ТАЗАЛЫК

Ялысе эмлымверыште: «Шкемым вес пашаште ом уж…»

Ирина Николаева (снимкыште) Шернур районысо рӱдӧ эмлымверыште ынде 25 ий пашам ышта. Йошкар-Оласе медицине колледжыште фельдшерлан тунем лекмыж деч вара Кочанур ӱдыр шочмо кундемышкыжак пӧртылын. Ончыч йоча невропатологын приёмыштыжо медсестран пашажым шуктен, вара азам ыштыме отделенийыш куснен. 2004 ийыште отделенийым петырымылан кӧра Ирина Николаевна угыч йоча консультацийыш медсестралан пӧртылын, но шукылан огыл – иктаж пел ий гыч приёмный покойыш каен. Эмлымверын администрацийыштыже вашкеполышым пуымо кокымшо бригадым чумыраш кутырен келшыме деч вара фельдшер-влакым угыч ямдылыме курсым тунем лектын. Тыге вашкеполышым пуымо отделенийыште фельдшерлан пашам ышташ тӱҥалын. Вич ий гыч старший фельдшер лийын.

– Районыштына «В» классан вич «вашкеполыш» машина уло: нылытше – рӱдӧ эмлымверын, иктыже – мемнан структурышкак пурышо Казанский врач амбулаторийын. Вашкеполышым кок бригаде пуа, – палдара Ирина Николаевна. – Кодшо ийын Параньга, Кужэҥер, У Торъял да Шернур район-влаклан ик дежурно-диспетчерский службым ыштышт. Рӱдерже – мемнан дене. Тудын полшымыж дене палемдыме эмлымвер-влакын «вашкеполыш» машинашт кушто улмым пеш писын рашемдаш лиеш. Тидыже корно-транспорт происшествий лийме, полышым жапым шуйкалыде пуаш кӱлмӧ годым моткоч йӧнан.

Тиде мониторым мыят эскерышым. Ирина Николаевнан умылтарымыж почеш, кок «вашкеполыш» машинам гаражыште олмыктат, икте Шернур посёлкышто ОРВИ дене нелын черланыше йочам Марий Турек районысо эмлымверыш наҥгая, икте отделений воктене шога, эше икте Казанский селаште кудалеш.

– Вашкеполышым пуымо бригаде-влак 12 шагат дене пашам ыштат. Суткаште верлашке кокла шот дене 15-18 гана лектыт. Паша куштылгыжак огыл. Телым лум луммылан, шошым, кеҥежым да шыжым йӱр йӱрмылан южо ялыш корно петырна. Тыгай годым фельдшер черле деке йолын пура,– манеш Ирина Николаевна. – Статистике почеш, телым калык утларакше кылмен черланымылан вуйым шиеш, кеҥежым – кугу давленийлан. Чаманен палемдыман, калык тазалыкшым пешыже огеш эскере: гипертоний дене орланымым палыме ӱмбачак эмым йӧршын але жапыштыже ок йӱ. Тидлан кӧра инсульт да инфаркт дене черланыше-влакым первичный вӱргорно отделенийыш кажне кечын гаяк пышташ логалеш. Ик случайым поснак палемдынем: кодшо ийын 48 ияш пӧръеҥым инфаркт дене кондышна. Тромболизисым ыштен, врач-влак тудым, манмыла, вес тӱня гыч пӧртылтышт. Но тиде айдемын садак ушыжо пурен огыл – аракам ончычсыжлак йӱэш! Кызыт кочывӱд дене пеҥгыдын таҥлалтше-влак палынак шукын улыт. Аяргымышт, мокмыр дене чот орланымышт, вашла кучедалын сусыргымышт, ушышт кайыме годым «вашкеполышым» вожылде ӱжыктат. Калык шуко коштман верыште йӱын йӧрлшӧ-влакымат тышкак кондена. Теве ик пӧръеҥ санпропускникыште кок кече почела кечывал марте мален кайыш. Тачат кондат, очыни, молан манаш гын мӧҥгыж гыч поктен луктыныт… – кызытсе илышын шӧрынжӧ нерген чон коржын каласкала Ирина Николаевна.
Январьысе отчётым ончалаш гын, «вашкеполышым» утларакше 55 деч кугурак ийготан ӱдырамаш-влак ӱжыктеныт, пӧръеҥ-шамыч кум пачаш шагал йыҥгыртеныт. Бригадын услугыж дене тӱҥ шотышто ик еҥак пайдаланат. Мутлан, ик кова эре кок-кум шагат йӱдым йыҥгырта, давленийже кӱзымылан вуйым шиеш да уколым ышташ йодеш.

– Калык чытамсыр лийын. Мемнан деке йыҥгыртымекше, йодышлан пеш торжан вашешта, полшаш вараш кодын кертыда манын, эсогыл туманла. А ме могай черле деке лекшашнам ончылгоч палышаш улына – тыгай порядке. Утыждене шыдат улыт. Южышт туманленак вашлийыт, поктенат луктыт. Икана мыят кыралтынам. Посёлкысо тӱшкагудыш кум шагат эрдене ӱжыч. Калык мала. А ик омса гыч йӱк-йӱан шокта: ала-кӧмыт ала-кӧм кырат. Кок ӱдырамаш вигак пурен шогалаш лӱдна. Кенета омса комдык почылто, пӧлем гыч кок пӧръеҥ лекте. Иктыже ошкылшыжлак мыйым ик пырдыж пелен, напарницем вес пырдыж пелен мушкындыш. Мый конфузийым нальым, вес фельдшерын вуйдорыкшо чытырналтын. Айдемым ик гана перыме денак пушташ лиеш гынат, милицийыште тидын шотышто делам ышт тарвате. Тылеч вара тыгай сынан ӱжмашке полиций дене пырля лекташ тӱҥална, – каласкала опытан фельдшер.

Вашкеполыш бригадыште пашам ыштыме годым тӱрлыжымат ужаш логалеш.
– Тидыже тыгак… Икана ик суртыш миенна. Нигуш тошкалаш, чыла вере – вӱр. Кӱварыште иктаж 40 ияш чапле пӧръеҥ кия – вӱргорныжым янда дене пӱчкын. Тергышна – колен. Тиде сӱрет кызытат шинчам ончылно, – вашкеполышым пуымо пашан ик йыжыҥже дене палдара Ирина Николаевна. – А икана вӱдыш пурен кайыше-влакым утараш ӱжыч. Миен шумыланна серыш кокымшо айдемымат луктыч. Иктыжланат нимо денат полшен ышна керт. Ӱдыр ден рвезын ӱмыр лугыч лиймышт, тыгак нуным утарен кертдыме шотышто чонем чот орланыш. Тыгак ик август мучаште аварийыш логалше 14 ияш эргым аваже утарен кертам манын ӱшаныш, но йочан вуйжо чот пытен: толын шумыланна шӱмжӧ шогалын. Тыгай случай шуко лийын… Еҥ ойгым, чон лекшашла мӱгырен шортмым, утаре, полшо манын, чот сӧрвалымым шуко ужынам, шуко колынам. Но ме Юмо онал…Тыге гынат шкемым вес пашаште ом уж…
Ирина Николаевнам диспетчер ӱжӧ. Нелеш ида нал манын, старший фельдшер паша верышкыже пӧртыльӧ. Вараже рашеме: 70 ияш пӧръеҥ туалетыште йӧрлын. Шӱмжӧ иктаж-мо лийын, очыни. Сиреным чӱктен, отделений ончылно шогышо «вашкеполыш» машина верже гыч тарваныш…

Маргарита ИВАНОВА.

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий