СПОРТ

Лывырге капкылан лийнет – ошкеде!

Лывырге, мотор капкылан лийнеда, уто нелытым кораҥдынеда? Шкендам тӱрлӧ диете дене ида орландаре. Тыланда спортын капкылым пеҥгыдемдыше, самырык кумылан кодаш полшышо видше кӱлеш. Скандинав коштмашке ушныза! Тидым те идалыкын кеч-могай жапыштыже да кеч-могай игечыште ыштен кертыда.

Марий Элыште «Йолгорно» скандинав коштмаш рӱдер 2018 ий гыч официально пашам ышта. А «Пойдём ходить по Йошке!» клуб – 2014 ий гыч. Вуйлатышыже – Морко кундемын эргыже, кызыт Йошкар-Олаште илыше Алексей Алексеев.

– Элыштынажат, республикыштат скандинав коштмаш у видлан шотлалтеш. Пытартыш ийлаште тудым спорт туризмын посна видше семын палемдыме. Сандене ты вид дене таҥасымашлаште вий-куатым тергаш, эсогыл спорт мастер нормативымат шукташ лиеш, –  ойла «Йолгорно» рӱдерын тренерже Татьяна Баранова. – Мый Йошкар-Олаш илаш толмекем, Алексей Семёнович дене палыме лийынам, тыге 2015 ий гыч скандинав коштмашым вияҥдаш полшем. Коктынат инструкторлан тунемынна. Ты видын пайдаже, техникыж нерген Марко Кантанева умылтарен.

Марко Кантанева – финн спортсмен, ечызе. Лач тудо ечызе-влакын тоя дене кеҥеж тренировкышт нерген пўтынь тўнялан палдарен. Тыглай, чылалан келшен толшо тарванылмаш тўрлє ийготан еҥлан пайдале улмым каласен. Коло ий наре тудо шке «открытийжым» илышыш шы‰дараш тыршен. Теве ынде пўтынь тўня ты «юзо тоя» нерген пала. Шкеак тўрлє элыш, кундемыш лектын коштеш, тоян пайдаж нерген умылтара.

Скандинав коштмашлан Финляндийыште лач тудо тӱҥалтышым ыштен. Шке ыштен лукмо маркан тояжат мемнан дене уло. Тыглай ончалмаште изин веле коеш, но тудым шуяш лиеш. Капкыл кужытым ончен келшытаралтеш. Тыгайже телескопический маналтеш. Эше трекинговый уло. Тыгай тояже походлан келшыше, нелытым нумалаш йӧршӧ. Мутат уке, ече дене мунчалтышашлык тоя йӧршеш весе. Ме кеч-могай игечыште коштын кертына, а ече дене – лач телым да лум уло гын веле. Ты видлан скандинав тоя гына кўлеш. Игечылан келшышын чийышыч – яндар южышто тыглай корнышто кошт, илышлан куанен иле. Пайдаже, чынжымак, уло. Мемнан деке толшо-влаклан тестымат эртарена, тўрлє упражненийым ыштыктена.  Пандемий деч вара шукырак ушненыт, эмлалтме деч вара врач-влак темлат.

 

Лек яндар южыш, пайдалын каналте

Ленин лӱмеш тӱвыра полат шеҥгелне, Сеҥымаш паркыште, тӱрлӧ ийготан еҥ-влак тоя дене коштыт. Икмыняр йырым эртат,  упражненийым ыштат. Вара адак коштыт, а тоя мучаштышт южыштын  резине коеш.

– Тиде резиныже «башмачок» маналтеш. Асфальтыште, мландыште пуйто шўкал-шўкал колта, а ияныште, яклакаште, тудым кора‰дыман. Кошар мучашыже веле кодеш, – мутланымашке ушныш «Йолгорно» скандинав коштмаш рўдерын директоржо Алексей Семёнович. – Тышке кумылан кажне е‰ толын кертеш. Ме арняш кок гана (вўргече, кугарня) лу шагатлан секцийым эртарена, кузежым-можым умылтарена, адакшым мастер-классат шукыштлан оҥай.

 

Тӱҥалтышлан ечытоя лийын

Алексей Алексеев ты вид нерген шкеже 2012 ийыште пален налын.

– Родем деке (инфарктше деч вара) тазалыкше шотышто умылаш миенам. Тудо врач-влакын скандинав коштмашым темлымышт нерген ойлыш. Могай коштмаш, шоналтенам тунам… Мыланем оҥай лие. Сандене, мӧҥгыш миен, интернетым почын ончышым. Чынак, уло улмаш. Службо эртен, пенсийыште улам, ну, коштын ончышаш, шонем. Эргымын ечытояжым нальымат, кошташ тӱҥальым. Вара шкетланем йокрок лие. Ик кече лектам, а весын – уке. Эх, шонем, тыге ок лий, молымат кумылаҥдаш тӱҥальым. Шот лекте. Икмыняр еҥ, клубым чумырен, тудлан лўмым пуэнна. «Пойдём ходить по Йошке» маналтеш. Идалык гыч таҥасымашым эртаренна. 2015 ийыште икымше стартыш 35 еҥ лектын. Тиде шукылан шотлалтеш. Шкежат єрынам веле. 2016 ийыште скандинав коштмашын «кресачаже» Марко Кантанева  Ижевскыш толын, тушко тунемаш миенна. Тушто икымше гана тўнямбал фестиваль кышкарыште таҥасымаш эртаралтын. Нигерий, Китай гыч монь лийыныт. Ме Марий Эл гыч 15 еҥ миенна. Команде кумшо верыш лектын. Пеш сай результат. Шке тўшкаште, мый («Техника скандинавской ходьбы») 10 километрыште 2-шо верым налынам, Дмитрий Семёнов 3-шо лийын, а Ирина Российкина кум километрыште 1-ше верым налын. Команде ойыртемалташ тӱҥалме деч вара лўмым пуаш шонымаш лекте. Тыге «Йолгорно» команде чумыралте.

А икымше симпозиум Москваште эртен, тудыжо тӱнямбал кӱкшытан лийын, мемнан нергенат ойленыт. Тыге лектеш, Российыште ты вид дене ик эн ончылно улына.  

Лийын, скандинав коштмаш дене тўнямбал кубок верч таҥасымашын черетан этапыштыже Марий Эл гыч кум спортсмен вийжым терген. Нуно чыланат призёр радамыш логалыныт. Йӱран да изиш юалгырак игечыште тазалык корныш тунам чылаже 150 еҥ лектын. Ты вид дене тыгай кӱкшытан таҥасымаште ик гана веле огыл призёр радамыш логалше тале спортсменке Татьяна Рыбакова ӱдырамаш-влак коклаште,  шке тўшкаштыже,  эн сай жапым ончыктен. Лу километр кужытышто тудо чемпионко лийын. А вич километрыште Йошкар-Оласе клубыш коштшо Геннадий Андреев шке тўшкаштыже (60-64 ияш-шамыч коклаште) кумшо верым налын.

Вара, ты коштмашын пайдаж нерген калыклан умылтараш, тренироватлаш манын, МарГУ-што фитнес-инструкторлан тунем лектым.

 

Вучена йолгорнышто.

Толза, коштса, таза лийза

Скандинав коштмаш –  фитнесын ик видше. Тудын ойыртемжылан ечытояла койшо посна тоя-влак шотлалтыт. Шымлымаш почеш, тыглай ошкедымеке, айдемын 45 процент чогашылже гына пашам ышта, а тоя дене – 90 процент.

«Эше чурий чогашылым изиш тарватылат гын, 100 процентат лиеш, – шыргыжалын манеш Алексей Алексеев. – Куржталме годым кугу нелыт пулвуй йыжыҥлан логалеш гын,  скандинавскийыште – кид ден мӱшкыр чогашыллан (пресслан)».

Яндар южышто ошкедымаш – тазалыклан пайдам кондышо ик эн сай да пайдале йӧн. Тыгай коштмаш тӱҥ шотышто кугурак нелытан, тӱрлӧ амаллан кӧра куржталын кертдыме, илалше да операцийым чытен лекше еҥ-влаклан пайдале. Остехандроз годымат полша. Тоялан кӧра нелыт ик семын логалеш да айдеме нимогай йӧндымылыкым ок шиж. Адакшым тыге ошкедыме  уто нелытым кудалташ шонышо еҥ-влакланат пайдале. Арняш кум занятият (пел шагат дене) сита. Вучена йолгорнышто. Толза, коштса, таза лийза!

«Демографий» национальный проект дене келшышын,  «Спорт – илышын нормыжо» федерал проект почеш Марий Элыште скандинав коштмаш илышыш шыҥдаралтеш. Тренер-инструктор-влак регионнан тўрлє кундемышкыже, санаторийлашке лектыт, мастер-классым эртарат.

 

Скандинав коштмашын пайдаже

Могай пайдам пуа:

  1. Кумылым нӧлталеш;
  2. Стрессым чактара;
  3. Рыҥ кошташ, капкылым вияшын кучаш полша;
  4. Туп чогашылым пеҥгыдемда;
  5. Йоллан пайдале тренировкым пуа;
  6. Шӱмын да вӱргорнын пашаштым саемда;
  7. Мӱшкыр чогашылым пеҥгыдемда;
  8. Эрде чогашылым пеҥгыдемда;
  9. Пулвуй йыжыҥысе нагрузкым иземда;
  10. Уш-акыл яндарештеш.

 

Санкт-Петербургысо «Пойдём ходить!» мер организаций да скандинав коштмаш дене Марий Элысе «Йолгорно» рўдер вашкыл шотышто соглашенийым подписатленыт.

Документеш регион-влак кокласе мер организацийын вуйлатышыже Санкт-Петербург гыч Ирина Марковская дене скандинав коштмаш дене Марий Элысе «Йолгорно» рӱдерын директоржо Алексей Алексеев кидпалым пыштеныт. Тыге ынде регионыштына, тыгак Санкт-Петербургышто спортын ты видшым вияҥдыме шотышто мероприятий-влакым пырля эртарат.

Е.ЭШКИНИНА

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий