«Мемнан денат вашке корно лиеш», – маныт Кужэҥер районысо Кораксола ялыште илыше-влак.
Шошо толмо дене яллаште тӱшка погынымаш-шамыч эртат. Тушто верысе ял администраций вуйлатыше, тыгак пожарный охранын пашаеҥже лийыт. Нуно ял шотан илемыште лийын шогышо вашталтыш, улшо нелылык, тыгак ончыкыжым шуктышаш паша нерген каласкалат.
Тыгай тӱшка погынымаш Кораксола ялыштат эртыш. Тушто ял администраций вуйлатыше Т.Чиркова, пожарный охранын Йӱледӱр подразделенийжын старший водительже Ю.Градов лийыныт. Эн ончычак яллаште шогышо пӱсӧ йодыш – тул деч аралалтме йӧн нерген – мут лекте. Кажне шошым яллаште погынышо куштырам, кошкышо шудо ден лышташым кораҥдат, ӱштын шындат. Иктым мондыман огыл: тыгай коштырам йӱлалташ йӧршеш чарыме. Тений шошым Йӱледӱр илем кундемыште кок пожар лийын. Икымшыже колхозын туна ашныме вӱташкыже тул пижын. Йӧра эше вольык тӱжвалне лийын, кугу эҥгекак ышталтын огыл. Вес туткарже Лаждӱр велне лийын. Ик пенсонерке погынышо куштырам, лышташым йӱлалтен. Мардежлан кӧра тул печыш пижын. Пожарный-влакым ӱжыкташ пернен. Теве тыгай пример калыкым тул деч поснак чот шекланаш йодеш. Ялыште тул ылыжме туткар лийме годым вӱдым налаш лӱмынак пирсым ыштеныт, тушко тыгыде кӱм шареныт.
Кораксола ялыште але марте шӱкым погымо вер, контейнер, лийын огыл. Ынде лишыл жапыште тыштат контейнерым шындаш, график почеш тушечын погынышо шӱкым ястарен наҥгаяш машина толаш тӱҥалшаш. Контейнерым вераҥдышашлан кумдыкым ышташ проект ямдылалтеш. Кызыт марте тиде йодыш ты ялыш корно укелан кӧра рашемдалтде кодын. Такшым ятыр моло ялыште да селаште шӱкым погымо йодыш туран ок шого.
Таче ялыште корно йодыш эн пӱсӧ да нелылан шотлалтеш. Налаш теве тиде ялымак. Кораксола ден Купсола (тушко шумеш пеҥгыде шартышан корно уло) кокла ик километр чоло лиеш. Йӧра, пытартыш ийлаште тыште телым корнышто лумым эреак эрыктен шогеныт. А теве шошо вӱдшор жапыште ялыш нимогай технике пурен ок керт, лавыраш пижат. Тыгаят лийын: ялыште ик суртыш телым тул пижын. Йӧра эше пожарный машиналан писын толын шуаш корно эрыктыме лийын. А теве черле ик ӱдырамашым шошым ик километр коклашке носилка дене нумал лукташ пернен. Кызыт шошо еда автомашина-влакым Купсолашан кодаш, умбакыже йолын эрташ перна. Сай игече годым ты корно дене тиде ял гоч ятыр машина Шернур кугорныш вик лектеш. Вет Шернур район Пӱнчерйымал ял (тышке шумеш пеҥгыде шартышан корным ончылий гына ыштен шуктышт) марте Кораксола гыч пел меҥгат ок лий.
Ял администраций вуйлатыше Т.Чиркован мутшо почеш, тиде ялыш корным ышташ «Ял кундем-влакым икшырымын вияҥдымаш» программыш пурен кертме. Кызыт проект ямдылалтеш, подрядный организацийжат пале. Эн ончыч корно Купсола гыч Регеж ялыш лийшаш. Купсола гычак Кораксолашке да Кугу Лаждӱр гыч Кожласолашке ик ийыште ышташ тӱҥалшаш улыт. Проект почеш ял мучко асфальт, тротуар лийшаш улыт, уремым волгалтараш светильник-влакым сакалат. Тыгай уверже ял калыкым поснак чот куандарыш. Вет ялыште кажне гаяк суртышто автомашина уло, корно кажныжлан кӱлеш. Ынде сай корно лийын шуэш манын, тыште илыше-влак ӱшанен вучат.
Коронавирус эпидемий пытен огыл, тудын деч аралалтме нерген мондыман огыл. Кевытлаште, моло помещенийыште лийме годым аралалтме маскым чияш кӱлмым ушештарышт.
Тиде кундемысе ял-влакат илыш деч почеш огыт код. Теве ынде икмыняр ий Кораксола ял калык пӱртӱс газ дене пайдалана. Тыште кок пачашан кок пӧртым чоҥеныт, эше ик пачашаным вашке А.Шучин нӧлтен шукта. Кодшо ийын ял воктечын йоген эртыше Арчакнур эҥер гоч бетон плита-влакым оптышт да ынде Шернур кугорныш лекташ куштылгырак лийын. Плита-шамычшым Шернур кугорно гыч Кужэҥер посёлко марте шуйналтше «бетонко» манме корно гыч конденыт. Тидлан ял калык верысе администрацийлан таум каласа.
В.СМОЛЕНЦЕВ
