«Марий Эл Республикын чодыра отношений областьыште полномочийжым илышыш шыҥдарыме нерген» Марий Эл Республикын 2007 ий 31 майысе законжо дене келшышын, граждан-влаклан олташ, оралтым олмыкташ, нӧлташ да моло кӱлешлан, аукционым эртарыме деч посна ужалыме-налме ойпидыш почеш тыгай кугыт чодыра ойыралтеш:
— 200 кубический метр пушеҥге — илыме пӧртым да озанлык оралтым чоҥаш 25 ийлан ик гана;
— 25 кубический метр пушеҥге — олмыктымо пашалан вич ийлан ик гана;
— 15 кубический метр пулык пушеҥге — олташ кажне ийын.
Мардеж дене йӧралтше, пурен кайыше, кошкен шогалше да пожар дене локтылалтше пушеҥгым шке кӱлешлан ямдылаш норматив почеш ешлан але шкет илыше гражданинлан кажне ийын 100 кубический метр ойыралтеш.
Налме-ужалыме ойпидыш почеш мыняр тӱлышаш ак кугыт Марий Эл Правительствын 2015 ий 26 декабрьыште лукмо пунчалже дене келшышын палемдалтын. Пушеҥгылан тӱлымӧ акым тудын породыжым, кучылташ лийме качествыжым, кушеч шупшыкташ кӱлмым ончен палемдат. Ик кубический метр пушеҥгылан кокла акше тӱрлӧ лийын кертеш: ик кубометр шопке пулан 0,9 теҥге гыч тӱҥалын, ик кубометр куэ пулан 10 теҥге марте палемден кертыт. Чоҥаш кучылташ йӧршӧ ик кубометр иман пушеҥге 900-1300 теҥге нарыш шуэш.
Марий Эл Республикын законодательствыж дене келшышын, але марте посна илыме пӧртым чоҥаш але личный подсобный озанлыкым кучаш яра ойырымо мланде участкым кучышо граждан-влаклан, илыме пӧртым чоҥаш але уэмден олмыкташ налме годым, чодырам налме-ужалыме ойпидыш почеш тӱлымо акын 0,5 коэффициент ставкыже кучылталтын. Марий Эл Правительстве тений 19 февральыште ты шотышто у пунчалым луктын. Тудын почеш «шукертак кошкен шогышо», «мардеж дене шукертак йӧралтше» да «тӱтан мардеж дене йӧралтше тошто» пушеҥге-влаклан тӱлымӧ коффициентым 0 процент марте волтымо. Тыге ыштыме дене чодыра мыняр-гынат эрыкталтеш, санитарный состоянийже саемеш. Ынде верлаште илыше еҥ-влак локтылалтше пум шкаланышт оксам тӱлыде ямдылен кертыт.
РФ Правительствын «Чодыраште санитарный лӱдыкшыдымылык нерген» пунчалже дене келышышын, пушеҥгын могай улмыжын категорий шкалаже палемдалтын. Тыге, «шукертак кошкен шогышо» пушеҥгыште имыже, лышташыже лийшаш огытыл, шӱмжӧ йоген пытыше але изишак кодшо лийшаш, тыгодымак пушенге тӱҥышто шен поҥго палдырнышаш. «Мардеж дене шукертак йӧралтше» пушеҥге йӧралтше але вожшо гыч 1/3 ужашлан кӱрылтын, шӧрын кайыше лийшаш. «Тӱтан мардеж дене йӧралтше тошто» пушеҥге «шукертак кошкен шогышо» гай, да укшер йымалсе йытыржын 1/3 ужашыже деч ӱлнырак тодылалтше лийшаш.
Кӱшнӧ ончыктымо категорий деч посна моло тӱрлӧ пушеҥгым румылан тыгак тудын локтылалмыжым ончен акым палемдат. Мутлан, иман пушеҥгылан, «кошкышо» але «начаремше» гын, кубометржылан 350-750 теҥгем тӱлыман, а лышташан пушеҥгын ик кубометржылан — 30-80 теҥгем.
Тыге, районлаште илыше-влак шке кӱлешыштлан пум ямдылаш шонат гын, республикын кеч-могай лесничествышкыже але Марий Элын Пӱртӱс поянлык, экологий да йырым-йырысе средам аралыме министерствышкыже (Ленин проспект, 24-ше б пӧрт) йодмаш дене лектын кертыт). Ямде чодыра продукцийым, тыгак олтышашлык пум район кумдыкышто чодырам ямдылыше арендатор-влак деч вигак налаш лиеш.
Йодмашын формыжо, районлаште могай филиал (лесничестве), арендатор улмо нерген уверым Марий Эл Правительствын интернет-порталыштыже вераҥдыме. «Заготовка гражданами древесины для сообственных нужд» разделыште ончыман.
Чодырам налме-ужалыме дене кылдалтше лекше чыла йодышым министр Владимир Александрович Шутовын премныйыштыжо 8(8362) 45-08-62 телефон дене рашемдаш лиеш. Але чодыра ресурс пӧлкаш (начальникше Юлия Павловна Глушкова) 8(8362)45-36-63 номер дене йыҥгырташ лиеш.
Тыгак министрын алмаштышыже Анатолий Валентинович Ермолаев кажне паша кечын 9 шагатат 30 минутышто пум ямдылыме йодыш шотышто районласе администрацийын еҥже-влак дене вашлиймашым эртараш тӱҥалеш.
С.Носова.
