Чӱчкыдынак тыге ойлымым колаш лиеш: «Ялыште паша уке, санденак еҥ-шамыч олашке, вес кундемлашке каят». Но чылан огыл тыге шонат. Южышт ямде пашам огыт вучен шинче, а шкешт почыт. Параньга район Кугу почиҥга ялыште Виталий Терентьев лач тыге ыштен.
Шкеже такше – спорт мастер
Самырык пӧръеҥлан кызыт 34 ий. Школ деч вара тудо Н.К.Крупская лӱмеш пединститутын спортфакшым тунем пытарен да армий деч вара школышто тренерланат пашам ыштен. Виталий – биатлон дене спорт мастер. 2008 ийыште спортын тиде видше дене эсогыл тӱнямбал чемпионатыш миен! Спорт мастер улмыжым кок гана пеҥгыдемден.
Ачажын темлымыже келшен
Тылеч вара шуко моло семынак Москвашке пашам ышташ коштын. Тушто брусчаткым оптымаштат тыршен.
– Тиде сомыл мылам келшен, сандене икана шонымашем шочо: «Тидыжым шкеат ышташ лиешыс». Адакшым ачамат тидымак ойлен ыле. А тудо инженер-механиклан тунем лектын да жапше годым Набережные Челны олаште КамАЗ заводышто инженер-конструкторлан тыршен. Тыге 2011 ийыште тудым ачам ден коктын шке ышташ тӱҥална. Тидлан кӱлеш оборудованийжым ончыч шкеак погенам, сандене самодельный лийын. Вара эркын наледенна. Технологийжым мый интернет гоч шке семын тунемынам. А кызыт моло пашамат ачам дене пырля шуктена, – палдарыш чолга самырык пӧръеҥ.
Ойлымыж почеш, нуно гарантий почеш пашам ыштат. Сандене сатуштым налше-шамыч кокла гыч, мутлан, иктаж-кӧн плиткыже корнышто але мӧҥгыштышт шалана гын, весе дене вашталтат, тыгак миен тӧрленат кодат. Пиалеш, тыгайже але марте шуэн вашлиялтын. Тиде амал денак пашанан качествыжым эре саемден толына манын палемдыш тудо.
Каласкалымыж почешак, телым брусчаткым йодшо шагалрак. Сандене тиде пагытыште Виталийын мебельым ышташ шонымашыже шочын. Ончыч тоштыракым тӧрлатен-уэмдылын – перетяжке манмым – ыштен. Тидлан адакат интернет гоч лӱмынак шке семынже тунемын.
– Мый шым ий наре жап изишак йоҥылышрак ыштенам улмаш. Йӧра, иктат шылтален огыл. Секретшым пален налаш пеш кужун тунемман. Тидым ик специалистат огеш каласе. Шке пален налат гын, налат, уке гын, уке. Пиалеш, мом кузе ышташ кӱлмым шукерте огыл шке семынак умыленам, – мане кидмастар.
А пашам ышташ Терентьевмытын мӧҥгыштыштак мастерской уло. Тудо эсогыл кок пӧлеман. Иктыштыже плиткым, брусчаткым ыштат гын, весыштыже – мебельым.
– Мастерскойышто батарей уло, сандене юалге годымат шогылташ йӱштӧ огыл, – палдарыш Виталий. Да умбакыже ойлыш: – Мебельлан каркасым ачам пога, ме йолташ-партнёрем Артур Иванов ден коктын обшиватлена. (Ончыко пурен каласем: шке жапыштыже Артур Йошкар-Оласе строительный техникумыш тунемаш пурен улмаш, но вараже кудалтен. А шукерте огыл тунемын пытарен да «Мастер строительных работ» специальностьым налын – авт.) Тудо Кужэҥер районысо Шинур ял гыч. Тышке кажне паша кечын толеда. Шуматкече-рушарням гын каненак эртараш, ешлан пӧлеклаш тыршена.
Мемнан мийымына годымат Артур толын ыле. Ойлымыж почеш, тышке коштмо Москвашке кудалыштме гай огыл, вет кажне кечын – мӧҥгыштыжӧ ача-аваж дене пырля. Пашадарат ситыше.
Йошкар-Ола, Казань, Москва…
Виталийын палдарымыж почеш, кеч-мом ыштен пуаш йодмаш-влак интернет гоч пурат. Тушкак тудо тӱрлӧ соцкыллаште увертарымаш-шамычым вераҥда. Пытартыш жапыште утларакше диваным, кроватьым йодыт. А нуныжо тӱҥ шотышто Йошкар-Ола, Казань гыч улыт. Южгунам Москвашкат колтат. Шукыж годым, шке машинышкышт тележкым пижыктен, палемдыме адрес почеш наҥгаен пуат.
– «Ыштыме сатум кушко ужалаш тӱҥалына?» шонен, тургыжланен огыдал? – йодым.
– Изишакше тургыжланыме. Но шке пашам тӱҥалше-шамыч чыланат илат, ала-мом ыштат, сомылышт ушна. Тугеже, вуйым огына саке да огына чакне гын, мемнанат ворана, шоненна. «Кычалше муэш» манытыс, – калык ой дене вашештыш амалкалче.
Вашмутыштыжо шке вийыштлан ӱшан шижалте. А тидыжым кум ий ончыч Москвашке «Бизнес Молодость» бизнес-школыш тунемаш миен толмыжо ешарен. Тудыжым адакат шкежак интернет гоч кычал муын да, оксам тӱлен, кок тылзе тунемын.
– Тушто могай шинчымаш ден шонымашым пуат, тидак вараже шке пашам ворандарен колташ чот полша. Тиде курсыштак мый ончыкыжым могай йоҥылышым колтыде, пашам ышташ лиймым умыленам, – палдарыш кидмастар.
Тиде веле мо? Эсогыл ты бизнес-школышто старосто-куратор семын улшо ик самырык пӧръеҥ, а тудо, ойлымыж почеш, тунамак тылзыште ик миллион теҥгем ыштен налеш улмаш, а кызыт, мутат уке, ятырлан шукырак, Виталийын ыштыме ик напольный манме креслыжым налын! А тиде самырык еҥже Москваште эн поянлан шотлалтше кумдан чапланыше Рублёвка районышто ила! Теве кузе!
Кумдаҥдаш кумылышт уло
Ончыкыжымат Виталий ачаже да йолташыж дене пырля тӱҥалме тиде пашаштымак шуяш да эркын тӱрлӧ ешартышым пурташ шона.
– Шукыж годым кызыт мебель дене Артур шогылтеш, а мый ямде сатум клиент-шамычлан намиен кодем. Окса шукырак лиймеке, нине пашам шукташ вес еҥ-шамычым налына, шонена. Кузе ойлат: Москва вигак чоҥалтын огыл. Шонымашкына эркын-эркын лишемаш тыршена, – мане тудо.
Теве, мутлан, тений телым, январьыште, Казаньын рӱдӧ ужашыштыже верланыше ик кевытыште шке отделыштым почыныт.
– Тушто клиентна-влак шагалын огыл улыт. Налаш шонышо-шамычат ешаралтыт. Нунын образецым шке шинчашт денак ужмышт, кидышт дене кучен ончымышт шуэш, но але марте тыгай йӧным пуэн кертын огынал. Ты амал денак отделым айлаш шонымашна лектын, – палдарыш чолга самырык еҥ.
Гармоньым шокташат жапым муыт
А пашам ыштен нойымыштла чучаш тӱҥалмеке, мутлан, Виталий, паледа, мом ышта? Гармоньым шокталта!
– Эше сайынжак ом мошто, но темдышташ тӧчем, – мане да семым лукташ тӱҥале.
Колам: землякышт Михаил Веселовын мурыжо! Тудын декак икмыняр гана лӱмынак шокташ тунемаш урокым налаш миен, сандене тудынымак шокта улмаш.
Кок йолташ пашашт дене гына огыт иле, чоныштлан келшыше моло сомылланат жапым муыт. Мутлан, спорт дене кылым кучат да капкылыштым пеҥгыдемдат. Коктынат куржталыт. Физический формыштым эскерымышт такше тӱжвал сыныштым онченак коеш…
– Ме эше боевой самбо дене заниматлена. Южгунамже тренировкыш лӱмынак Марий Турекыш але Йошкар-Олашке миен толына, – мутланымашке ушныш Артур.
– Шкенам шуараш да вияҥдаш тыршена. Пӧръеҥ пӧръеҥак лийшаш да кӱлеш годым шкенжым, лишыл еҥже-шамычым арален налынат, весе-шамычланат полшен кертшаш. Тек уремыште осал койыш шагалрак палдырна, шонена. Шкендым шуарет гын, кеч-куштат от лӱд да шкендым ӱшанлын кучет, – ешарыш Виталий.
А эше рушарня еда черкыш коштыт. Тидын нерген шукынжо йӱкын ойлаш, палдараш огыт тырше. А тудо шылтыде каласыш.
– Ме Кугу Пумарийыш, Марий Турекыш, Шернурыш, Кужэҥерыш коштына. Кунам юмылан пешыже ӱшаныме кумыл лийын огыл, пашажат йӧсынрак кайымыла чучын. А кызыт пуйто тиде нелытым кудалтыме да чонланак куштылго. Мый Москвашке тунемаш миен толмо деч вара черкыш кошташ тӱҥалынам. Южгунамже пелаш да йоча-шамыч дене пырлят тушко каена. Икманаш, кызыт ме юмо дене пырля илена да тудын полшымыж дене пашам ышташ тыршена, – ойжым мучашлыш кидмастар.
Шке пашам тӱҥалше да тудым чолган шуктышо, ушан, шотан, мастар, пашаче кумылан самырык еҥ, еш-влак дене палыме лиймеке, тугай куаныме да кугешныме кумыл лектеш! Санденак нунылан иктым гына тыланыме шуэш: тек пашашт шонымышт семын ушна!
Любовь КАМАЛЕТДИНОВА