ТАЧЕ ЯЛЫШТЕ УВЕР ЙОГЫН

Кормавече, шурнывече: лийже ыле сай кече

28 июльышто Марий Элын Ялозанлык ден продовольствий министрже Ю.Сидыганов Медведево районысо «Шойбулакский» племзаводышто «2017 ийыште ялозанлык культурым поген налаш технике ден оборудованийым ямдылыме шотышто задаче нерген» теме дене верыш лекме семинар-совещанийым эртарен. Тушко республикысе ялозанлык организаций вуйлатыше ден специалист-влак погыненыт.

Министр озанлыклаште кормам да уржа-сорлалан техникым, пырчым эрыктыме да коштымо, аралыме объект-влакым кузе ямдылыме дене палдарен. 

— Тенийсе ночко игечылан кӧра кормам шапашлыме паша пешак нелын кая. Шудым ямдылыме план улыжат 41 процентлан темын, сенажым палемдымын 70, силосым 52 процентшым аралаш пыштыме. 27 июльлан ик вуй вольыклан шотлымаште 11 тӱжем центнер чоштыра да нӧрӧ кормам шапашлыме, кодшо ийыште тыгаяк жаплан 18 центнер ямдылыме лийын, — палемден Юрий Николаевич. – Июльышто эре гаяк йӱршӧ йӱрын чараклымыжлан кӧра чапле шудым ыштен кертме огыл. Тергыме 225 тонн шудо гыч 64 процентшым кокымшо классанлан шотлымо, 27 процентшын качествыже начар. Кече тӧрланымыла коеш, сандене кодшо жапыште кормам ситышын ямдылаш чыла вийым ушыман.

Кормам шапашлыме дене пырляк уржа-сорлалан комбайным, пырчым сайын коштышо да эрыктыше оборудованийым, складым ямдылен шуктыман, пашаеҥым ситарыман. Тений 155 тӱжем гектар шурнывечыште пашам шуктыман. Тышеч 142 тӱжем гектарыштыже пырчан да отызан, ныл тӱжем гектарыште технический культурым 8,8 тӱжем гектарыште шукияш шудо нӧшмым шийман. 340 комбайн гыч пасуш 307 лектеш. Ик комбайнлан нормо почеш 180 гектар тӱредман  гын, 332 гектар дене перна. Марий Турек, Параньга, Советский, Шернур районлаште ятырлан утларак кумдык логалеш.

21 июльлан пасуш лукташ 265 комбайным ямдылыме. У Торъял, Волжский, Марий Турек районлаште техникым начарын ямдылат. Марий Турек, Параньга, Кужэҥер районлаште комбайнер-влак огыт сите, сандене тунемме заведенийлаште уржа-сорлаш лектын кертше самырык механизатор-влакым кычалде ок лий.

Пытартыш кум ийыште республикысе комбайн парк 85 техникылан шагалемын, 53 угыч налме. Тиде шагал, сандене у техникым налме пашам вияҥдыман. Игечым шотыш налын, пырчан да отызан культурым кашташ солымо шотыштат шоналтыман, комбайн дене вигак шийме годым йӧрлшӧ культурым нӧлталаш жаткеш йӧнештарымашым келыштарыде ок лий. Тачысе кечылан 55 жатке гыч 48 ямде. У Торъял, Шернур районлаше нуным начарын ямдыленыт, Волжский, Курыкмарий, Звенигово районлаште ты обрудований йӧршеш уке.

Тений чумыржо  210 тӱжем тонн деч шагал огыл пырче лекшаш, мом поген налме, чыла арален кодаш кӱлеш. Тидлан пырчым эрыктыше да коштышо 59  комплекс, пырчым коштышо  106 агрегат улыт. КЗС-влакым 80 процентлан гына ямдылен шуктымо. Курыкмарий, Шернур, Кужэҥер районлаште тылечат удан ямдыленыт. Сушилке-шамыч 87 процентлан ямде улыт. КЗС ден сушилке тоштеммылан кӧра пырчым ыштен налмаште пытартыш ийлаште кугу нелылык лектеш. Мутлан, чыла сушилке гыч 90 процентше лу ий утла ыштат. Тидымак пырчым аралыме склад-влак  нергенат каласаш лиеш. Республикыште улшо 392 склад гыч у шурным налаш 83 процентше ямде. У Торъял ден Шернур районлаште эше шуко склад ямде огыл.

Тений кокияшым 42 тӱжем гектарыште ӱден кодыман. 10,6 тӱжем тонн пырче кӱлеш лиеш. Куснышо фондышто куд тӱжем тонн (58 процент) веле уло. Ситыдымыжым у пырче гыч ямдылыман, можыч, пошкудо регионла гыч налаш верештеш.  

Техникым, пырчым эрыктен-коштышо агрегат ден оборудованийым  кызыт лизинг йӧн дене налаш лиеш. Но мемнан республикыште тудын дене начарын пайдаланат. Тидын нерген семинар совещанийыште республикыш пошкудо регионла гыч толшо специалист-влак каласкаленыт.

Семинар-совещанийым эртараш арам огыл «Шойбулакский» племзаводым ойырен налме. Машинавечылаште комбайн ден трактор-влак, уржа-сорлаш лекташ ямде улмыштым ончыктен, тораш волгалт шогат.

— Автопаркыштына 89 автомобиль уло. Пырчым  торашке наҥгаяш 19 КамАЗ-ым, озанлык кӧргыштӧ шупшыкташ 11 Газ самосвалым «кычкена», — палдарыш семинар-совещанийыш погынышо-влакым озанлыкын транспорт цех начальникше С.Калинин. – Тӱрлӧ маркан 80 тракторна уло. 13 комбайным те шке шинча дене ужыда, эше шымыт Оршанке районысо Пуялыште ямде шога. Технике талук мучко сайын ыштыже манын, ме, мланде пашам пытарымекак, телылан аралаш шогалтена да экшыкым тергена, кораҥдена. Кӱлеш шапаш ужашым тунамак налына. Тений комбайным 10 июльышто олмыкташ тӱҥална, кок арняште чыла пашам мучашлышна. Ик комбайнлан нагрузко изижак огыл, 750 гектарыш шуэш, кум тӱжем тонн деч шагал огыл шийыт.

Транспорт цехыштына (чылаже кумыт уло) 186 еҥ тырша. 80 механизатор, 60 водитель, инженер ден техник, слесарь, диспетчер, заправщик-влак улыт. Токарный ден слесарный цехласе пашазе-влак техникылан кӱлеш ужашым уэмден-тӧрленак шогат.

Лишем шушо уржа-сорла тӱҥ агроном  С.Гороховым тургыжландарыде ок керт. Пашалан ямдылалт шумо шотышто огыл, игечын койышыжо чот азапландара.

— 14 тӱжем гектарыште пырчан да отызан культур шке жапшым вуча. Сай игечыште 25 кечыште шурнывече ярсышаш, — каласкала районын ик эн уста агрономжо. – Тӱҥ шотышто кокияшым ончен куштена. 5 тӱжем гектар шыдаҥ, пырчан да отызан культур, шукияш шудылык шагал огыл кумдыкым айлат. Пытартыш вич ий почела шыдаҥым ик гектарлан шотлымаште 35 центнер деч шагал шиймаш уке. Тений 35 тӱжем тонным шийын налаш шонена. Пырчым аралаш пышташ сӧсна комплексна-влак пелен кум кугу элеваторна уло. Икымше комплекс пелен элеватор 15 тӱжем тонным, молышт 8 тӱжем дене налыт. ӧрша ден Шойбулакыште улшо тошто идымлаште шукияш шудо нӧшмым ямдылена. Вич тӱжем наре тонн пырчым кокияшым ӱден кодаш пыштена. Ынде ныл ий пӱтынек шкенан куснышо фондым кучылтына. Комбайн-влак сай игечыште суткаште кокла шот дене ик-кок тӱжем тонным шийыт. Чыла тиде пырчым идымыште тунамак ямдыш шуктена. Аралаш пышташ склад-влак ямде улыт. Тушко 7 тӱжем тонн пырче, вич тӱжем тонн нӧшмӧ пурат. 30 тӱжем тонн пырчым элеваторлаш пыштена.

Озанлыкыште у технологий дене кумдан пайдаланымышт шуко унам ӧрыктарыш. «Глонасс12» компанийын темлыме чумыр мланде пашам эскерыше  системе кугу лектышыш шуаш веле огыл, тыгак ӱяҥдышым, пестицидым, пырчым, молымат нимыняр йомдарыде кучылташ да поген налаш полша. Мутлан, ГСМ-ын кажне чӱчалтышыже кузе кучылталтмым системе эскера. Механизатор техникыжым кеч ик жаплан чарыде коден кораҥын, тунамак йыҥгыртен шижтарат. Комбайнер але тракторист лач тормоз ден газым веле тошкышт шинча, молыжым чыла автомат терга-эскера. Тидлан кӧра паша пайдалык 30 процентлан нӧлталтеш, а йӱд сменыште ыштыме годым 150 процентыш шуэш.

Семинар-совещанийыште озанлыкын техникыжлан техосмотрым ыштыме дене палыме лийна. Гостехнадзорын инженер-инспекторжо-влак мобильный постын пашаж дене палдарышт.  Техникылан ямдылык сертификатым верыштак кучыктат.

Анатолий АНДРЕЕВ.

Снимкылаште:

М.Скобелевын фотожо.

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий