СТАТЬИ

Шым кече. Ик шонымаш, ик шӱлыш дене…

Пожар… Шучко… Чодыра пожар – уло тӱнялан моткоч кугу туткар. Ала-могай кӱчык татыште яшката пӱнчӧ-шамыч тыманмеш кугу факелыш савырнат, кошкен пытыше регенче шижын шукташ лийдымын писын ломыжыш савырна, «ужаргет» чодыртатен когарта да йырваш чыташ лийдымын шокшын «ӧндалеш». Моткоч шучкын чучеш. Шучко шке нерген шонен, шучко пеленет улшо-шамыч верч, а ончыкылык верч – кок пачаш шучкырак…

Чыла увер – «тулан» сводко, пуйто фронт гыч: мыняр вере эше тул ылыжын, мыняр гектар кумыдыкышто тудым йӧртен кертме. Тиде арня – ик тат. Чоҥештен каен, мондымыла чучеш, но ок мондалт. Ок мондалт – тиде йӱд-кечылаште чылан пырля лийынна да: пожарный, утарыше, лесник, пилоь, доброволец, журналист-влак – ֪ чыланат, иза-шольо да ака-шӱжар гай.

Паледа, таче мыйын пожарым йӧртымаште тыршыше-влаклан кугу таум каласымем шуэш, а эше – мом ужмемым каласкалынем, шуко огыл гынат.

Кечывалымсе заметке-влак гыч ужаш-влак:

«19 августышто, кастене ме Сосновый Борыш тарванышна. Тунам эше мемнан кокла гыч иктат трагедийын чынжымак могайжым тогдаенат кертын огыл. Варарак гына ме Студёнкысо шӱлыкан кадр-шамыч нерген пален налынна. Шап деч вара – нугыдо шикш ората, йӱлышӧ тулын ӱжараже… Изиш варарак – йӧралтше пушеҥге-влак, лум гае ош ломыж… Студёнкыш корно савыртышым эртен кудалмеке – шотлен пытарыдыме пожарный машина-шамыч, чыташ лийдыме когар пуш.»

«20 августышто 14 шагат деч вара Сосновый Борыш вигак кудал пуренат ышна керт. Тул моткоч писын корно деке лишемын. Ончылно – пич-пич шикш, шокшо юж, ешартышлан мардеж пуа. Ме шогална, шеҥгеке чакнышна. Шучкын чучаш тӱҥале. Оперштабыш йыҥгыртышна, кудалын огына керт манын каласышна. Мемнан почеш телевиденийын икымше каналже гыч кудалше-влак тунамак камерыштым луктыч. Федерал кӱкшытыштӧ ончыктымо Светлана Костинан эфирыш лекше стендапше лач тиде татыште ышталтын.»

«21 август. Шуматкечын оперштабын площадкышкыже калык шуко. Шӱдӧ дене радам дене шогышо доброволец-влак. Кольмо ден рюкзакан. Тыштак вӱдан ате-шамычым оралыме. Печене, калаче коробка-влак. Тидыжым минут еда икымше кечыла гычак таксист, тыглай еҥ-влак кондедат. «Джипер»-влак лектыныт – кеч-могай верым кудал эртен кертше машинан рвезе-энтузиаст-шамыч. Да Марий Эл гыч веле огыл, Татарстан да Чуваший гычат. Нуно мӱндыр кордонышто улшо пожарный ден доброволец-влаклан кочкышым, вӱдым кондат.»

 

«22 август. Каваште ынде ныл вертолёт. Тул ваштареш кучедалаш полшаш Киров область гычат толыныт. Мемнан ракетный дивизий гыч рвезе-влакын полышыштымат палемдыме шуэш. Тиде кечын вӱдан печке, цистерне дене пырля мӱндыр участкыш доброволец-влакым шупшыктышо Уралат лийын.»  

 

«23 август. Тул ылыжме точкым йӧртымаште лийынна. Доброволец-влак дене кечывал кочкышым ыштенна. Шылан тушёнко дене ямдылыме шӱр, шемшыдаҥ пучымыш, чаян кофе. Палемдынем, тыгайже чыла вере. Кӧ да кушеч улат – тӱҥ огыл, кочкаш кажне толшылан темленыт.»

«24 август. Эр эрденак, тул ваштареш кучедалше-шамыч марте шуынам. Лачак нуным Волжскысо пожарный-влак дене алмашталтмыш годым «кученам». Весела рвезе-влак, но фотографироватлалташ йӧршынак огыт йӧрате. Туге гынат мылам историй татлан вич минут нарыже ойыреныт.

Кастене чодырам аралыше рвезе-шамыч дене вашлийынам.»

 

«25 август. Пилот-влак дене пырля КА-32 самолёт дене авиаразведкыш чоҥештенам. Тулын эҥгекшым шке шинчам дене ужынам, мом тудо ыштен – шомак дене каласашат ок лий. Шукыжым самырык пушеҥге-влаклан логалын, нуныжым 2010 ийысе пожар деч вара шындыме улмаш. МИ-8 вертолётын тулыш вӱдым шавымыштым войзен налынам. Сайын чоҥештен толынна, кечылан тидыже кокымшо лийын. Эрденыже РФ Оброно министерствын лётчикше-шамыч дене мутым вашталтен шуктенна.»

                                                                                                                       Д.РЕЧКИН

                                                                                                         АВТОРЫН ФОТОЖО

 

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий