Кажне культур учреждений пелен могай-гынат коллектив пашам ышта, мастарлыкше дене куандара. Волжский районысо Сотнур велне илыше-влакын кумылыштым «Сотнур аршаш» ансамбль нӧлта да илышышкышт весела ямым пурта.
«Сотнур аршаш»
Ты коллектив шке жапыштыже «Шайра кундем» маналтын. Тудым коло ий ончыч чолга ӱдырамаш Раисия Логинова чумырен. А кызыт тудым ынде кумшо ий Раиса Степанова вуйлата.
— Мемнан кундемыште тунам «Шайра кундем» ден «Шайра» ансамбль-влак лийыныт. Концерт дене кеч-кушко коштынна гынат, мемнам эре путаеныт, сандене 2019 ийыште коллективнам «Сотнур аршаш» манын лӱмденна, — палемдыш Раиса Васильевна. – Тиддеч ончыч латик ий Сотнур тӱвыра пӧртыштӧ художественный вуйлатыше лийынам.
Кызыт ты коллективыште — 18 еҥ. Тушко соцпашаеҥ, туныктышо, йочасадыште тыршыше, тӱвыра, администраций пашаеҥ да сулен налме канышыште улшо-влак уло кумылын коштыт. А Юрий Дмитриев ден Геннадий Лебедев гармоньым шокташ пеш кертыт. Юрий Васильевичше ансамбльыш икымше кече гычак коштеш. Гармоньчо-влак тӱрлӧ вере шке мастарлыкыштым ончыктат, ик гана веле огыл «Шокто, гармонь» конкурсышто сеҥышыш лектыныт. Тӱмырым тиде тӱвыра пӧртынак художественный вуйлатышыже Радик Яндаков пералта.
«Сотнур аршаш» концерт дене республик мучко коштын савырнен, пошкудо регионлашкат чӱчкыдынак лектын коштеш.
— Коллективыштына чыланат моткоч чолга, мураш-кушташ кумылан, мыскарам йӧратыше улыт. Теве, мутлан, Зинаида Агиевна Эшкинина Сотнур школышто математикым туныкта, а Валентина Васильевна Печникова сылнымутлан шӱман. Тудын возымо почеламутшылан семым келыштарен мурена. Тудак – Шайра кундемнан гимнжын авторжо, семжым Александр Отвагин келыштарен. Валентина Васильевна – мемнан вӱдышына. Тудо кеч-могай пайремым, концертым моштен вӱда, — ойла ансамбль вуйлатыше. – Шукыж годым латнылытын концерт дене лектын коштына. Коллективыштына кокла ийготан-влак улына гынат, тӱрлӧ куштымашым шындена, мыскара сценкым модына. Икманаш, репертуарна моткоч поян.
Вуйлатыше ансамбльын участникше-влак дене арняште кум-ныл гана, паша деч вара, репетицийым эртара.
— Ик-кок кече огына вашлий гын, йокрокланена, — ойла ансамбльын участницыже, Сотнур йочасадын кугурак воспитательже Вера Акпатырева. – Раиса Васильевнан пашам йӧратен ыштымыже мыланна моткоч келша. Мемнам шукылан туныктен да эше тудын деч шукылан тунемшаш уло шонем. Репетицийыш толмеке, кумыл нӧлтеш, нойымо мондалтеш да вий ешаралтмыла чучеш.
Коло ий жапыште коллективын участникше-влак вашталтыныт гынат, ончычсо семынак икте-весе дене ака-шӱжар, иза-шольо семынак улыт: паша дене веле огыл, ой-каҥаш денат эреак полшат. Нуным ончен, ансамбльыш коштшо йоча-влакат усталыклан, мыскаралан шӱмаҥыт, порылыклан тунемыт. Тачысе кечылан «Сотнур аршашыште» ныл икшыве шке мастарлыкше дене куандара.
— Келшен пашам ыштет гын веле шонымашшке шуаш лиеш, маныт калыкыште. Садлан меат чылажымат тӱшкан ыштена. Мутлан, иктаж пайрем але календарьысе кугу дате вашеш тӱвыра пӧртыштына могай-гынат вашлиймашым, концертым эртараш тыршена. Тиддеч посна уремыште Шорыкйолым, «Русская зима» пайремым, селан кечыжым тӱшкан пайремлена, йомакымат модын ончыктена, — радамла Раиса Васильевна. – Ӱмаште Куршамбалне «Пошкудын кечыжымат» оҥайын эртарышна. Тушко изиракшат, илалшыракшат кумылын ушненыт, а самырык-влаклан спорт таҥасымаш-влак, волейбол, футбол да молат поснак келшеныт. Кажне кеҥежым йоча-влакым лагерьыш чумырена. Кумло утла икшыве погына. Нунылан уш-акылым пойдарыште, мастарлыкым шуарыше, кид-йолым лывыртыше тӱрлӧ занятийым, мастер-классым, модышым эртарена. Йоча-шамыч дене жап моткоч писын да веселан эрта, нунын пелен шкеат рвезештат.
Икманаш, «Сотнур аршаш» ансамбль да тӱвыра пӧртыштӧ пашам ыштыше-влак калыкын илышыже веселарак да оҥайрак лийже манын, чотак тыршат. Но, очыни, цифровой технологийын вияҥ толмыжо, самырык-влакын тӱрлӧ кундемыш кугу оксам кычал кайымыштлан кӧра культур пӧртыш калык шагал коштеш. Такшым оралте кугу, йоҥгыдо, но телым кылмаш огыл манын, чот кушташ логалеш.
Йочаж годымак кушташ йӧратен
Раиса Васильевна тӱвыра аланыште 14 ий тырша. Но жапше годым тудо «радиоаппаратурын монтажницыже» специальностьлан тунем лектын да тудын почеш Волжскысо электромеханический заводыш пашам пурен. Икмыняр жап гыч, марлан лекмеке, пелашыж дене Ульяновскыш илаш кусненыт, а варажым Баку мартеат шуыныт. Но тунам тушто моткоч «шокшо» пагыт лийын, сандене 1994 ийыште вате-марий да ик икшыве шочмо Юлсер кундемыш пӧртылыныт.
Тунам Р.Степанова Сотнур тӱвыра пӧртыш пашаш пурен. Трукышто специальностьым вашталтыме тудлан нимо у огыл, а тиде — чон йодмо паша, вет Степанова куд ияшак мураш-кушташ йӧратен. Карай школышто тунемме жапшымат кажнен гана порын шарналта:
— Тунам ӱдыр-рвезе-влак «Эрвий» ансамбльыш коштынна. Кажне кеҥежым лу кечылан монь гастрольыш лектына ыле. Чолгалыкым да чулымлыкым ончыктымылан «Орлёнкыш» колтеныт. А тушто лийме шуко жаплан шарналт кодын, — самырык пагытышкыже пӧртылеш вуйлатыше. – Заводышто пашам ыштыме годымат Владимир Столяров дене «Ший оҥгыр» ансамбльым 1988 ийыште чумыренна ыле. Паша деч вара кодын, муры тунемынна, у куштымашым шынденна. Куд мужыр дене сценыш лектына ыле.
А куштымашым Раиса Васильевна шкежак шынден. Тидлан тудын мастарлыкше ситыше лийын. Садланак 8 класс деч вара ӱдыр Йошкар-Олашке, культпросветучилищыш, тунемаш пураш шонен улмаш. Но тудо жапыште изажым армийыш наҥгаеныт, акаже 11 класс деч вара тунемаш умбакыже каяш шонен, садлан аваже ешыште кушшо изирак ӱдыржым нигуш колтен огыл.
Но тыняр ий эртымеке, Раиса Васильевна самырык годсо шонымашышкыже садак шуын: ончылий тудо И.Палантай лӱмеш культур да искусство колледжым заочно тунем лектын.
Алевтина БАЙКОВА
Фотом ансамбльын альбомжо гыч налме
