Тачысе лаштыкын унаже Мордовий кундем Зубово-Полянский район гыч мокша ӱдыр – Оксана Белкина. Тудо Огарёв лӱмеш Мордва кугыжаныш университын филологий факультетыштыже руш, мордва йылмылам (мокша да эрзя) литературым шымлен. Кызыт ты вузыштак магистратурышто «Финн-угор калык-влакын историй-литератур пашашт» пӧлкаште шинчымашым пога. Тыгак ӱдыр верысе радиошто пашам ышта. «Вайгель» мокша йылме дене программым вӱда.
– Оксана, финн-угор-влак коклаште ик эн тале видеоблогер улат. Блогет дене палдаре?
– Калыкын патриотшо семын эре ала-мом гынат ышташ тыршем. Мокша йылме дене мутланышт, тудым колыштышт, ужышт, тунемышт да икшывыштым туныктышт манын шонем.
Тыге ВКонтакте социал кылыште «Варма» (мокша йылме гыч «Мардеж» лиеш) тӱшкам почынам. Тушко сӱретым, фотом, изи уверым, мурым вераҥдаш тӱҥалынам, йодыштмашым эртаренам. Икманаш, тыглай лаштык. Жап гыч тиде шагалын чучын. Кызыт калыкым видео-шамыч сымыстарат, садланак видеоблогыш кусненам. Тыге ончышо-влак йылмым ужынат, колынат кертыт. Коча-кова-влак веле огыл, самырык-шамычат тудым палат манме умылымаш лектеш.
Мокша-шамыч – вожылшырак улына. Шке нерген каласкалаш, шкем видеош войзаш огына йӧрате. Туге гынат, калыклан иктаж сайым ыштынем гын, тиде ӧрмашым сеҥыман, шоненам. Тыге тиде пашам тений январь гыч тӱҥалынам.
Блогер кокласе конкурсыш йодмашым пытартыш кечын гына колтенам. Сеҥыше радамыш логалмемлан моткоч куаненам. Тугеже ыштыме пашам арам огыл.
– Интернетыште кызыт шуко лаштык уло. Могай темым тый тарватет?
– Тиде йодышым мылам чӱчкыдын пуат гынат, мом вашешташ кызытат ом пале. Чыла нерген каласкалем. Финляндийыште лиймем годым тусо калыкын ойыртемже нерген ойлем ыле. Мӧҥгӧ пӧртылмек, мыйын йыр улмым, мылам келшымым войзаш тӱҥалынам. Мокша яллаште экспедиций дене коштмо годым оҥай пӧртым, калык илышым ончыктем, калык кочкыш дене палдарем, почеламутым лудам. Ешем ден мӱкшым ончена, сандене мӱйым погымымат войзенам.
– Блог вӱдымаште ВКонтакте социал кылым веле кучылтат?
Ончыч тыге ыштем ыле. Жап гыч: «Оксана, кызыт видеом YouTube-ыш лукман», – манын каласышт. Тыге «Мокша блогер» каналым почынам. Тыгак Одноклассники, Инстаграм, Facebook сетьла дене пайдаланем, теве шукерте огыл ТикТокышто лаштыкым почым.
–Финляндийышкыже кузе логалынат?
– Январь гыч июнь марте тушто «по обмену» тунемаш пиал шыргыжын. Ты элыш каяш иктаж финн-угор калык гыч лекше лийман да йылмым кеч изиш да палыман ыле. Турку олаште стажировкым эртенам. Финн ден саам йылмылам тунемынам.
Илыме верыште йот эл гыч ятырын лийыныт. Садлан англичанла сайынрак кутыраш тунем шуынам. Дистанционный тунеммаш огыл гын, эше шуко уым пален налам ыле. Туге гынат тидат мыланем кугу опыт лийын.
– Лаштыкет ончен лекмеке умылышым, Марий Элыште лийында коеш. Могай кумылым коден мемнан кундем?
– Тау тиде йодышлан. Марий Элым моткоч йӧратем. Республикыштыда ныл гана лийынам. Тунемме годым кажне ийын «Финн-угор калык поянлык» форумыш ушненам. Ты мероприятийыште шуко еҥ дене палыме лийынам, весе-влакын шымлыме пашаштым ужынам. Экскурсий-шамычат пайдале лийыныт. А Шкетан театрже могай!
Кажне май – Йошкар-Олаш мийыме тылзе. Рӱдӧ ола пеш келша. Марий кокла гыч шуко йолташем уло.
Ныл ий ончыч Саранск олаште «Финн-угор йылме курс» эртен. Тушко Марий Эл гыч кум ӱдыр толын ыле. Нуно дене кылым тачат кучена, ваш серышым возена. Тидыже финн-угор калык-влак коклаште шинчалан койдымо виян кыл улмым ончыкта. Вет ме лишыл родо калык-влак улына.
Кызыт теве ик марий проектышке, «Юл кундем калык-влакын книга фестивальыш» ушненам. Тушто шочмо калык нерген почеламутым каласкалем.
Тендан кундемыш эше ик гана толам манын ӱшанем!
– Тау, Оксана. Шонымашет шукталтше.
–Тау!
О.МОШКИНА
