ЛӰМГЕЧЕ

«Марий Эл» – кокымшо суртем, Садлан тушко куанен вашкем

Таче, 19 июньышто, Марий Элын заслуженный журналистше, Россий культурын заслуженный пашаеҥже Павел Шакирьянович ШАКИРОВ шке вачӱмбакше 70 ийым пышта.
Газет паша – чон йодмо сомыл
Пошкырт кундем Калтаса селан эргыже верысе школым тунем лекмыкыже Марий кугыжаныш пединститутышто шинчымашым нӧлтен. Дипломым кидыш налмеке, 1976 ийыште шоныдымын-вучыдымын «Марий Эл» газет редакцийыш пашаш толын да пӱтынь илышыжым шочмо йылме дене савыкталтше изданий дене кылден. Самырык журналист уш-акылым пойдарымыж семын койын кушкын. Эн ончычак кусарыше лийын, а пел ий гыч ответственный секретарьын алмаштышыже, вараракше ответственный секретарьын пашажым ӱшаненыт. Тиде жапыште мыняр журналистын возымо материалжым лудаш, тӧрлаш… веле огыл, газетым печатлен лукмо марте тургыжланашыже логалын. Пашаште тӱҥ эҥертыш да туныктышыж семын тудо опытан журналист-влакым: Гельсий Зайниевым, Василий Ивановым, Павел Тойшевым, Варсонофий Ивановым, Елизар Янгельдиным, Александр Малининым – шотлен. Нуно газетлык материалым возымаштат, кусарыме пашаштат поро ой-каҥашышт дене полшеныт, туныктеныт.
– Шке жапыштыже «Марий коммуна» газетна арнялан вич гана лектын. Тунам кажне строкам линотип машина дене вӱдвулно гыч левыктен лукташ кӱлын. Вара тудым макет почеш станокышто газет полосалан келшышын погымо. Оттисткым ыштыме почеш корректор-влак лудыныт, тӧрленыт. Дежурный редакторын лудмыж деч вара «яндар вуй» чыла полосам «шерын» лектын. Тунам гына чыла полосам печатлаш лукташ ямдыленна, – пашам ышташ тӱҥалме пагытышкыже пӧртыльӧ Павел Шакирьянович. – Паша пелйӱд мартеат шуйнен, южгунамже – утларакат, эсогыл ныл шагат эрдене мӧҥгӧ миен пурымемат сайын шарнем.
1999 ий гыч П.Шакировлан уэш кусарыме пашам ӱшаненыт да кызытат ты сомылым шукта. Тудын тыршымыжлан кӧра мыняр закон, указ, пунчал, нормативный акт… марлаш кусаралтын да эше ончыкшымат кусаралтеш!
2010 ий гыч «Марий Эл. Официальный материалым савыктыше газет» посна изданийым лукташ тӱҥалмеке, Павел Шакирьяновичын пашаже эшеат ешаралтын: тудланат тудо материалым шкетынак кусара. А тиде паша изи огыл, вет республикынан законодательный ден исполнительный кучемын лукмо чумыр документ тушто марла савыкталтеш. Официальный документ-влакым марлаш кусарышыже республикыштынат икте веле. Павел Шакирьяновичын пашажым кӱкшын аклен, Республикын Кугыжаныш Погынжо 2011 ийыште кусарыше-журналистым «Марий Эл законодательствым вияҥдымашке надырым пыштымыжлан» знак дене палемден.
Официальный йылме дене савыкталтше материал-влакым рушла гыч марлаш чын кусараш куштылгыжак огыл, тидым сылнымутан литературым кусарыме дене от таҥастаре.
– Законышто рушла мом каласыме – марий йылмыш кусарымекат тугак йоҥгышаш. Офицальный йылме раш лийшаш. Документлаште шке гыч нимом ешараш, нимом луктын кудалташ ок лий, – пеҥгыдын да рашын каласыш Павел Шакирьянович.
Кусарыме пашаште кок йылмыжымат сайын палыме дене пырля эше кумда шинчымаш, пӱсӧ уш-акыл, мутвундо поянлык да молат кӱлыт. Ты шотышто Павел Шакирьяновичлан ойгыраш нимолан, тудын чылажат ситыше. Тидым меат, пырля пашам ыштыше коллегыже-влак, сайын палена. Ушан-шотан, опытан журналист дене пашам пырля ыштымылан шкемым пиаланлан шотлем. Полышым йодын мийыме годым чал ӱпан коллегына эреак полыш кидым шуялта, каласа, умылтара. Паша гутлаште южгунамже пеҥгыдын ойлен колтымыжат шижалтеш. Туге-гынат тудым ме йӧратыме да чон йодмо пашаштына ик эн ушан туныктышыланна шотлена.
П.Шакиров кеч-могай пашамат мучаш марте шот дене шукта. Ару, чаткалыкым йӧратыме койыш-шоктыш тудлан аваж дечак куснен, очыни. Ешыште кушшо ныл йоча кокла гыч Павел Шакирьянович – эн кугуракше. Сандене тудлан изинекак кеч-мо шотыштат йӧным кычалын мошташ да кум шӱжаржылан сай пример лияш кӱлын.
«Пӱрымаш деч шылаш ок лий»
«Марий коммуна» редакцийыш пашам ышташ толмыжлан Павел Шакиров нимынярат огеш ӧкынӧ. Лач тушто тудо пӱрымашыжым вашлийын. Пошкырт вел рвезылан редакцийыш Марий кугыжаныш университет гыч практикыш толшо студентке Антонида Кондратьева шинчашкыже пернен. Икмыняр жап келшымеке, П.Шакиров мотор кеҥеж кечын Волжский район Пӧтъял кундемын ӱдыржым шочмо кундемышкыже унала намиен.
Ешым чумырымеке, Антонида Николаевна ден Павел Шакирьянович ик эрге ден кок ӱдырым ончен куштеныт, йол ӱмбаке шогалтеныт. Кызыт кумытынат шке ешан да шочшан улыт. Вич уныкашт – Шакировмытын чон куанышт. Лач нуно илалше-влакын илышыштым волгалтарат да эрлашке ӱшанлын ончаш кумылаҥдат.
Вате-марийын пырля илымыштлан тений – 40 ий. Тиде жапыште нунылан шагал огыл ойго ден куаным пырля тамлен ончаш да лош пайлаш логалын. (А.Шакирова ятыр ий «Кече» журналын тӱҥ редакторжо лийын. Тӱвырам, йылмым вияҥдымашке надырым пыштымыжлан тудат «Россий культурын заслуженный пашаеҥже», «Марий Элын заслуженный журналистше» лӱм дене палемдалтын – авт.) Адакшым коктынат опытан журналист улыт, сандене мӧҥгыштӧ ма пашаште – икте-весылан эреак тӱҥ эҥертыш улыт. Калыкыште манмыла, тынар ий пырля илыме жапыште икте-весым мут деч посна умылаш тунем шуыныт.
– Чурийысе кажне чогашыл тарванылмыжым ужат гына огыл, шижат да тидын дене мом каласынеже ыле манын шоналтет, – мутланымашке ушныш Павел Шакирьяновичын пелашыже. – Но южгунам тудо туге каласен колта, пуйто пудам перен шында.
Яра жапым – пайдалын
70 ий – шуко ма шагал? Тидым кажныже шке семынже виса. А коллегына Павел Шакирьяновичлан тынар ийым нимынярат пуаш огеш лий. Тудо чынже денак эше моткоч чолга, спорт денат кылым куча. Мо ӧрыктара: Павел Шакирьянович Йошкар-Оланан Сомбатхей микрорайоныштыжо ила гынат, Печать пӧрт марте да паша деч вара мӧҥгышкыжӧ йолын коштеш.
– Яндар южым шӱлалтен, Какшан сер дене йолын эрташ моткоч келша, – ойлыш тудо да умбакыже шыргыжалынрак мутшым шуйыш. – Телым ола воктенысе чодыраште ече дене кошташ йӧратем, ик жап волейбаллат модаш коштам ыле. А кеҥеж шумеке, сад-пакчаште шогылташ келша.
Чынжымак, тиде пашам Шакировмыт моткоч йӧратат. Туштыжо мыняр тӱрлӧ сорт пареҥгым, помидорым, мӧрым, снегым… ончен-куштат – шкешт веле сайын палат.
– Шошо гыч тӱҥалын шыже марте сад-пакчаште шагал огыл пӱжвӱдым йоктараш перна гынат, лач тыште мый чон дене канем, – каласкала Павел Шакирьянович да теплицыж гыч парня деч изиш кугурак киярым луктын мыланем шуялтыш. – А куанам саска шке лектышыж дене куандара, тунам изи йочала йывыртен ончен коштам.
Павел Шакирьянович ден Антонина Николаевна дене чон почын мочол мутланышна гынат, эше тунарак колышташ лиеш ыле, вет нуно чылажымат шонен-вискален, икте-весым умылен, кокланже икте-весе могырыш порын шыргыжын, йӧратен ончалын мутланен шинчышт. Тек тиде поро шижмаш ӱмыр мучкыда пеленда аралалт кодеш.

Павел Шакирьянович, лӱмгечыда дене шокшын-шокшын саламлена да пеҥгыде тазалыкым, кужу ӱмырым, чон ласкалыкым тыланена.

«Марий Эл» газет редакций – кокымшо суртем, а коллектив – шке ешем гаяк, сандене кажне гана йывыртен пашаш каем да, паша кече мучашлалтмеке, йывыртен мӧҥгӧ вашем, вет тушто мыйым пелашем, шочшем да уныкам-влак куанен вучат.

 

Алевтина БАЙКОВА
Фотом еш альбомжо гыч налме

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий