МЕР ИЛЫШ ДА ЙӰЛА ОБРАЗОВАНИЙ ФИНН-УГОР ТӰНЯ

«Шочмо йылмым палыше кугу кӱкшытыш нӧлталалтеш»

27-29 сентябрьыште Коми Республикыште Сыктывкарыште РФ АФУН-ын погынжо лийын. Тушто вич секций пашам ыштен, но эн кӱлешан да шукыштым тургыжландарыше йодышым «Йылме. Образований. Науко» секцийыште нӧлталыныт. Тений РФ президент пеленсе национальность-влак коклаште кыл шотышто советын июльышто эртыше заседанийыштыже  президент В.Путинын национальный йылме-влакым шке кумылын туныктымо шотышто каласымыж деч вара лекше  йодышым каҥашеныт. Таче ме АФУН-ын ты погынышкыжо мийыше Марий Эл гыч делегатше-влаклан мутым пуэна. 

Лидия ИКСАНОВА,  Республикысе Национальный президент школ-интернатын директоржо:

 «Йылме. Образований. Науко» секцийыште ик эн пӱсӧ йодышлан шочмо йылме дене учебникым савыктен лукмым шотлаш кӱлеш. Учебникым савыкташ ятыр экспертизым эртыман, а тидлан шуко окса, жап кая. Тыге тудо федеральный спискыш пурен ок шу, нунын дене школышто туныкташ ок лий. Но Российын Президентше Владимир Путинын аппаратше гыч представитель Наталья Валерьевна Бадьина раш каласыш: «Тиде йодыш кызыт решатлалтеш, республикла гыч йодмаш-влак погынен шуыт да 2018 ийын икымше пелыштыже экспертизым эртыше учебник-влак спискыш пурталтыт. Но регионлаштат пашам чулымынрак ыштыман».

Вес тургыжландарыше йодыш: школышто шочмо йылмым туныктымаш. Тыште шукыштым титаклаш, амалым муаш лиеш: шагатым шагалемдат, йылмым огыт тунем, виеш туныктат да тулеч молат. А кӧ тыланда йылмым тунемаш чаракым ышта? «Россий Федерацийын образованийже нерген» 273-шо ФЗ законжо почеш тунемме йылмым, тунемме предметым ме шке ойырена. Ме — тиде образовательный процессын участникше-влак: туныктышо, тунемше да ача-авашт-влак.

 

 

Василий ПЕТРОВ, МАФУН-ын ончычсо президентше:

Мый погынышто экологий теме дене кылдалтше секцийыште лийынам,сандене йылме секцийыште мом кутырымым пылышем дене колын омыл, но шкенан делегат-влак коклаште национальный республиклаште шочмо йылмым туныктымо шотышто шокшын мутланенна. Погынышто федеральный кӱкшытыштӧ кугыжынаш йылмым тунемме йодышым нӧлталмым сайлан шотлем.

Мыйын шонымаште, марий йылмына эн ончыч ялыште аралалт кодеш, молан манаш гын села — калыкнан негызше, вожшо. Марий калык утларакшым ялыште илен, вет тудо мыланна вийым пуа, а ола изишак вийдымым ышта, калыкна тушто йомеш, варналтеш, шочмо йылмыжым монда. Ме олаште илаш тунем шуын огынал, шкенан йылмынам, тӱвыранам тушто арален коден огына керт.

Тый марий шочынат гын, садак марий лийын кодат. Марий йылмым палымаште нимо удажат уке, тачысе самырык-влак тидым сайынак шоналтышаш улыт. Йылме – тиде поянлык. Садланак яллаште ача-ава-влакын икшывышт дене рушла мутланымым ом умыло. Тиде чер яллаштат ынде кумдан шарлен. Йоча, самырык коклаште марий йылмым шарымаште, шӱмаҥдымаште социальный рекламе сай полышым пуа. Шочмо йылмыжым палыше еҥ кугу кӱкшытыш нӧлталт кертеш, молан манаш гын йот йылмымат шочмо йылмым палыде тунемаш нелырак.  Айдеме шкенжым пагала гын, тудо ава шӧр дене толшо йылмыжым палышаш.

Кумданрак — «Марий Эл» газетын
2017 ий 21 октябрьыште лекше номерыштыже лудын кертыда.

 

Лидия ШАБДАРОВА ямдылен.

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий