13 августышто Марий Элын Тазалыкым аралыме министерствыштыже республикысе СМИ-н журналистше-влаклан брифинг эртен. Тудын тӱҥ темыже адакат коронавирус дене кылдалтын.
«COVID-19 инфекцийын лӱдыкшӧ улмыжо, пандемий пагытыште шкем аралыме средстве дене пайдаланаш кӱлмӧ нерген утюг нер гычат шокта гынат, чаманен палемдем, шуко еҥ чыла тидым тачат шотыш огеш нал, ончычсо семынак ила да эше коронавирус уке манын ӱшандара. Теве тыгай-влакак черланат, шке семын эмлалтын, мемнан коклаште инфекцийым шаркален коштыт, а вара, чот начареммекышт, больницыш медицине полышым йодын толыт. Черын келгыш кайымыжлан кӧра тыгай пациент-влакым вигак реанимацийыш пышташ логалеш. Таче кечылан регионын инфекционный стационарлаштыже коронавирус деч эмлалтше черле-влакын чумыр чотышт гыч кумшо ужашыже лачшымак мӧҥгӧ гыч кондымо да неле состоянийыште улыт. Эше ик гана ушештарем: у коронавирус инфекций – моткоч коштан чер, сандене тудын деч маске, перчатке, антисептик, социальный дистанций полшымо дене аралалташ, черланыме годым, жапым шуйкалыде, медицине полышлан эҥерташ кӱлеш», — таче кечылан ик эн тургыжландарыше йодыш дене палдарыш тазалыкым аралыме министрын пашажым шуктышо Татьяна Королева.
Пытартыш тылзыште коронавирусан пациент-влакын шагалемын толмышт дене тиде арнян ковидный манме 620 койко гыч 85-шым кораҥдат. Рашемденрак каласаш гын, Волжск оласе рӱдӧ эмлымверын педиатрический отделенийжым, Марий Турек да Медведево районласе рӱдӧ больнице-шамычын терапевтический отделенийлаштым ончычсо паша радамыш пӧртылтат. Но Роспотребнадзорын йодмыж почеш коронавирусан черле-влакым эмлыме 50 процент деч шагал огыл койкым кодат – кӧ пала, у эпидсезон мом ончыкта? Тидымак Марий Элым вуйлатыше Александр Евстифеев Республикыштына коронавирусым кондымым да шаркалымым шижтарыме шотышто оперативный штабын кажне заседанийыштыже ушештара.
Стационарлаште коронавирусан пациент-шамычым эмлаш медперсоналат, эмат, оборудованият ситышын улыт. Тылеч посна черле-влак «мӧҥгысӧ стационар» условийыште эмлалтыт. Иктешленрак каласаш гын, пандемийын неле жапшым илен лекташ ӱшан уло.
Кугыеҥ-влаклан палемдалтше медицине тӧнежлаште, Роспотребнадзорын противоэпидемиологический йодмашыжым шотыш налын, диспансеризаций ден профосмотрым эртараш тӱҥалме, но чылалан огыл – коронавирус дене черланен кертме лӱдыкшӧ улмылан кӧра кызытеш хронический тӱрлӧ чер дене орланыше да 65 ий деч кугурак-шамычым тергалташ огыт ӱж. Калыкым план почеш эмлалташ пыштат. Тыгодым пациентым COVID-19 дене черланен кертмыж шотышто тестироватлалташ колтат. Анализын результатше кок арня вийыште улмылан шотлалтеш. Амбулаторий ден поликлиникылаште, больницылаште социальный дистанцийым кучаш кӱлмылан кӧра калыкын чотшым эскерат, сандене кызыт ончычсо семын иканаште шуко пациентым приниматлаш да эмлаш йӧн уке. Мутлан, пандемий марте палатыште ныл еҥ киен гын, кызыт коктым веле вераҥдат, сандене калыклан ситуацийым умылаш кӱлеш. Амбулаторийын але поликлиникын полышышт кӱлмӧ, план почеш тергалташ жап шумо годым врачын приёмышкыжо ончылгоч возалтман, экстренный манме случайыште вашкеполышым пуымо станцийыш йыҥгыртыман.
Эмлымверла гыч лукмо южо пациентлан реабилитаций кӱлеш. Тыгай пациент-шамычлан республикыштына 70 койкым шындыме. Инфекционный стационарлаште пашам ыштыше да COVID-19 дене черланыше медик-влак тазалыкыштым «Сосновый бор» санаторийыште пеҥгыдемдат.
Статистике ончыкта: йоча-влак COVID-19 дене шуэнрак черланат, инфекцийым писынрак да куштылгынрак сеҥат. Чер икшывын тазалыкшылан могай нелылыкым ыштен кертеш – кызытеш вашешташ огеш лий.
— Йоча-влакын коронавирусым кондыштарен да шаркален, инфекцийым кугу ийготан коча-коваштлан «пӧлеклен» кертмышт нерген ушештаренак шогена. Но тыгай случай-влакат лиедат: илалше еҥ черлана да паремеш, а эргыже але ӱдыржӧ ИВЛ-аппарат марте шуэш, — палдарыш Татьяна Евгеньевна. – Республикыштына COVID-19 дене утларакше ӱдырамаш-влак черланат гын, шукыжо пӧръеҥ-шамыч колат. Инфицироватлалтмым палыде коштшо граждан-влакат моткоч шукын улыт.
Таче коронавирусын але антителан организмыште уло-укештым кок лабораторийыше ПЦР йӧн дене шымлат.
«COVID-19 инфекцийын лӱдыкшӧ улмыжо, пандемий пагытыште шкем аралыме средстве дене пайдаланаш кӱлмӧ нерген утюг нер гычат шокта гынат, чаманен палемдем, шуко еҥ чыла тидым тачат шотыш огеш нал, ончычсо семынак ила да эше коронавирус уке манын ӱшандара. Теве тыгай-влакак черланат, шке семын эмлалтын, мемнан коклаште инфекцийым шаркален коштыт, а вара, чот начареммекышт, больницыш медицине полышым йодын толыт. Черын келгыш кайымыжлан кӧра тыгай пациент-влакым вигак реанимацийыш пышташ логалеш. Таче кечылан регионын инфекционный стационарлаштыже коронавирус деч эмлалтше черле-влакын чумыр чотышт гыч кумшо ужашыже лачшымак мӧҥгӧ гыч кондымо да неле состоянийыште улыт. Эше ик гана ушештарем: у коронавирус инфекций – моткоч коштан чер, сандене тудын деч маске, перчатке, антисептик, социальный дистанций полшымо дене аралалташ, черланыме годым, жапым шуйкалыде, медицине полышлан эҥерташ кӱлеш», — таче кечылан ик эн тургыжландарыше йодыш дене палдарыш тазалыкым аралыме министрын пашажым шуктышо Татьяна Королева.
Пытартыш тылзыште коронавирусан пациент-влакын шагалемын толмышт дене тиде арнян ковидный манме 620 койко гыч 85-шым кораҥдат. Рашемденрак каласаш гын, Волжск оласе рӱдӧ эмлымверын педиатрический отделенийжым, Марий Турек да Медведево районласе рӱдӧ больнице-шамычын терапевтический отделенийлаштым ончычсо паша радамыш пӧртылтат. Но Роспотребнадзорын йодмыж почеш коронавирусан черле-влакым эмлыме 50 процент деч шагал огыл койкым кодат – кӧ пала, у эпидсезон мом ончыкта? Тидымак Марий Элым вуйлатыше Александр Евстифеев Республикыштына коронавирусым кондымым да шаркалымым шижтарыме шотышто оперативный штабын кажне заседанийыштыже ушештара.
Стационарлаште коронавирусан пациент-шамычым эмлаш медперсоналат, эмат, оборудованият ситышын улыт. Тылеч посна черле-влак «мӧҥгысӧ стационар» условийыште эмлалтыт. Иктешленрак каласаш гын, пандемийын неле жапшым илен лекташ ӱшан уло.
Кугыеҥ-влаклан палемдалтше медицине тӧнежлаште, Роспотребнадзорын противоэпидемиологический йодмашыжым шотыш налын, диспансеризаций ден профосмотрым эртараш тӱҥалме, но чылалан огыл – коронавирус дене черланен кертме лӱдыкшӧ улмылан кӧра кызытеш хронический тӱрлӧ чер дене орланыше да 65 ий деч кугурак-шамычым тергалташ огыт ӱж. Калыкым план почеш эмлалташ пыштат. Тыгодым пациентым COVID-19 дене черланен кертмыж шотышто тестироватлалташ колтат. Анализын результатше кок арня вийыште улмылан шотлалтеш. Амбулаторий ден поликлиникылаште, больницылаште социальный дистанцийым кучаш кӱлмылан кӧра калыкын чотшым эскерат, сандене кызыт ончычсо семын иканаште шуко пациентым приниматлаш да эмлаш йӧн уке. Мутлан, пандемий марте палатыште ныл еҥ киен гын, кызыт коктым веле вераҥдат, сандене калыклан ситуацийым умылаш кӱлеш. Амбулаторийын але поликлиникын полышышт кӱлмӧ, план почеш тергалташ жап шумо годым врачын приёмышкыжо ончылгоч возалтман, экстренный манме случайыште вашкеполышым пуымо станцийыш йыҥгыртыман.
Эмлымверла гыч лукмо южо пациентлан реабилитаций кӱлеш. Тыгай пациент-шамычлан республикыштына 70 койкым шындыме. Инфекционный стационарлаште пашам ыштыше да COVID-19 дене черланыше медик-влак тазалыкыштым «Сосновый бор» санаторийыште пеҥгыдемдат.
Статистике ончыкта: йоча-влак COVID-19 дене шуэнрак черланат, инфекцийым писынрак да куштылгынрак сеҥат. Чер икшывын тазалыкшылан могай нелылыкым ыштен кертеш – кызытеш вашешташ огеш лий.
— Йоча-влакын коронавирусым кондыштарен да шаркален, инфекцийым кугу ийготан коча-коваштлан «пӧлеклен» кертмышт нерген ушештаренак шогена. Но тыгай случай-влакат лиедат: илалше еҥ черлана да паремеш, а эргыже але ӱдыржӧ ИВЛ-аппарат марте шуэш, — палдарыш Татьяна Евгеньевна. – Республикыштына COVID-19 дене утларакше ӱдырамаш-влак черланат гын, шукыжо пӧръеҥ-шамыч колат. Инфицироватлалтмым палыде коштшо граждан-влакат моткоч шукын улыт.
Таче коронавирусын але антителан организмыште уло-укештым кок лабораторийыше ПЦР йӧн дене шымлат.
Роспотребнадзорын пунчалже почеш – яра, шке семын тергалтме годым оксам тӱлыман.
Айдеме грипп денат, коронавирус денат иканаште черланен кертеш. Кок тӱрлӧ инфекций ик семын палдырнат, да нуным ик семынак эмлат. Черланыме деч прививкым ышташ пайдале. Грипп дечын вакциным 31 август марте конден шукташ палемдыме. Прививкым эн ончычак врач ден туныктышо-влаклан ыштат. Тений вакцинаций дене утларак еҥым авалташ шонат.
— Пандемий деч ончычсо гай илышыш пӧртылмӧ жап шкенан дене кылдалтын. Маске, перчатке, антисептик дене пайдаланена, кидым шовын дене чӱчкыдын мушкына, социальный дистанцийым кучена гын, инфекцийым писынрак чактарена. Тӱҥжӧ – шкем эскераш мондаш огыл! – брифинг мучаште эше ик гана ушештарыш Т. Корлева.
Айдеме грипп денат, коронавирус денат иканаште черланен кертеш. Кок тӱрлӧ инфекций ик семын палдырнат, да нуным ик семынак эмлат. Черланыме деч прививкым ышташ пайдале. Грипп дечын вакциным 31 август марте конден шукташ палемдыме. Прививкым эн ончычак врач ден туныктышо-влаклан ыштат. Тений вакцинаций дене утларак еҥым авалташ шонат.
— Пандемий деч ончычсо гай илышыш пӧртылмӧ жап шкенан дене кылдалтын. Маске, перчатке, антисептик дене пайдаланена, кидым шовын дене чӱчкыдын мушкына, социальный дистанцийым кучена гын, инфекцийым писынрак чактарена. Тӱҥжӧ – шкем эскераш мондаш огыл! – брифинг мучаште эше ик гана ушештарыш Т. Корлева.
М.ИВАНОВА
Фотом Марий Элын Тазалыкым аралыме министерствыжын сайтше гыч налме
