киров олаште Юл кундем федерал округышто эртыше турнирыште мастарлыкыштым тергат. Дарья Садкова ден Зоя Ковязина шке ийготан-шамыч коклаште Тюменьыште таҥасат. Шорт-трек отделенийыште ямдылалтше-влак коклаште Диана Мамаева ден Лилия Минизянова Российын кубокшо верч таҥасымаште кум этапыштыжат участвоватленыт. Иктыштыже Лилия спорт мастерыш кандидат нормативым шуктен. Хоккей спортын шерге видшылан шотлалтеш, но тудын денат ятыр рвезе кылым куча. Таче кечылан кум команде Юл кундем федерал округышто вийжым терга. Хоккеист-влак кеч эше пьедесталыш огыт логал, но шканышт кугу опытым налыт, мастарлыкым погат, вет южышт эше индеш ияш веле улыт. Мемнан дене кум отделенийыште чылаже 300 ӱдыр-рвезе ямдылалтеш.

Тарванылза, таза лийза

Таче самырык-влак моткоч шуко жапым компьютер воктене эртарат. Тыге капкыл лушка, тазалык начарештеш, шинча пӱсылыкат йомеш. Кеч республикыштына тӱрлӧ спорт объект чоҥалтеш, но… Ӱдыр-рвезе-влакым весе сымыстара. Сандене миыйын темлымашем тыгай лиеш: шкан, шке тазалыклан жапым ида чамане. Спорт дене огыл гын, физкультур дене кылым кучыза, чӱчкыдынрак яндар южыш лекса, пайдалын каныза. Арам огыл калыкыште «Яндар юж, кече – тазалык пече», – маныт. Шукырак тарванылат – капкылет лывырга.  

Кеч-могай пашам Татьяна Васильевна куанен ышта. Тудлан тӱрлӧ таҥасымашлан вуйын шогаш, тудым сайын эртараш логалын. ГТО-м сдатлаш ямдылыме пашат тудын ӱмбалне лийын. Шуко вуйым пудыратылаш да чылажымат жапыштыже шукташ кӱлын. Проблемымат решатлыман. Тудыжо эре икте: кубокым, грамотым налаш, таҥасымашлашке лекташ – окса ок сите. Но йєным муаш тыршеныт, кызытат тыгак. Тек самырык вуйлатышын чыла шонымашыже шукталтеш.

Е.ЭШКИНИНА

Фотом еш архив гыч налме

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий