2021 ийыште лумлӧ тӱрызӧ Ираида Степанован вуйлатыме «Марий тӱр рӱдер» мер организаций «Марий вуйчиемым арален кодена» проектым илышыш шыҥдара.
Санденак тенийсе идалыкым тудо «Марий вуйчием идалык» семын увертарен. Амал деч посна огыл ты рӱдер марий тӱр нерген уверым кумдан шара. Лач тӱр полшымо дене калыкнан вургемже ойыртемалтше улеш. Тӱрын кажне орнаментше келге шонымашым арала, аралтыш семын умылалтеш. Кугезе кочана, кована-влакын ала-кунам ожно чиен коштмо вургемже ойыртемалтше веле огыл, ӧрыктарше лийыныт, палемда Ираида Степанова.
Вуйоҥго, шовыч, вуйсолык, шыҥашовыч, пылышшовыч, шурка, шарпан, нашмак, ошпу, сорока, такия, шымакш, рывыж упш, теркупш… А ме шукынжо шовыч деч молыжым огынат пале.
Проектым шыҥдарыме кышкарыште рӱдер пашаеҥ-влак вуйчиемым чумырат веле огыл, нуно, мастар-влак, чийыме йӱла нерген материалым погат. Южо вуйчиемжым кызыт муашыжат ок лий, санденак тӱрызӧ-влак тудым уэмден, угыч ыштат. Тачысе кечылан 50 утла вуйчиемым чумырен кертыныт. Южыжым эсогыл ура чонан, шке калык йӱла верч тургыжланыше да тыршыше еҥ-влак вес регионла гычат колтат.
Марий тӱр рӱдерын соцкыл лаштыкыштыже пеш чӱчкыдын кызыт тыгай вуйчиемым чиен шогалше ӱдыр ден ӱдырамаш-влакын фотосессийыштым вераҥдат. «Тошто вуйчием вигак ӱдырамашлан вес сыным пурта, моторештара», – манше серыше-шамыч шукын улыт. А тыгай фотосессийжым эртараш рӱдерын еҥже-влак лӱмын верлаш лектын коштыт. Пытартыш тыгай акций Йошкар-Оласе Тазалык аллейыште эртыш. Кажне кумылан ӱдырамаш ты але вес вуйчиемым чиен да шарнаш войзалтын кертын. Тыгай акцийже Марий тӱр рӱдерын тошерыштыжат, Ираида Степанован республикысе памаш еда коштыктымо экскурсий годымжат эртаралтыт.
Ончыкыжылан планыште эше вуйчиемым ышташ туныктымо семинарым, «Марий вуйчиемым аралена» этноформумым, посна ончерым эртараш шонымаш улыт. Ончыктен кодыман: ты проектым Марий Элын Тӱвыра, савыктыш да калык паша шотышто министерствыже «2013-2025 ийлан Марий Элын кугыжаныш национальный политикыже» республикысе программе кышкарыште илышышыш шыҥдараш полша.
С.Носова
