Калыкын икоян улмо да Республикынан кечышт вашеш Российысе художник-влак ушемын Марий Элысе пӧлкаже кажне ийын иктешлыме шотан «Марий кундем» выставкым эртара. Тений тудо 1 ноябрьыште Республикысе изосымыктыш тоштерыште почылтын.
Выставкым почмаште Марий Эл правительстве председательын икымше алмаштышыже Михаил Васютин, тӱвыра, печать да калык-влакын пашашт шотышто министр Константин Иванов, Российысе художник-влак ушемын Марий Элысе пӧлкажын председательже Евгений Яранов лийыныт.
– «Марий кундем» – профессионал веле огыл, шке илышыштым сӱретсымыктыш дене кылдыше кажне еҥлан кугу событий. Ончерыште тӱрлӧ авторын, тӱрлӧ йӧн дене ыштыме пашажым ужаш лиеш. Тыгайже поро йӱлашке савырнен, вет тудо витле ий утла мемнан республикыште эртаралтеш, — палемден Михаил Зиновьевич.
— Тудо чал ӱпан уста сӱретче-влак дене пырля самырык-шамычымат иквереш уша. Лач тыгайже сымыктыш тӱняште южыштлан икымше ошкылым ышташ полша, — ешарен Константин Анатольевич.
Чынак, выставкыш кажне ийын самырык-влак утларак да утларак ушнат. А тидыже, мутат уке, кажне еҥым куандара. Тидын нергенак ойлен Российысе художник-влак ушемын Марий Элысе пӧлкажын председательже, Российын сулло сӱретчыже Евгений Яранов.
Выставкысе паша-влакым ончен, Российын сулло, Йошкар-Олан тӱҥ сӱретчыже Василий Ершоват поро шомакым ойлен да Российын сулло сӱретчыже Иван Ямбердовлан у радына-влакым ямдылаш вынерым пӧлеклен.
«Марий кундем» выставкыште 70 наре кидмастарын пашажым чумырымо. Тушто сӱрет радынам веле огыл, тӱрлымӧ, шун гыч ыштыме арверым, скульптур паша-влакым ужаш лиеш. Кажныже шкешотан, ойыртемалтше улмыж дене шинчам кораҥдыде ончаш тарата.
Мутлан, Е.Ярановын «Мландын кидшерже», «Йошкар саска», «Ош лум», В.Мамаевын «Кас лишемеш», О.Таланцеван «Август», Т.Сайгельдинан «Окна ончылно» да моло сӱретчын радынашт гоч Марий кундемнан сылне пӱртӱсшӧ, пашаче калыкше раш палдырна.
Российын сулло сӱретчыже И.Ямбердовынат «Коркан пытыр» пашаже тора гычак волгалтеш. Тушто автор тӱрлӧ чиям кучылтын.
Геннадий Петуховын «Пеледыш пайрем» триптихше гочат марий калыкын йӱлаже, тӱвыраже коеш.
— Выставкылан эн ончыч ик сӱретым, шӱвырым шоктышо марий пӧръеҥым, ямдыленам ыле, но вара шоналтенам, вет Пеледыш пайремыште эше тӱмырымат пералтат, гармоньымат шоктат, — палемден Геннадий. — Тылеч посна кӱслен сылне йӱкшӧ мылам моткоч келша. Тиде семӱзгарым утларакше Курыкмарий кундемыште шоктат, сандене вес сӱретыштем курыкмарий ӱдыр-влак кӱслем шоктат.
Марий калыкнан историйже нергенат икмыняр сӱрет уло. Нунын кокла гыч иктыже – Россий сӱретче-влак ушемын еҥже Иван Богомоловын «Мамич Бердей» пашаже. Тудын гоч автор Марий калыкын вий-куатшым, патырлыкшым, чулым да лӱддымӧ улмыжым ончыктен.
— Тыгай шотан радынам ямдылаш ныл ий ончычак шоненам ыле. Сӱретым ямдылымаште историй науко кандидат Сергей Константинович Свечниковын полышыжлан эҥертенам., — палемден Иван Александрович. — Адакшым латкудымшо курымысо пуламыр пагыт нерген каласкалыше радынам ышташ Марий Элын сулло артистше Вячеслав Тимофеевич Созонов ден тудын эргыже, уста композитор Григорий Архиповын «Черемис» мурышт таратен.
– Ты гана выставкыш лукмо коллекцийым «Шыже жап» манын лӱмденам, вет ты пагыт йыр улшо пӱртӱсым тӱрлӧ тӱс дене чиялта, — ойла шун мастар Юлия Смирнова. – Теве кидмастар Алёна Ямбарцеванат тӱрлымӧ салфеткыштыжат, солыкыштыжат шыже тӱс палдырна.
Икманаш, выставкысе кажне паша нерген радамын ойлен пытараш огеш лий, чылажымат шке шинча дене ужаш кӱлеш. А тыгайже республикыштына илыше усталык шӱлышан мастар-влакым иквереш ушаш, икте-весын пашажым ончаш да аклаш, у лӱм дене палыме лияш йӧным ышта.
А.Байкова.
М.Скобелевын фотожо.
