Таче Марий Элыште кыдалаш профессионал образованиян специалист-влакым 24 образовательный организацийыште ямдылат. Тушто чылаже 16 тӱжем студент тунемеш. Нуным 28 пашазе профессийлан да 54 специальностьлан ямдылат. Кажне ийын техникум ден колледж-влак кок тӱжем утла еҥым туныктен луктыт, тений 650 пашазым, 1720 специалистым «кӱктеныт». 2019 ий гыч республикыште «Образований» национальный проектын «Самырык профессионал-влак» да «Кажнылан у йӧн» регионысо проектше-влак илышыш шыҥдаралташ тӱҥалыныт. Тудын дене келшышын, республикыште кыдалаш профессионал образований системыште могай вашталтыш лиеш – тиде кечылаште Марий Эл образований да науко министр Н.Адамова палдарен.
Ты проект 2019 ий гыч 2024 ий марте кок направлений дене илышыш пурталтеш:
- Россий Федерацийын кажне субъектыштыже Профессионал-влакым ямдылыме пашам ончылтышо рӱдерым почаш. Илыш ончыко кая да шканже келшыше у специальностьым шочыкта. Тиде рӱдер кӱчык жапыште тунемме курсым ыштышаш да кумылан-влакым погышаш. Тыгак тушто чыла категорийыш пурышо граждан-влаклан квалификацийым нӧлташ, уэш тунемаш, вес специальностьым налаш йӧн лийшаш.
- Образовательный организаций-шамычын материально-технический базыштым уэмдаш, кызытсе жаплан келшыше учебно-лабораторный оборудованиян 50 мастерскойым ышташ палемдыме. Чыла тиде студент ден пашазе-влакым ямдылымын качествыжым саемдаш полша.
Палемдыме шонымашыш шуаш манын, республике федеральный субсидийым налаш конкурслаш ушнен да ушнаш тӱҥалеш. Национальный проектым илышыш шыҥдараш окса республикын да моло бюджет гычат ойыралтеш.
Техникум пелен рӱдер
– Профессионал-влакым ямдылыме пашам вияҥден колтымо рӱдерым ме Йошкар-Оласе строительный техникумын структуржын подразделенийже семын почаш палемденна. Тудо мемнан республиклан кӱкшӧ квалификациян специалист-влакым ситарыме шотышто пӱсӧ йодышым решатлаш полшышаш. Рӱдер брендбукын йодмашыжлан келшыше лийшаш: кугу да волгыдо аудиториян, лекториян, коворкинг-рӱдеран, кинозалан, компьютер классан, перезентацийым ышташ кучылтмо оборудованиян. Чыла тидлан чумыр налмаште 60-70 миллион теҥгем ойыраш палемдыме. Республикын экономикыжлан кӱлешан специалист-влакым ямдылаш площадке-шамыч лийыт. Тушто тунемшым профессионал-шамыч туныкташ, мастер-классым ончыкташ тӱҥалыт, тидыже тунемме вер ден организаций але предприятий коклаште кылым пеҥгыдемдаш йӧным ышта. Рӱдер тыгак тӱрлӧ конкурсым, «Самырык профессионал-влак» (WorldSkills Russia) чемпионатым эртарыше тӱҥ организатор лиеш. Тидлан Интернет кылыште лӱмынак цифр платформым ышташ палемдыме. Тушто кажне кумылан еҥ «Личный кабинетше» гоч квалификацийжым нӧлташ але уэш тунем лекташ шкан келшыше программым ойырен кертеш, – каласыш министр.
Рӱдерын программыж дене чыла категорийыш пурышо граждан-влаклан тунемаш йӧн лиеш:
– общеобразовательный организацийлаште шинчымашым погышо самырык еҥлан – профориентаций услугым, тыгак икымше пашазе квалификацийым налаш;
– техникумын але колледжын студентшылан – тӱҥ профессийжылан тунемме деч посна ешартыш специальностьым налаш;
– вуйлатышын направленийже почеш предприятий ден организацийыште тыршышылан – квалификацийжым нӧлташ але уэш тунем лекташ.
Наталья Васильевнан мутшо почеш, Рӱдер сулен налме канышыш лекшаш еҥ-влаклан поснак пайдале лийшаш. Нуно «Кугурак тукым» федерал проект почеш ешартыш профессионал образованийым налын, улшо шинчымашыштым у компетенцийлан келшышын пойдарен кертыт. Тыге рӱдер Промышленностьым вияҥдаш регионысо стандартлам шыҥдарыме шотышто стратегический инициативе агентствын проектше-шамычым утларак пайдалын илышыш пурташ йӧным ышта. Тений июньышто Санкт-Петербургышто лийше тӱнямбал экономике форумышто Марий Эл Республикым вуйлатыше А.Евстифеев тиде агентстве, тыгак «Самырык профессионал-влак» ушем дене ойпидышым ыштен.
Сай паша верым муаш йӧн
«Самырык профессионал-влак» проект почеш республикыште кадрым ямдылыме качествым саемдаш моло мероприятият эрташ тӱҥалыт, мутлан:
– 2024 ий марте кажне кокымшо педагог да производственный туныктымашын мастерже уэш тунемме курсым эртышаш;
– кыдалаш профессионал образований системыште наставник пашам вияҥдаш. Палемдыман, республикыште 2018 ийыште тыгай кылым Промышленность, экономике вияҥмаш да торговльо министерстве дене пырля общепит кочкыш, торговльо да услуго сферыште ыштыме. Кызыт ты шотышто Транспорт да корно озанлык министерстве дене паша ышталтеш.
– «Самырык профессионал-влак» (WorldSkills Russia) чемпионат почеш конкурс-влак лийыт. Нуным организаций ден предприятий вуйлатыше-влак поснак тӱткын эскерат, молан манаш гын тыгай самырык профессионал-влак моткочак кӱлешан улыт. А студент-влаклан тиде – шкем ончыкташ да сай пашаверым муаш йӧн.
Грант окса дене
Тений мартыште республикын кок колледжше федерал бюджет гыч ойырымо окса дене мастерской-шамычын материально-технический базыштым уэмдаш грантым сеҥен налын. Иктыже – Йошкар-Оласе технологий колледж, весыже – Йошкар-Оласе медицине колледж.
– Ме йодмашым «Информаций да коммуникаций технологий-влак» лот дене пуэнна, – ойла Йошкар-Оласе технологий колледжым вуйлатыше Анатолий Викторович Ванюшин. – Тыге тунемме верын материально-технический базыжым уэмдаш федерал бюджет гыч 17 миллион теҥге кугытан грант ойыралтын. Тидын деч посна республикысе бюджет гыч 2,08 миллион теҥгем пуаш палемденыт. А ме шкенан средствам 1,7 миллионым кучылташ шонена. Чыла тиде окса дене колледжыште IT-профильын компетенцийлаж дене 5 мастерскойын тунемме да производство, лабораторный оборудованийыштым уэмдена. Тыгак ончыкыжым Информаций технологий рӱдерым почына, демонстраций экзамен-шамыч негызеш выпускник-влакым ямдылыме качествым аклаш полшышо кызытсе технологийлам шыҥдарена, кӱлешан профессийлан туныкташ у программым налына да туныктымаште электрон, дистанционный йӧнымат кучылташ тӱҥалына.
Йошкар-Оласе медицине колледж «Социальный сфере» лот дене йодмашым пуэн да федерал бюджет гыч 5,85 миллион теҥге кугытан грантым сеҥен налын. Тудын директоржо Леонид Викторович Рыжков тыге каласыш:
– Грант окса дене колледжыште «Тазалык лабораторий» проектым илышыш шыҥдараш палемденна. Тушто кызытсе илышлан келшыше, тӱнямбал стандартан оборудованиян 5 мастерской лиеш: «Медицине реабилитаций», «Медицине профилактике», «Медицине да социальный уход», «Лабораторный диагностике» да «Фармаций». Шушаш ий 1 январь гыч нуно чыланат пашам ышташ тӱҥалыт. Палемдыман, колледжын туныкташ да тунемаш веле огыл, медицине услугым пуашат лицензийже уло, сандене «Тазалык лабораторий» – калыклан.
Конкурент лияш йӧн
– «Самырык профессионал-влак» проектын целевой показательжым шотыш налын, Марий Эл Образований да науко министерстве республикысе кыдалаш профессионал образований системыште тачысе кечылан ик эн кулешан компетенций-влакын спискыштым ямдылен. Тудым правительствына пеҥгыдемден. 2024 ий марте ме 7 направленийын ( тиде –чоҥымаш, промышленность, IT-сфере, транспорт, социальный сфере, услуго, электронике) 74 компетенцийже дене федерал субсидийым налаш Россий Просвещений министерствын конкурслашкыже йодмашым пуаш палемденна. Кажне сеҥымаш мыланна ончыко ошкылаш, образований системым вияҥдаш, а тӱҥжӧ – паша рынкыште мемнан выпускник-влакын конкурент лияшышт йӧным пуа, – каласыш Наталья Васильевна.
Г.Кожевникова
Снимкыште: Йошкар-Оласе технологий колледжым вуйлатыше А.Ванюшин;
Йошкар-Оласе медицине колледжын директоржо Л.Рыжков.
Авторын да М.Скобелевын фотошт.
