СПОРТ

 «Ме шарнена, кугешнена!»

23 февральыште «Корта» учебно-тренировочный базыште тренер, тале спортсмен-влакым шарныме лӱмеш ече дене «Ме шарнена, кугешнена!» таҥасымаш лийын.  

Кугу спорт мероприятийыш республикнан тӱрлӧ кундемже, пошкудо Татарстан, Чуваш республикла, Киров область гыч 300 наре еҥ чумырген. Шукышт икте-весыштым 15-20 ий ужын огытыл. Уэш «палыме лийын», єндалалтыныт, куанен, эртышым, тунемме жапым, ече дене куржталмым шарналтеныт, ешышт, илышышт нерген пален налыныт.

Таҥасымаш эртыме годым физкультурник-энтузиаст, диктор сомылым шуктышо В.Мочаев марий ече спортын историешыже сай кышам кодышо 33 спортсменын, тренерын лўмышт, илыш корнышт дене палдарен.

– Таче Молодёжный политике, спорт да туризм министерстве, республикысе ече федераций, организатор-влак икымше гана «Шарнымаш таҥасымашым» эртарат. Ме ече спортым вияҥдымаште кугу надырым пыштыше, республикнам чапландарыше да сай шарнымашым кодышо тренер, спортсмен-влак ончылно вуйнам савена, – манын торжественный почмаш годым СССР-ын спорт мастерже, РСФСР-ын сулло тренерже, таҥасымашын ик организаторжо Л.Глушков.

Спорт пайрем Кугу Отечественный сарыште сеҥымылан 75 ий темме да Марий Эл Республиклан 100 ий темме вашеш эртаралтын. Тидат шкешотан исторический тат. 1941 ий марте МАССР гыч СССР-ын спорт мастерже нормативым лач ечызе-влак гына шуктеныт.

Леонид Глушков тӱнямбал кӱкшытан чемпионкым (варажым Олимпийский модмашын призёржо), Нина Селюнинам (Рочевам), ямдылен.

– Ӱмыр лугыч лийше тренер-специалист, лӱмлӧ да тале спортсмен-влакым шарналтен, таумутым каласена. Тыгай акций тукым гыч тукымыш йӱлам арален кодымо дене шерге, – палемден молодёжный политике, спорт да туризм министрын алмаштышыже И.Камаева.

Лу километр кужытым эрыкан йєн дене нылле спортсмен эртен. Призёр радамыш Д.Чекулаев, С.Егоров, Р.Арбузов логалыныт. Ӱдырамаш-влак коклаште вич километр кужытышто Ч.Зуева, Н.Морозова, И.Соловьёва ойыртемалтыныт.

«Ме шарнена, кугешнена!» спорт пайремын унаже-влакын шонымашышт дене палдарена.  

Н.Ядыков, Шернур район, 45 ий школышто физкультурым туныктен, ече дене спорт мастерыш кандидат:

– Мый пединститутышто физический культур, спорт факультетым тунем пытарыше икымше выпуск гыч иктыже улам. Жапше годым тале ечызе-влак Исаев, Красиков, Токарев, Смоленцев, Селюнинамыт дене пырля куржталынна, пырля тренировкыш коштынна. Мемнам уста тренер Рудольф Добрынин ямдылен. Моткоч пиалан пагыт ыле. Теве ынде чыланат кова-коча улына, а южышт вес тўняшкат каеныт. Кузе от шарналте нуным. Икмынярышт Марий Элын чапшым Россий, эсогыл тӱнямбал кӱкшытыштє арленыт. Мый шкеже Шернур район гыч улам, ече дене спорт мастерыш кандидат нормативым шуктенам. Тудо жаплан тиде моткоч кугу результат лийын.  Жапше годым «Буревестник», «Урожай» да моло спорт клублашке коштшо-влак виян лийыныт. Сандене таче тыгай шкешотан шарнымаш-таҥасымашым эртарымым моткоч сайлан шотлем. Мыняр йолташым, палымем-влакым ужынам, шинчавӱдемат лектеш. 45 ий Шернур посёлкысо 2-шо №-ан школышто физкульур урокым туныктенам.

Г.Михайлов, Волжский район, Памар кундем гыч. Ончыч ече, а кызыт волейбол дене тренер:

– Куандара: калык шуко погынен. Ече спортын историйже кумда. Тидым чылан палат: спортсменын результатше тренер дене чот кылдалтын. Ме кокымшо ача, психолог семынат улына. Ӱдыр-рвезе-влакын кузе чийымыштым, мом кочмыштымат, могай кумылан улмыштымат шотыш налман. Тренерым пагалышаш, палышаш улыт, шонем. А ече спорт Марий Элыште 1-ше верыште лийшаш, тудым вияҥдыман. Тидлан кундемнажат  келшен толшо. Адакшым сарыште военный десантник-ечызе-влакын сеҥымашым лишемдымашке надырым пыштымыштымат палемдыман. Тачысе кечын тале ечызе семын Волжский район гыч Карина Егорова ден Мария Козлова сай результатым ончыктат. Рвезе-влакат сайын выступатлат. Тренер-преподаватель Эрик Кудрявцевын воспитанникше-влак виян улыт.

А.Захаров, «Виктория» спорт школын директоржо, ече дене спорт мастер:

– Таче моткоч шуко калык чумырген. Тыгайже мемнан дене икымше гана лийын, вес кундем гыч шуко уна толын. Икте-весышт дене вашлийын кутыреныт. Тӱҥалтыш моткоч сай. Ты йӱлам умбакыжат шуяш шонена.

А.Осипова, Марий Турек район, ече дене СССР-ын спорт мастерже, кызыт сулен налме канышыште, 78 ияш:

– Пеш оҥай да кӱлешан таҥасымашым шонен луктыныт. Тудым эртарыше-влаклан кугу тау. Ӱмырем ече спортлан пєлекленам манашат келшен толеш. 12 ий Марий Элын чапшым араленам, эреак призёр радамыш логалынам. Марий Турек команде дене эреак ончылно лийынна. 44 ий тренер сомылым шуктенам, спорт мастерыш ятыр кандидатым, спорт мастерым ямдыленам. Кызытат шукышт таум ыштат. Шкеже спорт мастер нормативым 1966 ийыште Пермь олаште шуктенам. Такшым велосипед денат, куштылго атлетике денат пеҥгыде кылым кученам. Кызытат кажне кечын ечыгорныш лектам, 10 километр наре кужытым эртем. Молыланат яндар южышто лияш, ече дене мунчалташ темлем.

Т.Григорьева ече дене спорт мастер, 80 ияш:

– Игече мардежан, корно иян ыле гынат, сайын куржым. Исаев, Добрынин да моло тале ечызе-влак дене пырля куржталше, таҥасымашке лекше-влак кокла гыч иктыже улам. Тыгай спорт пайрем самырык-влакланат пайдале лиеш. 29 февральыште Италийыште ветеран-влак коклаште эртаралтшаш тӱнямбал чемпионатыште вием тергаш тӱҥалам. Ече дене коштмым пайдале каныш семын палемдем. Давленият тєрлана. Сандене ече дене таҥлалташ темлем. Таза улат – чылажат лиеш.

В.Мочаев, физкультурник-энтузиаст:

– Моткоч кӱлешан спорт, вашлиймаш, шарнымаш пайрем. Тудо мо дене мылам шерге: мыят институтым пытаренам, 30 ий эртен, йолташем ужым. Самырык тукымланат пайдале. Ме ужына: кє илыш дене чеверласен, кӧ «стройышто» шога. Адакшым 23 февраль ик эн пагалыме пайрем. Тыгак тиде идалык кок юбилей дене кылдалтын. Сар годым сеҥымашым лишемдымаштат ечызе-влакын надырышт уло. Тудын историйже кумда. Тунам ече дене сайын куржталше-влакым посна тӱшкашке чумыреныт. Мутлан, кундемна гыч Павел Александрович Кузнецов, Даниил Петрович Соколов инструктор семын фронтлан ече дене диверсионный группым ямдыленыт. Ечызе-влак туштат кугу рольым модыныт.  

Е.ЭШКИНИНА

 

Тиде та‰асымашын кресачаже – СССР-ын спорт мастерже, тўнямбал Теле универсиадын участникше (1978 ий, Чехословакий), ече дене юниор-влак коклаште элнан сборный командыжын (1977-1980 ийла) членже М.Токарев.

– Корта» учебно-тренировочный базыште ече спортыш кугу надырым пыштыше верысе тренер, спортсмен, тиде аланыште тыршыше вуйлатыше-влакын фотографийышт гыч  экспозицийым ямдыленна. 2019 ий шошым «Ме шарнена, ме кугешнена» выставкым почынна. Ынде тушко толшо уна-влак жапше годым республикнан чапшым кўшнє кучышо верысе тале спортсмен-влакым, нунын тренерыштым,кундемыштына ечын вия‰ме историйжым  пален налын кертыт.

Е.ЭШКИНИНА

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий