Марий Турек посёлкыштат ынде марий калык йӱла дене палдарыше ик оҥай турист обьект — юмынкудо — уло. Тудо — республикысе Марий юмыйӱла ушемын Марий Турек районысо «Ошмарий-Чимарий» общиныжын верланыме оралтыже.
Ончычсо верысе озанлыкын правлений пӧртшӧ икмыняр ий ончыч общинылан куснен. Сандене тудым уэмден олмыкташ кӱлын. А кӧ тидлан пижеш? Мутат уке, общине вуйлатыше. А тудо чолга гын, чыла шонымашат шукталтеш, паша лектышат сай лиеш. Лач тыге ойлаш лиеш Григорий Серафимович Иванов нерген. Тудын тыршымыж денак общине юстиций органыште официально регистрироватлалтын, лунчыргышо оралтат юмынкудыш савырнен. Калык да спонсор-влак деч погымо окса дене тудым тӱрыс олмыктен шындыме. Кӱварым, леведышым, окнам, икманаш чыла вашталтыме. Ынде пӧрт марий манмыла «шондык гай» лийын. Снимке гочат тидым ужын кертыда. А тидлан шийвундат, паша вият кӱлыныт. Мом тиде шоген, Григорий Серафимович гына пала. Полышым йодын, кушко, кӧ деке гына коштын огыл. Шке пашадаржымат тушкак кучылтын.
Таче юмынкудо Марий Турек юмыйӱла общинын веле огыл, районысо мер илышыште тыршыше чолга марий-влакын вашлийме верышкышт савырнен. Тидлан унам вашлийме посна пӧлем уло. Чылажат пырля погынен, пайдалын, веселан жапым эртараш йӧнештаралтын. Юмынкудыш уна-шамычат чӱчкыдын толын каят. Эсогыл школышто тунемше-влакымат тышке экскурсийыш коштыктат. Молан, йодыда? Кудын вес пӧлемыштыже марий калыкын акрет илыш йӱлаж дене палдарыше пеш поян тоштер ышталтын. Мом гына тушто ужаш ок лий! Чылажат Григорий Серафимовичын тыршымыже, верысе калыкын полшымыж дене чумыралтын. Кажне экспонатлан лӱмын верым келыштарыме.
Кудо ӱмбалне флюгерат пӧрдеш. Тудым тений шыжым вераҥденыт. Лӱмлӧ апшат Николай Тимофеев тудым ыштен. Флюгерыш келыштарыме символжо-шамычат оралтын юмыншӱлышан улмыж нерген шижтарат.
Юмынкудо пеланак сад-пакча уло. Тушто тӱрлӧ пакчасаскам ончен кушташ тӱҥалыныт. Григорий Серафимовичын Елена пелашыжын тыршымыжат шижалтеш. Сад-пакчаштак чатка левашым, амбарым, шонданым ыштен шындыме. Пакчажым кӱртньӧ савар дене авырен налме. Шижалтеш, юмынкудын озаже уло. Иктылан гына Григорий Серафимович тургыжлана: пӧртым ырыктыме йодышым шотыш кондыман. Кызытеш коҥга утара. Но телым ик конга дене кок ужашан оралтым ырыктен ок шукто. Санденак Григорий Иванов поро кумылан еҥ-влак деч полшаш йодеш.
С.Носова.
Снимкылаште: юмынкудо; тоштерыш чумырымо экспонат-влак;
сад-пакчаште; Г.С.Иванов
М.Скобелевын фотожо.